Nieuws 25 oktober 2012

Beroepstitel mkb-accountant: gat in de markt of lege huls?

Gisteren vond bij de NBA in Amsterdam het onderwijssymposium 'Op de toekomst voorbereid' plaats. De bijeenkomst stond grotendeels in het teken van het gelijknamige studierapport van de beroepsorganisatie.

"De mkb-accountant zal de AA-accountant overbodig maken. Als de plannen van de NBA voor een nieuwe beroepstitel realiteit worden, dan volgt geen student nog de AA-opleiding." 

Aan duidelijkheid liet de stelling van Jurroen Cluitmans, secretaris van het AC-scholenoverleg van hogeschool-accountancydocenten en verbonden aan de Hogeschool Arnhem-Nijmegen, niets te wensen ver. Over deze en enkele andere stellingen werd gediscussieerd tijdens het onderwijssymposium dat de NBA gisteren organiseerde. Cluitmans: "Ik hoor van studenten dat ze bij een nieuwe opleiding met een concreet beroepsprofiel ze massaal hiervoor zullen kiezen ten koste van de AA-studie."

Het symposium stond grotendeels in het teken van het NBA-discussierapport 'Op de toekomst voorbereid'. Anne-Marike van Arkel, algemeen directeur NBA en voorzitter van de commissie Onderwijs Fusie NBA die het rapport opstelde, ging in op de argumenten voor de invoering van een derde beroepstitel. "In de nieuwe wet op het accountantsberoep wordt ook de AA controlerend accountant. Maar wel met een belangrijk verschil in vergelijking met de RA. De AA mag geen controles uitvoeren bij oob-bedrijven. Hij zal zich richten op de controle van jaarrekeningen en overige financiële verslagen van kleine en middelgrote ondernemingen." 

Volgens Van Arkel biedt deze nieuwe taakomschrijving van de AA ruimte voor een derde type accountant, temeer daar de wet invoering van nieuwe beroepstitels mogelijk maakt. "In het mkb is minder behoefte aan een controlerend accountant, maar veel meer aan een adviseur voor kleinere en middelgrote bedrijven. Zo zijn wij gekomen tot de mkb-accountant. Hij kan een belangrijke rol vervullen voor het niet-controleplichtig mkb. Overigens is de titel mkb-accountant slechts een werktitel. Iedereen die een suggestie heeft voor een betere naam moet zich vooral melden."

De commissie wil verder dat de AA-opleiding zich richt op de toekomstige bevoegdheid om wettelijke controles uit te voeren. Volgens de commissie vergroot dit de marktwaarde van de AA-accountant. Ook moeten er in de RA-opleiding vier afstudeerprofielen komen: voor openbaar accountant, intern accountant, overheidsaccountant en accountant in business met een financiële functie.

Dit pleidooi werd bekritiseerd in de stelling van Martin Hoogendoorn, professor financial accounting aan de Erasmus Universiteit Rotterdam: "De gemeenschappelijke elementen in de opleidingen van openbaar accountant, intern accountant, overheidsaccountant rechtvaardigen geen afzonderlijke afstudeerprofielen. Het enige relevante profiel is dat van wettelijk controleur. Hooguit past in de RA-opleiding differentiatie voor assurance of controlerend accountant."

Tom Ooms, young professional bij PwC, vond dat een certificerend accountant hoe dan ook een professional master moest hebben gevolgd om zijn vermogen tot conceptueel denken aan te scherpen. Als oud-bestuurslid van de Vereniging Accountancy Studenten (VAS) van Nyenrode, toonde hij zich (niet voor het eerst overigens) voorstander van een opleidingsstructuur vergelijkbaar met de studie geneeskunde. "Leidt eerst iemand op tot basisaccountant. Daarna kan hij zich in diverse richtingen specialiseren."

Frans van Luit van opleidingsinstituut Markus Verbeek Praehep betoogde in zijn stelling dat het mkb niet zit te wachten op een afstandelijke door de regels gestuurde accountant. Het ontlokte hem vanuit de zaal de reactie: "Zit er überhaupt nog wel iemand te wachten op een accountant?" Dat leidde tot gelach, maar ook tot de gezamenlijke conclusie dat het in ieder geval nog niet zo dramatisch met het beroep is gesteld dat gevreesd moet worden voor de toekomst ervan.

Elly van der Velden van de Raad voor de praktijkopleiding en AA bij BDO, toonde zich in haar stelling voorstander van meer aandacht tijdens de opleiding aan communicatieve vaardigheden. "Het grootste deel wordt besteed aan de ontwikkeling van algemene beroepsvaardigheden. Hierdoor sneeuwt het zich scholen in goed communiceren enigszins onder. Wil je dat goed beheersen, dan red je het niet met het aantal uren dat er nu aan wordt besteed in de opleiding."

Het waren deze woorden die dagvoorzitter Hoogenboom, hoogleraar forensic business studies aan Nyenrode, deed opmerken "dat het de hoogste tijd werd om de oogkleppen binnen de accountancy definitief te slopen".

• Reageren op het NBA-discussierapport 'Op de toekomst voorbereid' kan tot 15 december 2012
• 'Samenleving vindt accountancy te defensief, daarom moet het onderwijs anders' (presentatie Roger Dassen)