Nieuws 21 juli 2014

AFM: begin van kostentransparantie in jaarverslagen pensioenfondsen

Pensioenfondsen vermelden vrijwel alle kosten van vermogensbeheer in hun jaarverslagen, maar de jaarverslagen geven nog vrijwel geen inzicht in het waarom van het kostenniveau, blijkt uit onderzoek van de AFM.

Begin van kostentransparantie in jaarverslagen pensioenfondsen

Onderzoek van de AFM toont aan dat pensioenfondsen vrijwel alle kosten van vermogensbeheer vermelden in hun jaarverslagen. De AFM-aanbevelingen uit 2011 uit het rapport 'Kosten pensioenfondsen verdienen meer aandacht' zijn daarmee deels opgevolgd. Maar de jaarverslagen geven nog vrijwel geen inzicht in het waarom van het kostenniveau; wat veroorzaakt de kosten? Lezers van jaarverslagen kunnen zich daardoor geen beeld vormen van de verhoudingen tussen de kosten, het rendement en het risico.

Het waarom van de kosten

De AFM heeft 52 jaarverslagen van pensioenfondsen onderzocht op beleggingskosten. In de jaarverslagen is niet altijd duidelijk welke factoren het niveau van de kosten verklaren. Zo heeft de samenstelling van de beleggingsmix grote invloed op de kosten. Maar in de jaarverslagen wordt niet verklaard op welke wijze de beleggingsmix de kosten concreet bepaalt. Informatie over de kosten, het rendement en de risico´s is vaak in aparte paragrafen in het jaarverslag opgenomen, zonder dat het verband hiertussen wordt toegelicht. Het verband tussen deze onderdelen is echter essentieel voor de lezer van een jaarverslag.

• Rapport: AFM-onderzoek naar jaarverslagen pensioenfondsen

Aanbevelingen

Op basis van het onderliggende onderzoek komt de AFM op hoofdlijnen met de volgende aanbevelingen:

• Pensioenfondsen geven duidelijke uitleg over het waarom van het kostenniveau. Bij voorkeur in samenhang met het rendement en het risico. Bijvoorbeeld door de kosten per beleggingscategorie te geven en zodoende het totale kostenniveau te verklaren. 
• Pensioenfondsen rapporteren zowel het bruto als het netto rendement. Het moet in elk geval duidelijk zijn of het getoonde rendement bruto of netto is.
• Pensioenfondsen vermelden hun transactiekosten. Vooral de kleine tot middelgrote pensioenfondsen doen dit nog onvoldoende.
• Pensioenfondsen maken duidelijk welke kosten zijn geschat en in welke mate deze kosten zijn geschat.

Voorkeur voor jaarverslag

Ondernemingen kunnen gebruik maken van verschillende kanalen om meer transparantie te bieden over hun kosten. De AFM beveelt aan dat zij in ieder geval in het jaarverslag de hoogte van de kosten toelichten en uitleggen. Het jaarverslag vormt immers het medium waarin het bestuur publiekelijk verantwoording aflegt over het gevoerde beleid, inclusief het kostenbeleid.

Samenwerking DNB en AFM

Dit onderzoek van de AFM is in overleg met DNB uitgevoerd. DNB houdt toezicht op de beleggingskosten vanuit het oogpunt van een beheerste bedrijfsvoering. De AFM houdt toezicht op de kostenverantwoording van pensioenfondsen in hun jaarverslagen. In brede zin houdt de AFM toezicht op de communicatie naar de deelnemer en op de rol van vermogensadviseurs en beheerders naar het pensioenfonds zoals de geboden kostentransparantie richting pensioenfonds.

Het onderwerp vermogensbeheerkosten blijft op de agenda van de AFM en DNB. De AFM zal in samenwerking met DNB op basis van de nieuwe DNB-Jaarstaten in het najaar vervolgonderzoek doen dat gericht is op het niveau van deze kosten, ook in relatie tot het rendement.