Nieuws 27 juni 2019

Financiële positie ziekenhuizen verbeterd, personeelstekort knelt

De financiële positie van Nederlandse ziekenhuizen is in 2018 verder verbeterd. Vrijwel alle financiële ratio's zijn licht gestegen. Het eigen vermogen liep op tot 6,9 miljard euro. Wel zijn er zorgen over de krappe arbeidsmarkt. Het aantal moeilijk vervulbare vacatures steeg fors. Daardoor moesten ziekenhuizen vaker dure externe krachten inhuren. Dit leidde onder meer tot een toename (4,6 procent) van de bedrijfslasten.

Dit blijkt uit een analyse van 78 jaarverslagen van Nederlandse ziekenhuizen over 2018 door zorginkoopcoöperatie Intrakoop en Verstegen accountants en adviseurs. Samen vertegenwoordigen de onderzochte ziekenhuizen 93 procent van de (totale omzet in de) sector.

Slechts zes van de 78 ziekenhuizen presenteerden over 2018 een negatief resultaat. In 2017 waren dit er nog acht. Alle academische ziekenhuizen behaalden positieve financiële resultaten met uitzondering van het Maastricht UMC. Dit ziekenhuis had in 2018 te maken met hoge investeringen in innovaties en digitalisering. Ook de kleinere ziekenhuizen, met een omzet tot 150 miljoen euro, boekten vrijwel allemaal positieve resultaten. De stabiele financiële positie van de ziekenhuizen in Nederland blijkt ook uit het feit dat het totaal aan liquide middelen in 2018 is gestegen van 2,4 miljard naar 2,7 miljard euro, aldus de onderzoekers.

De totale bedrijfslasten stegen in 2018 met 4,6 procent. Dit is beduidend hoger dan in de afgelopen jaren. In totaal bedroegen de bedrijfslasten van de onderzochte ziekenhuizen vorig jaar 25,2 miljard euro. De totale omzet bedroeg 26 miljard euro.

Personeelstekort

De opvallende toename van de bedrijfslasten is onder andere te wijten aan krapte op de arbeidsmarkt. Het aantal vacatures steeg met 9,4 procent naar 8095. Het aantal moeilijk vervulbare vacatures nam zelfs met 39 procent toe. Ziekenhuizen lossen dit deels op met de inhuur van dure externe krachten. In 2018 was er een kostenstijging van 11,6 procent, nadat deze kosten in 2017 ook al met ruim 10 procent waren gestegen. De krapte vertaalt zich ook in hogere 'andere' personeelskosten (+9,2 procent), zoals wervingskosten.

De totale kosten voor personeel beslaan meer dan de helft van de bedrijfslasten (53 procent) en kwamen in 2018 uit op 13,4 miljard euro. Het overgrote deel (73 procent) hiervan bestaat uit salarissen voor de bijna kwart miljoen personeelsleden die in de onderzochte ziekenhuizen werken. De kosten voor lonen en salarissen stegen met 3,2 procent.

Minder patiënten, hogere kosten

Een andere kostenpost die fors groeide zijn de patiënt- en bewonersgebonden kosten. Deze liepen in 2018 op tot 5,5 miljard euro, een stijging van 7,5 procent. Deze kosten bestaan voor 35-40 procent uit medicijnen, bestralingsmiddelen en dialysebenodigdheden. Daarentegen daalden het aantal klinische opnames (-2,8 procent) en verpleegdagen (-3,4 procent). "Deze ontwikkelingen laten zien dat de behandeling per patiënt kostbaarder wordt door nieuwe en vaak duurdere behandelmethoden en geneesmiddelen", aldus de onderzoekers.