Nieuws 23 november 2017

Kristalprijs 2017: commissarissenverslag is 'plichtmatige opsomming'

Royal BAM Group is winnaar van de Kristalprijs 2017, de hoofdprijs van de Transparantiebenchmark. De snelste stijger op die ranglijst is vleesverwerker VION Holding NV. ABN Amro maakte het meest innovatieve jaarverslag. Bij de uitreiking stond ditmaal het commissarissenverslag centraal.

Volgens keynote spreker Marleen Janssen Groesbeek is het verslag van de raad van commissarissen (rvc) nog te vaak een “plichtmatige opsomming” van formele elementen, zoals het aantal gehouden bijeenkomsten. “De commissaris moet uit de luwte komen”, aldus Janssen Groesbeek, lector Sustainable Finance en Accounting aan Avans Hogeschool. Ze deed onderzoek naar de kwaliteit van de rvc-verslagen in het jaarverslag.

Inhoudelijk moet er echt nog een verbeterslag worden gemaakt. Zo is twintig procent van de commissarissen niet op de hoogte van eventuele risico’s in de keten of van relevante marktontwikkelingen. Ook moet de commissaris meer open staan voor maatschappelijke signalen die van invloed kunnen zijn op de onderneming. Ze nemen maar zelden het initiatief voor contact met stakeholders. Maar dat vraagt tijd en beperkt dus het aantal te vervullen commissariaten, zo stelde Janssen Groesbeek. Een ‘forward looking statement’ zou onderdeel moeten zijn van de verantwoording door de rvc.

Olifant

Janssen Groesbeek nam in haar betoog ook eerdere winnaars van de Kristalprijs op de korrel. Het gebrek aan aandacht voor zaken als klimaatverandering in het rvc-verslag van energieconcern Alliander (Kristalprijs- en Sijthoffprijswinnaar in 2016) is voor haar ‘reden voor een clawback’ van die toegekende prijzen. Het gebrek aan reflectie op klimaatverandering in de rvc-verslagen van organisaties als Schiphol, NS en de GasUnie noemde ze het missen van de ‘grote olifant in de kamer’. Commissarissen moeten ook meer gevoel tonen voor andere maatschappelijke kwesties als digitalisering, vergrijzing en migratie. Volgens Janssen Groesbeek hebben ze een gebrek aan kennis voor wat de samenleving bezighoudt. “Eens per week The Economist lezen zou al helpen voor de gemiddelde commissaris.”

Kristaljurylid Martin Hoogendoorn erkende dat het rvc-verslag de nodige stimulans behoeft, “daarom is het ook het thema van deze bijeenkomst”. Maar dat verslag is geen element bij de beoordeling voor de Kristalprijs. Ook het opnieuw genomineerde Alliander gaf aan de kritiek “te koesteren”. Schiphol, ook één van de genomineerden, wil binnen de rvc meer discussie over duurzaamheid dan tot nu toe het geval is.

Kristalprijs

De Kristalprijs werd voor de achtste keer uitgereikt. Juryvoorzitter Monika Milz prees bij de prijsuitreiking snelste stijger VION Food Group wegens de voortrekkersrol in de vleessector, die over het algemeen erg gesloten opereert. ABN Amro won de prijs voor het meest innovatieve jaarverslag met name door de publicatie van haar human rights report, opgesteld in lijn met het UN Guiding Principles Reporting Framework.

Bouworganisatie Royal BAM Group versloeg voor de hoofdprijs de andere genomineerden Alliander, Siemens en Schiphol Group. De jury waardeerde dat BAM maatschappelijke thema’s nadrukkelijk op de agenda en in het verslag vermeldt. De bouworganisatie betrekt haar stakeholders ook bij de discussie wat voor bedrijf het wil zijn in 2050 en wat voor doelstellingen voor 2020 daar dan bij horen. Ook geeft BAM aan waar het bedrijf zich nog kan verbeteren. “Het resultaat is een helder en goed verslag van een bedrijf dat zich nadrukkelijk durft te profileren op duurzame thema’s”.

De Kristalprijs is een gezamenlijk initiatief van de NBA en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, met als doel maatschappelijk verantwoorde verslaggeving door bedrijven en organisaties te stimuleren en verbeteren.

De opzet van de prijs wordt vanaf 2018 iets anders. De onderliggende Transparantiebenchmark wordt voortaan niet langer jaarlijks, maar eens per twee jaar geactualiseerd. Ook wordt gedacht aan een indeling naar sectoren. De Kristalprijs blijft wel jaarlijks en wordt het ene jaar gebaseerd op de benchmark en het volgende jaar op een specifiek thema in de verslaggeving.