Nieuws 17 december 2013

'Accountant wordt steunpilaar van commissarissen'

Commissarissen van bedrijven houden steeds actiever toezicht. Daarvoor winnen zij in toenemende mate advies in van de accountant, onder andere over niet-financiële informatie en de 'tone at the top'.

Dat stelt onderzoeker Aalt Klaassen, die samen met hoogleraar Herbert Rijken het jaarlijks onderzoek onder commissarissen voor Grant Thornton uitvoerde. "De rol van commissarissen en de audit commissie wordt sterker in bedrijven. Vaker dan een paar jaar geleden voeren zij zelf steekproeven en checks uit."

Commissarissen hechten volgens het onderzoek steeds meer belang aan niet-financiële informatie. Reputatie is daarbij het grootste aandachtspunt. De toezichthouders vinden dat onderwerp bijna twee keer zo belangrijk als in 2011. Klaassen: "Het lijkt alsof commissarissen nu pas oog krijgen voor het belang van niet-financiële informatie."

"Ik voorzie dat hier in toenemende mate werk uit zal voortkomen voor accountants. Over hen oordelen de commissarissen positief. In auditcommissies ligt dat genuanceerder, daarin zitten vaker mensen uit de financiële discipline."

"Die vinden dat accountants goed zijn in het volgen van de boekhoudregels, maar minder sterk in bijvoorbeeld het waarderen op marktwaarden en het niet-financiële risk management. Maar de meerderheid van de commissarissen denkt dat accountants dat wel kunnen, die gelden daarom als steunpilaar."

Deze verandering heeft volgens Klaassen mede te maken met de aansprakelijkheid van commissarissen en de maatschappelijke druk die op toezichthouders wordt uitgeoefend. Deze factoren hebben geleid tot een professionalisering van de toezichthouders. Vaker dan vroeger letten die op de samenstelling van raden van commissarissen en de wenselijke bijdrage van de RvC. "Toezichthouders zullen vaker rouleren."

"De ervaringen van 2008, toen de crisis begon, hebben ertoe geleid dat commissarissen niet meer geduldig afwachten tot zij na enige tijd worden geïnformeerd door bestuurders. Zij hebben geleerd nu eerder dichter op de raad van bestuur te gaan zitten. Ook valt de ontwikkeling waar te nemen dat commissarissen vaker informatie en advies inwinnen buiten de bestuurders om, zo ook over de tone at the top."

"Dat is wezenlijk verschil met een aantal jaren geleden. Toen was het not done voor commissarissen om zelf informatie in te winnen. Men ging uit van het vertrouwen in de raad van bestuur."

De actievere houding van commissarissen is er nog niet over de hele linie, zegt Klaassen. "Die begint bij de beursfondsen, maar je ziet dat hun gedrag vaak ook de norm wordt voor niet-beursgenoteerde bedrijven."

Het toenemend beroep dat commissarissen doen op accountants betekent niet dat alle accountantskantoren zich kunnen rijk rekenen. Bij de beursfondsen zijn het volgens Klaassen al dan niet terecht vooral de big four die nog steeds worden ingehuurd.

"Commissarissen hebben het idee dat ze daarmee een beroep doen op de beste expertise. Bovendien menen zij zich daardoor bij voorbaat te vrijwaren voor het verwijt dat ze geen goede deskundigen hebben ingehuurd. Deze perceptie vormt voor de kleinere kantoren nu nog een barrière richting raden van commissarissen bij beursfondsen."