Nieuws 22 juni 2017

Verantwoording rechtmatigheid door B&W op zijn vroegst in 2020

Niet eerder dan in 2020 zullen gemeentebesturen verantwoording gaan afleggen over de rechtmatige uitvoering van de begroting. In ieder geval tot die tijd blijft de rechtmatigheidscontrole tot het takenpakket van de externe accountant behoren.

Geert Dekker

Dat zei Jan van der Bij, beleidscoördinator financiële regelgeving bij het ministerie van Binnenlandse Zaken, eerder deze week in Breda, tijdens een Auditdag voor gemeenten. Het verschuiven van verantwoordelijkheid voor de rechtmatigheid van de accountant naar het college van B&W is een aanbeveling uit het VNG-rapport Vernieuwing accountantscontrole gemeenten, dat juli 2015 verscheen. Onder (financiële) rechtmatigheid wordt grofweg verstaan de vraag of het gevoerde beleid aan wet- en regelgeving voldoet.

De VNG, het ministerie van Binnenlandse Zaken, de NBA en andere betrokkenen voeren geregeld overleg over de in het rapport voorgestelde vernieuwingen van de accountantscontrole. Melchior Kerklaan (VNG) bevestigde tijdens de Auditdag nogmaals dat de VNG streeft naar realisatie van alle aanbevelingen. Dat geldt ook voor de inperking van de accountantscontrole, door de verantwoording op rechtmatigheid door het college te laten verrichten. De verantwoording van het college over de rechtmatigheid moet dan wel deel gaan uitmaken van de jaarrekening. Dus zal de accountant die verantwoording ook in zijn getrouwheidsoordeel over de hele jaarrekening moeten betrekken.

Kostenbesparingen

Van der Bij (BZK) stelde dinsdag dat nog niet vaststaat dat alle gemeenten hieraan behoefte hebben. "Dat willen we eerst expliciet toetsen. Ik kan me bijvoorbeeld voorstellen dat kleinere gemeenten hiervoor de expertise niet in huis hebben en dit zullen ervaren als een verzwaring van de administratieve lasten."

Of deze aanpassing van de accountantscontrole kostenbesparingen oplevert is niet bekend. Wat betreft Van der Bij is kostenbesparing overigens geen primaire reden. "Hét argument om dit te doen is het democratisch proces: het college is uiteindelijk verantwoordelijk voor de rechtmatigheid en dan is het zinvol de discussie over die rechtmatigheid te laten plaatsvinden tussen college en gemeenteraad. En niet tussen gemeenteraad en accountant, of tussen college en accountant."

Het ministerie wil dit najaar starten met een pilot, om een aantal gemeenten de kans te geven ervaringen op te doen met het opstellen van een rechtmatigheidsverantwoording. In die pilot zal de externe accountant nog steeds zijn wettelijke rechtmatigheidscontrole uitvoeren, parallel aan het werk van het college dus. De bedoeling is wel dat de accountant daarbij steunt op de werkzaamheden die het college al heeft verricht.

Streefdatum

Mede afhankelijk van de resultaten van de pilot wordt besloten of de rechtmatigheidsverantwoording verplicht gesteld wordt. Invoering laat dan nog lang op zich wachten. Met het oog op zo'n verplichting moet namelijk de Gemeentewet worden aangepast, evenals het Besluit accountantscontrole decentrale overheden (Bado) en het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). Dat alles was tot nu toe reden om nog geen streefdatum te hanteren, aldus Van der Bij, en die is er nu nog steeds niet. "Mocht die er wel komen, dan wordt dat op zijn vroegst 2020."