Nieuws 23 oktober 2023

FD en Volkskrant kritisch over examenfraude bij accountants

Na de eerste nieuwsberichten over een nieuw geval van examenfraude bij accountants, wordt in de weekendedities van het FD en de Volkskrant kritisch geschreven over een en ander.

Zo bericht het FD, na een eerder scherp redactioneel commentaar, in de zaterdageditie van de krant opnieuw uitgebreid over de kwestie. Het FD noemt de examenfraude een "veenbrand"” voor de sector en stelt dat frauderen met toetsingen in de praktijk "een makkie" lijkt te zijn. De krant sprak onder meer met accountant "Erik", die beschrijft hoe hij met hulp van een extern bureau de NBA-kennistoets wist te behalen.

Volgens het FD hebben "meerdere accountants" het uitwisselen van antwoorden of het samen maken van of overleggen over toetsen waargenomen. "Niet iedereen ziet dat als fraude", aldus de krant. "Daar staat tegenover dat een aantal accountants ook aangeeft niet te begrijpen waarom of waarmee collega's überhaupt hebben gefraudeerd. Zij hopen dat er snel opheldering komt."

Kennistoets

Het FD noemt de NBA-kennistoets als middel om de kwaliteit van de accountants in Nederland te verbeteren en het vertrouwen van de samenleving in de beroepsgroep te herstellen. "Dat nu juist dit examen in verband gebracht wordt met fraude, is saillant."

De NBA bevestigt tegenover de krant dat de zes oob-accountantsorganisaties zich, op verzoek van de AFM, in hun onderzoeken naar examenfraude ook richten op fraude met de NBA-kennistoets. "Maar niemand wil nog bevestigen dat er ook gevallen van sjoemelen zijn vastgesteld", aldus het FD. De NBA heeft, in haar eigen reactie op het nieuws over de examenfraude bij Deloitte, al aangegeven ook de kennistoets te zullen evalueren als onderdeel van de huidige opzet van de permanente educatie.  

Volgens het FD zijn betrokken accountants verbaasd over de scherpe reactie van toezichthouder AFM op de kwestie. De AFM wil tegenover de krant nog geen inhoudelijk commentaar geven over de tussentijdse onderzoeksresultaten die zij van kantoren heeft gekregen. Ook de kantoren zelf willen niet vooruitlopen op de uitkomsten van nog lopende onderzoeken.

'Gebraden kippetjes'

In haar column in de Volkskrant noemt Merel van Vroonhoven, oud-bestuursvoorzitter van de AFM, spieken iets van alle tijden. "Maar niet onschuldig als het de kinderlijke naïviteit ontstijgt en er sprake is van een patroon van structureel bedrog", stelt zij met verwijzing naar de examenfraude binnen het accountantsberoep.

De handtekening van een accountant staat voor betrouwbaarheid en integriteit, aldus Van Vroonhoven. "Tenminste, dat is het idee. Maar wat is een handtekening waard als diegene die hem plaatst zijn eigen onkreukbaarheid met een korreltje zout neemt?" Niet vreemd dus dat het publieke vertrouwen daalt als "mensen met een maatschappelijke voorbeeldfunctie denken weg te kunnen komen met leugens of niet-integer handelen", zo stelt de columniste.

Volgens Van Vroonhoven is er sinds het rapport In het publiek belang uit 2014 nog te weinig terechtgekomen van de verbeterplannen van het accountantsberoep. "Ik denk dat ik wel weet waarom", stelt zij. "Geholpen door de wettelijke verplichting en het nog altijd uitdijende takenpakket voor een beperkt aantal grote firma's, vliegt het werk de rekenmeesters als gebraden kippetjes in de mond. En als er fundamenteel niets verandert, blijft het lucratieve verdienmodel belangrijker dan het publieke belang. Dan blijven de schandalen komen."

In aanloop naar het eindrapport van de kwartiermakers noemt Van Vroonhoven het voor het accountantsberoep daarom "hoog tijd om het spek en de kat voorgoed uit elkaars buurt te houden".