Nieuws 25 oktober 2012

'Samenleving vindt accountancy te defensief, daarom moet het onderwijs anders'

De accountancy-opleidingen moeten fors worden gereorganiseerd om het beroep weer meer geloofwaardigheid te geven. Dat betoogde gisteren Roger Dassen, voorzitter van de Adviescommissie Herziening Eindtermen CEA, op het onderwijssymposium ‘Op de toekomst voorbereid' dat de NBA organiseerde.

Dassen die op eigen titel sprak en niet als voorzitter van de adviescommissie ("dus iedereen die kritiek heeft op deze voorlopige plannen moet bij mij zijn en niet bij de commissie") schetste een kritisch beeld van de accountancy.

"De afgelopen maanden hebben wij met diverse mensen gesproken in het vak, het onderwijs en met het bedrijfsleven. Dat leverde geen vrolijk beeld op. Men vindt accountants te defensief. Op alles was uit Brussel komt, reageren jullie alleen maar afwijzend, zeggen onze critici."

"Het hoofdprobleem van de accountancy is het feit dat onze toegevoegde waarde niet duidelijk is. Die openbaart zich alleen maar in de bestuurskamer. Terwijl als we een fout maken die voor 7 miljard mensen duidelijk wordt."

"Accountants moeten veel concreter worden in hun verklaringen. Misschien niet op het niveau van de onderneming, maar dan in ieder geval toch op het niveau van een sector."

Om de kritiek het hoofd te bieden, stelt Dassen voor om in het onderwijs meer aandacht te besteden aan het verwerven van een professioneel kritische houding en meer begrip te kweken voor leiderschap, strategie en de risico's die een onderneming bedreigen. Uitgangspunt van de adviescommissie is het wetsvoorstel ten aanzien van het accountantsberoep zoals dat er nu ligt.

Dassen: "Ik kan het persoonlijk al dan niet jammer vinden dat het onderscheid tussen RA en AA, dat in het eerste voorstel uit de wet was verdwenen, weer is teruggekomen, maar daar gaat het niet om. Als commissie ingesteld door de CEA hebben we te maken met het wetsvoorstel zoals het er nu ligt."

Voor zowel de AA als de RA-opleiding stelt Dassen voor om te beginnen met de basisvakken die minder dan nu het geval is zich met wet- en regelgeving moeten bezighouden. Dassen: "Dat kan later nog. Hier brengen we ook een onderscheid aan in de AA- en RA-opleiding. Want ik zie niet in waarom we iemand die in het mkb wil werken, moeten vermoeien met IFRS."

Vervolgens komen de bedrijfseconomische vakgebieden en de kernvakgebieden aan bod. Gedurende deze periode komen ook de maatschappelijke rol van de accountant, IT en corporate governance aan bod. Het is de bedoeling dat deze onderdelen terugkomen in de diverse vakken.

Daarna volgen de studenten een mkb- of een oob-oriëntatie. Dassen: "Het is niet de bedoeling dat ze zich dan pas specialiseren op het deel van de markt waarin ze willen werken. Dat gebeurt ook al eerder, alleen vindt tijdens deze oriëntatie een nadere uitwerking plaats. In deze periode komen vakken als leiderschap, strategie en leiderschap en organisatie aan bod, maar ook ethiek, sociologie, psychologie en filosofie. Want wij nemen de kritiek uit de samenleving dat de accountancy nu teveel naar binnen gekeerd is serieus."

Tot slot kunnen de studenten zich specialiseren in de financiële sector of de publieke sector. Dassen: "Niet iedereen hoeft die specialisatie te doen. Maar als je eindverantwoordelijk wil worden als openbaar accountant, dus dat je degene bent die uiteindelijk zijn handtekening zet, dan moet je deze specialisatie zeker volgen." 

"Overigens willen we dit voor accountants in de financiële sector verplicht stellen. Voor studenten die opteren voor de publieke sector laten we het aan de markt over welke specialisaties men nog moet volgen."

De adviescommissie herziening eindtermen wil ook de doorstroming vanuit andere studies naar de accountancy-opleidingen verbeteren. Concrete maatregelen om dit te bereiken noemde Dassen echter niet. Het is de bedoeling dat voor het einde van het jaar de commissie haar voorstel publiceert.

• Beroepstitel mkb-accountant: gat in de markt of lege huls? (verslag debat)