Nieuws 10 oktober 2017

Ad van Gils, PwC: 'Als we de benodigde kwaliteit niet kunnen leveren, doen we het niet'

"We hebben de discussie over ons verdienmodel te lang onaangeroerd laten liggen." Dat vindt Ad van Gils, voorzitter van de accountancytak van PwC Nederland.

Adrie Boxmeer

Van Gils reageert op de motie die de Tweede Kamer recent aannam tijdens het debat over de Wet aanvullende maatregelen accountantsorganisaties. "We gaan ermee aan de slag, maar het is niet een kwestie van snel iets veranderen. Want bij elke wijziging dienen zich nieuwe dilemma’s aan."

Accountant.nl spreekt met Van Gils vanwege het transparantieverslag dat PwC recent publiceerde. Daarin gaf de Assurance Board aan dat ze tegenwoordig vaker 'nee' zegt tegen opdrachtgevers als ze de benodigde kwaliteit niet kan leveren. Heeft PwC het dan over gemeenten en woningcorporaties of ligt het breder?

Van Gils: "Het ligt breder, want het gaat om een capaciteitsprobleem. Uiteraard staat kwaliteit al heel lang hoog in ons vaandel. Maar er waren ook andere afwegingen waarom we toch een opdracht aannamen op een moment dat de capaciteit eigenlijk te krap was. Dat doen we nu niet meer. Het publiek belang staat nu meer dan ooit op de eerste plaats. Als we de benodigde kwaliteit niet kunnen leveren, doen we het niet. Moeilijk, maar het is wel de juiste weg."

Hoe denkt PwC het capaciteitsprobleem op te lossen? Van Gils: "We zijn uiteraard niet het enige accountantskantoor met dit probleem. Mede door de aantrekkende economie neemt de vraag op de arbeidsmarkt naar talent toe. Denk dan niet alleen aan jonge accountants die schaars zijn. Bij de verbreding van onze controleteams met bijvoorbeeld data- en cyberspecialisten stuiten we op hetzelfde probleem. We besteden tegenwoordig ook bepaalde gestandaardiseerde werkzaamheden uit via onze internationale delivery centers aan collega's in het buitenland, met name in Duitsland en Polen en in mindere mate in Zuid-Afrika."

Hogere eisen

PwC stelt ook hogere eisen aan haar opdrachtgevers. Van Gils: "De kwaliteit van de accountantscontrole is zo goed als een klant toelaat. Dan gaat het om in welke mate bij de door ons gecontroleerde organisaties de interne controle en beheersing is georganiseerd. Van opdrachtgevers die daarin niet met ons kunnen of willen meegaan, nemen we tegenwoordig steeds vaker afscheid. Afgelopen jaar ging het om enkele tientallen." 

Over welke kwaliteit gaat het dan? In het transparantieverslag stelt PwC: 'Het accountantsberoep ontbeert nog steeds een maatschappelijk gedragen definitie van kwaliteit.' Van Gils: "Er rouleren verschillende definities van kwaliteit. De AFM hanteert een andere definitie dan veel andere stakeholders, terwijl een opdrachtgever er weer anders naar kijkt. Dat heeft tot verwarring geleid. Vandaar dat we ons nu in de eerste plaats richten op de kern, namelijk voldoen aan wet- en regelgeving. Compliance is een deugd."

Verwachtingskloof

Maar je aan de wet en de regels houden, dat moet toch altijd het eerste uitgangspunt zijn?

"Dat klopt. Maar de beroepsregelgeving is heel gedetailleerd. In juni verscheen het AFM-rapport Kwaliteit oob-accountantsorganisaties onderzocht. De AFM had op het punt van de beheersing kritiek op PwC. Daar hebben we maatregelen op genomen. Maar dan nog lopen we tegen de verwachtingskloof aan die bestaat tussen de accountancy en stakeholders in de samenleving", aldus Van Gils. "We kunnen dossiers volgens alle regels bekijken en dan tot goedkeuring komen. Maar dat sluit nog steeds niet uit dat achteraf blijkt dat een bedrijf zich schuldig heeft gemaakt aan fraude of failliet gaat. Een accountant kan niet alles en nog veel belangrijker: hij kan het niet alleen. Ik constateer dat de maatschappij verwachtingen heeft waar ons instrumentarium niet op is toegerust."

Ambities AFM

In het transparantieverslag uit PwC tussen de regels door kritiek op de AFM, waar het gaat om gezamenlijke inspecties van de toezichthouder met de Amerikaanse evenknie PCAOB. De AFM heeft recent een dossier afgekeurd dat de PCAOB goedkeurde. Van Gils: "Ik constateer dat normen internationaal verschillend worden uitgelegd. Vanwege de internationale verbondenheid van het Nederlandse bedrijfsleven kan dat een probleem zijn. PwC vindt het belangrijk dat de Nederlandse maatstaf voor wettelijke controles internationaal in de pas blijft lopen."

Volgens Van Gils is er niets mis met een ambitieuze AFM. "Als Nederlandse organisatie conformeren wij ons daar uiteraard aan. Maar tegelijkertijd vragen we ons af of het tempo waarmee de AFM haar ambities wil realiseren internationaal gezien wel realistisch is."