Nieuws

Stip aan de Horizon: naar een toekomstbestendige accountantsopleiding

Het project 'Stip aan de Horizon' onderzoekt hoe de accountantsopleiding toekomstbestendig, studeerbaar, aantrekkelijk en kwalitatief hoogwaardig kan blijven. Inmiddels heeft het project drie interactieve sessies achter de rug.

Met een selectie van stakeholders uit het onderwijs en het werkveld is gewerkt aan de toekomst van de opleiding. CEA en de Raad voor de praktijkopleidingen van de NBA willen met de ideeën en inzichten uit de drie sessies (hackathons), tot een breed gedragen blauwdruk van de accountantsopleiding in de oriëntaties Assurance en Accountancy-MKB komen.

Margreeth Kloppenburg was één van de deelnemers aan de hackathons. Zij is spreker en publicist, trainer en onderzoeker op het vlak van integer gedrag in het dagelijks handelen van financiële professionals in de beroepspraktijk. "Het vak van accountant is in hoge mate geprotocolleerd. Het uitdijende karakter van bijvoorbeeld een HRA is daar wel een illustratie van", aldus Kloppenburg.

Margreeth Kloppenburg 900x590

Zij verwijst naar het boek The Reflective Practitioner van Donald Schön: "De uitdagingen liggen juist daar waar de protocollen net niet passen, tekortschieten of afwezig zijn." Het moeilijkste te onderwijzen is volgens Kloppenburg dan ook de illusie dat de wereld te vatten is in standaarden. "Je zult hierbij moeten accepteren dat je vaak tekortschiet."

Verder stelt zij dat technische kennis geen neutrale, objectieve kennis is, maar dat binnen modellen ook allerlei morele afwegingen worden gemaakt. Het vak van accountant is hierom niet eenvoudig: je wilt verantwoordelijkheid dragen om toegewijd en onderbouwd afwegingen te maken, waarbij creativiteit en innovatie noodzakelijk zijn om antwoorden te vinden op nieuwe vragen.

Hackathons

Kloppenburg nam deel aan de eerste twee hackathons en is positief over de opzet. "Iedereen die een hele dag gaat zitten brainstormen en bijdragen, heeft sowieso mijn waardering. Onderwijs is immers cruciaal in ieders leven. Ieder beroep begint met onderwijs. Dus die betrokkenheid, dat verwarmt het hart." Zij zat zelf in twee "zeer gemotiveerde groepen die elkaar soms in de rede vielen uit enthousiasme" en leerde zelf ook weer van de bijdragen van anderen. "Wat absoluut hoopvol was dat ons opleidingshuis, zoals we dat hebben ontworpen tijdens de eerste hackathon, prominent terugkwam in de tweede sessie."

Kloppenburg is blij met het project Stip aan de Horizon, omdat zij weet hoe moeilijk het is om belangen en opvattingen te verenigen en een goede balans en onderlinge samenhang te vinden. Daarom heeft het projectteam de hulp ingeroepen van Wim Gijselaers (professor Educational
Research & Development) en Therese Grohnert (assistant professor Workplace Learning), die veel onderzoek hebben gedaan binnen accountantskantoren.

Wat Kloppenburg betreft is stevige onderwijskundige kennis nodig om een beroepsopleiding toekomstbestendig te houden. Dus pleit ze voor uitbreiding van de CEA en de Raad voor de praktijkopleidingen met onderwijskundigen. "Waar ik verder op hoop en waar ik ook een beetje op heb zitten prikken, is wat we straks terug gaan zien van alle goede ideeën. Het rapport Dassen uit 2016 heb ik vaak onder de aandacht gebracht, omdat ik vond dat zij op het goede spoor zaten, toch was de uiteindelijke uitwerking anders."

Valse tegenstelling

De vraag van CEA en de Raad voor de praktijkopleidingen is of de accountantsopleiding aan de verwachtingen kan blijven voldoen in een voortdurende veranderende omgeving, die meer en meer vraagt. Dat heeft tot discussies geleid over keuzes die gemaakt moeten worden.

Volgens Kloppenburg wordt er vaak "een valse tegenstelling" opgeroepen. "Alsof meer aandacht voor beroepsfilosofie en beroepsgeschiedenis en voor de rol van de accountant in de maatschappij zou leiden tot minder aandacht voor vaktechniek. Maar wat ik zie bij mijn onderwijsactiviteiten is dat wanneer je het vlammetje ontsteekt bij studenten om die eervolle taak op te pakken - waarbij je de intellectuele vragen niet schuwt, zoals wat is dan zekerheid verschaffen of publiek belang dienen - ze vele malen gemotiveerder, kritischer en wijzer aan de slag gaan om zich het beroep eigen te maken. Omdat ze de context beter begrijpen waarbinnen hun beroep een rol heeft en zich voortdurend ontwikkelt." Als je dat eenmaal doorziet en internaliseert, leer je effectiever, meent Kloppenburg. Met Auditpedia is daar ook een architectuur voor neergezet.

Lange adem

Kloppenburg vindt het goed zich te realiseren hoe complex en veelomvattend onderwijsvernieuwing is. Een kwestie ook van lange adem, wat haar betreft. "Soms voel ik me net een papegaai, wanneer ik mijn trits van belangrijke professionele vaardigheden weer opnoem, zoals argumenteren, ethiek, geschiedenis van het beroep. Maar toen ik dat in de tweede hackathon niet expliciet noemde, maar stiekem op de flap zette, werd ik er meteen op aangesproken dat ik 'ethiek en gedrag' naar voren moest brengen. Daar leer ik van dat ik - ook namens anderen en juist nu - nog even moet volhouden, blijven noemen, geduld betrachten en in lange lijnen denken." Echt anders dan in het verleden is dat er nu "veel meer mensen zijn die ook meedenken en bijdragen om de opleiding aantrekkelijk en studeerbaar te houden".

De boodschap van Margreeth Kloppenburg aan (toekomstige) studenten, docenten, praktijkbegeleiders, werkgevers en andere betrokkenen bij de opleiding is om onderwijsvernieuwing met nieuwsgierigheid te bekijken. "Verdiep je in hoe we jonge mensen helpen om chocola te maken van deze tijd, die echt vele malen pittiger is dan het luxeleven dat wij tot nu toe hebben geleefd. Bedenk hoe jij, wij, deze generatie kunnen helpen die vraagstukken het hoofd te bieden, door hun nieuwsgierigheid te stimuleren, je eigen wijsheden en kennis van de wereld te relativeren, de intellectuele kant van het vak en de maatschappelijke verantwoordelijkheid die het beroep met zich meebrengt, te stimuleren. Wij hebben de dure plicht onze jeugd te voorzien van de best mogelijke, brede scholing voor een maatschappelijk relevant beroep."

Vervolgstappen

De ideeën en inzichten uit de hackathons worden binnenkort aan een klankbordgroep voorgelegd. Daarna buigen CEA en de Raad voor de praktijkopleidingen zich over de uitkomsten en bepalen welke vervolgstappen worden gezet.

Via de social media-kanalen verstrekt de CEA updates over het project Stip aan de horizon. Vragen over het project kunnen worden ingediend via stipaandehorizon@nba.nl.

Gerelateerd

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.