Nieuws 20 december 2018

Politieke partijen willen doorpakken met Commissie Toekomst Accountancysector

CDA, D66, VVD, SP en GroenLinks zijn voorstander van het invoeren van de Commissie Toekomst Accountancysector om zo kwaliteitsverbetering in de sector te versnellen.

Dat bleek uit het Algemeen Overleg (AO) Accountancy op 18 december. De meeste politieke partijen spraken hun steun uit voor de commissie, die minister van Financiën Wopke Hoekstra op de Accountantsdag 2018 aankondigde. Veel partijen willen ook meer duidelijkheid over wat er nou precies van accountants verwacht wordt, omdat de rol van de accountant niet altijd even duidelijk is voor alle stakeholders; bijvoorbeeld op het gebied van fraude en continuïteit.

Voortgang

Een aantal partijen erkende tijdens het AO dat de sector zelf al hard werkt aan verbetering, maar zij vinden de voortgang niet snel genoeg gaan. Kamerlid Bart Snels (GroenLinks): "We zien dat de sector hard werkt aan verbetering van cultuur en de publieke taak. De voortgang is langzaam en moeilijk te meten. Dat roept de vraag op of we de discussie fundamenteel genoeg voeren. Wij waarderen de green paper structuurmodellen van de sector. De moeilijke onderwerpen worden niet uit de weg gegaan, maar het is wat defensief."

Kamerlid Roald van der Linde (VVD) ziet dat er in de afgelopen jaren al veel is gebeurd en benadrukte dat de grondhouding van zijn partij nog steeds is dat zij accountants de tijd willen geven om maatregelen in te voeren. "Wij zijn niet verbaasd dat kleine kantoren hier langzamer in zijn dan grote kantoren. De beroepsgroep verdient een steuntje in de rug bij het doorvoeren van al die maatregelen." Van der Linde vindt dat de kwaliteit van wettelijke controles niet ter discussie mag staan. "Sinds 2014 zijn er grote slagen gemaakt. Daarvoor verdient de sector waardering. Nu is het tijd voor de extra slag en daarvoor stellen we terecht een commissie in. Wij willen discussie voeren op basis van feiten en onderzoek en de oplossingen horen te passen bij de problemen die we signaleren."

Scope

Ook het CDA is blij met de commissie, zei kamerlid Erik Ronnes: "De AFM-analyse loog er niet om. Controles zijn in de afgelopen jaren meermaals tekortgeschoten. De sector werkt aan verbetering, maar het gaat te langzaam." Ronnes vraagt zich af of de scope van de commissie goed is omschreven, omdat het "onderzoek zich lijkt te beperken tot het prestatietekort van de sector" terwijl hij graag wil dat de minister ook kijkt naar de verwachtingskloof tussen stakeholders en de sector, bijvoorbeeld ten aanzien van fraude en continuïteit. Ronnes vindt wel dat nu ingrijpen "te vroeg" zou zijn. "De vorige maatregelen staan nog in de steigers. We moeten de sector de kans geven zelf met verbeteringen te komen. De conclusie dat het sneller moet delen wij, want accountants spelen zeer belangrijke rol in onze samenleving."

Verwachtingskloof

Kamerlid Joost Sneller (D66) sneed ook de verwachtingskloof aan. "Er is regelmatig onduidelijkheid over waar de rol van de accountant precies begint en waar deze ophoudt. Bij incidenten bekruipt veel mensen het gevoel: waar was de accountant? Dan wordt vaak de verwachtingskloof genoemd, en ik begrijp dat heel goed. Het is ook verstandig dat accountants zelf actiever gaan communiceren over wat zij wel doen en waar zij niet verantwoordelijk voor zijn en ook aangeven waar zij van de wetgever meer houvast nodig hebben", aldus Sneller.

