Nieuws 27 januari 2023

Tweede Kamer worstelt met nieuwe witwaswet

Partijen in de Tweede Kamer lijken nog steeds te worstelen met de nieuwe wet tegen witwassen en terrorismefinanciering. Ook toelichtingen van meer dan tien deskundigen en betrokkenen konden de twijfel niet wegnemen.

De Commissie Financiën van de Tweede Kamer kreeg op 26 januari een technische briefing over het wetsvoorstel Plan van aanpak witwassen. Die wijziging van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) gaat uit van een verbod op contante betalingen voor goederen vanaf drieduizend euro en uitbreiding van de mogelijkheden voor informatie-uitwisseling, ten behoeve van de poortwachtersfunctie van banken.

Sommige partijen in de Tweede Kamer vrezen dat het wetsvoorstel te ver gaat. Zo zijn er zorgen over de mogelijkheid personen volledig uit te sluiten van het financiële stelsel, waardoor iemand geen bankrekening meer kan openen.

"Ik merk toch dat er veel interpretatieverschillen zijn over de feiten", aldus VVD'er Eelco Heinen nadat de Kamer langdurig naar experts had geluisterd. "En dat maakt het voor ons toch wel heel lastig om hier een oordeel over te vellen."

Aantasting fundamentele rechten

Recent maakte de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) zijn positie bekend: ook het aangescherpte voorstel - dat vorig najaar is ingediend - zorgt voor een aantasting van fundamentele rechten. Voorzitter Aleid Wolfsen zei in de Tweede Kamer dat de wet leidt "tot een onrechtmatige inmenging in de grondrechten van burgers". Daarmee gaat het om onrechtmatige wetgeving, "die u eigenlijk in deze vorm niet kan aannemen". Hij waarschuwde desnoods naar de rechter te stappen.

Tussen Wolfsen en Medy van der Laan, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Banken, ontstond enige onenigheid tijdens de hoorzitting. Volgens Van der Laan leven er hardnekkige misverstanden over het voorstel. Banken moeten immers al het betaalverkeer in de gaten houden in de strijd tegen witwassen. "U heeft er al voor gekozen dat alle transacties van alle mensen in Nederland gewoon gemonitord worden", hield zij de Kamer voor. "Wat hier voorligt, maakt het zinvoller." Volgens Wolfsen krijgen banken te veel vrijheden. “U hebt geen idee waar u straks ja tegen zegt.”

Hard nodig

Ook het Openbaar Ministerie zegt de wet hard nodig te hebben. "Uiteindelijk gaat het gewoon om criminelen stoppen", aldus Anita van Dis-Setz van het OM. "Veiligheid wordt echt geweld aangedaan als wij niet voldoende informatie kunnen delen."

De Raad van State was uiterst kritisch over een eerdere versie van het wetsvoorstel, maar dat is sindsdien aangepast. Vicepresident Thom de Graaf waarschuwde dat de Raad niet zomaar kan zeggen of ze nu wel gerust is op het nieuwe stelsel. Dan zou de Kamer om een nieuw advies moeten vragen. Maar zelfs dan gaat het "om het wegen van belangen", aldus staatsraad Ronald van den Tweel. Het is een politieke afweging of "fundamentele" rechten worden geschonden met het voorstel, en of de wet dat rechtvaardigt.

Het wetsvoorstel kreeg wel steun van twee wetenschappers, die op verzoek van de Tweede Kamer naar het Plan van aanpak witwassen hebben gekeken. Volgens VU-hoogleraar Jacco Wielhouwer is het “een belangrijke verbetering in de bestrijding van witwassen”, zo schrijft het FD.

Bron: ANP/FD