Fundamentele veranderingen

Kamerlid Henk Nijboer (PvdA) wil dat er "fundamentele veranderingen" plaats gaan vinden. "Wat betreft PvdA gaat de structuur van de sector op de schop. Afscheid van partnermodel, afscheid van multidisciplinair model, beloningshoogte; past een salaris van vele tonnen bij een publieke taak? Die discussie moet gevoerd worden en daar moet een besluit over genomen worden. Ik vind vermenging van tax, advies en audit onder één dak een kernprobleem van de sector, die kwaliteit en onafhankelijkheid bedreigt", aldus Nijboer. Hij is ook bezorgd over het nieuwe PE-systeem voor accountants: "Het lijkt nu wel heel vrij te worden qua invulling. Ik zou er een punt van willen maken dat accountants dat serieus gaan inrichten."

Kleine kantoren

Kamerlid Mahir Alkaya (SP) juicht de stap van minister Hoekstra ook toe, en zei te hopen dat het niet bij harde woorden blijft. Zij zei wel het gevoel te hebben dat de problemen van de grote kantoren nu vooral de boventoon voeren. "De stem van kleine accountants lijkt onvoldoende te worden gehoord. Ik ben bang dat de deskundigheid in de commissie mist op dat vlak." Alkaya maakt zich ook zorgen dat de kleinere kantoren niet goed vertegenwoordigd zullen worden in het nieuwe, kleinere bestuur van de NBA.

Zorgvuldigheid

Minister Hoekstra realiseert zich dat hij de commissie een lastige taak geeft. "We moeten eventuele nieuwe maatregelen niet schuwen, maar zorgvuldigheid is op zijn plaats. De commissie moet zonder oogkleppen kunnen kijken, dat betekent dat ik niet nu al ga voorsorteren. Bij ingrijpen in de structuur is het van belang dat je ook kijkt naar juridische haalbaarheid; is het proportioneel en hoe verhoudt het zich tot het buitenland? Tot wetgeving, maar ook tot de praktische kant. Grote organisaties opereren in een internationale context."

Wat betreft de verwachtingskloof wees Hoekstra op rapporten van de AFM en IFIAR blijkt dat accountants zich niet aan hun eigen verwachtingen houden. "Natuurlijk kan er soms sprake zijn van een verwachtingskloof. Laten we daar reëel over zijn. Maar wat voor mij relevant is zijn de eigen standaarden en wat we redelijkerwijs mogen verwachten. Ik laat de commissie specifiek kijken naar de prestatiekloof en hoe de kwaliteit beter kan." Ook erkent de minister dat de verwachtingen soms niet kloppen: "Er zijn sommige mensen die verwachten dat als een accountant zijn handtekening zet, bij dat bedrijf gegarandeerd alles honderd procent in orde is. Die verwachtingen gaan soms verder dan wat men van de accountant mag verwachten."'

Vertegenwoordiging mkb

De minister ging ook nog in op de zorgen van de SP over de vertegenwoordiging van de kleinere kantoren, in zowel het bestuur van de NBA als in de commissie: "Ik zie niet waarom je een vertegenwoordiger, hetzij van grote, hetzij van kleine kantoren, in die commissie moet willen benoemen. Eerder het tegenovergestelde. Ik wil dat ze volstrekt onafhankelijk kijken naar de sector. De commissie kan zoveel zij wil putten uit de expertise en ondersteuning van de AFM en MinFin. Wat betreft het mkb: een wetmatigheid van het leven is dat soms degenen met wie je het meeste praat, zich het minst gehoord voelen."

Wat betreft eventuele zorgen over vertegenwoordiging van het mkb in het bestuur van de NBA zegt de minister altijd bereid te zijn om te luisteren naar het mkb, "maar ik heb niet de indruk dat zij nu te kort gedaan worden. Als er een verzoek tot wijziging van de governance zou komen, ga ik dat beoordelen en moet ik de wet gaan wijzigen".

De minister lijkt de zorgen van kamerlid Nijboer over het nieuwe PE-systeem niet te delen: "Er blijven verplichte cursussen, dus die inhoudelijke kant van permanente educatie blijft ook in het nieuwe stelsel."