Nieuws 12 september 2024

Grote Nederlandse banken direct betrokken bij belastingontwijking

Grote Nederlandse banken faciliteren op grote schaal belastingontwijking via Nederland. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van de Eerlijke Bankwijzer, dat de financiële relaties onderzocht van Nederlandse banken met 26 belastingontwijkende bedrijven, in de periode 2019 tot eind 2023.

ABN Amro en ING hadden volgens het onderzoek eind vorig jaar financiële relaties met minstens zeventien bedrijven die actief belasting ontwijken via Nederland. Volgens de Eerlijke Bankwijzer was ABN Amro bij zeven van deze bedrijven zelfs direct betrokken bij de belastingontwijkingsstructuur. Bij ING ging het om vier bedrijven.

Rabobank heeft drie connecties met één bedrijf en Van Lanschot Kempen is op zes manieren betrokken bij vier belastingontwijkende bedrijven.  De overige vier banken, bunq, NIBC, Triodos Bank en De Volksbank zijn niet betrokken.

De Eerlijke Bankwijzer is een coalitie van Amnesty International, Milieudefensie, Oxfam Novib, PAX and World Animal Protection. Het doel van de coalitie is om banken aan te moedigen maatschappelijk verantwoord te ondernemen.

46 miljard 

Tax Justice Network schat dat multinationals via Nederland jaarlijks 46 miljard euro aan wereldwijde belasting hebben ontweken. Nederland komt hierdoor op de vierde plek van de wereldwijde belastingparadijs-ranglijst.

“Belastingen zijn essentieel voor belangrijke openbare voorzieningen zoals ziekenhuizen en scholen. Door belastingontwijking staan deze voorzieningen in Nederland, maar ook in armere landen, onder druk. Zo lopen ontwikkelingslanden door minder belastinginkomsten bijna de helft van hun jaarlijkse begroting voor volksgezondheid mis", aldus de Eerlijke Bankwijzer.

Niet alleen

De onderzoekers wijzen erop dat bedrijven die belasting ontwijken niet alleen handelen. "Zij krijgen hierbij de hulp van advocaten, accountants en banken."

Volgens Barbara Oosters, woordvoerder van de Eerlijke Bankwijzer, is belastingontwijking via Nederland al heel lang een groot probleem. "Daarom is het onbegrijpelijk dat ABN Amro en ING nog steeds zo'n actieve rol spelen bij het ontwijken van belasting door multinationals. Zoveel financiële relaties met bedrijven waarvan bekend is dat ze zich schuldig maken aan belastingontwijking, dan zit er echt iets fout bij deze banken."

Topje van de ijsberg

Oosters zegt dat ze bang is dat de geconstateerde relaties en betrokkenheid bij belastingontwijking maar een topje van de ijsberg is. "Door een gebrek aan transparantie bij bedrijven en banken is het lastig om te achterhalen hoe belastingontwijkingsstructuren zijn opgezet en worden gefinancierd.  De regering en De Nederlandsche Bank als toezichthouder moeten dit verder onderzoeken en zorgen dat dit stopt."

De Eerlijke Bankwijzer noemt als 'goed' voorbeeld het Indiase bedrijf Airtel, dat zich volgens het onderzoek grootschalig schuldig maakt aan belastingontwijking. Airtel is een grote telecomprovider in veel Afrikaanse landen, waaronder Oeganda.

De Oegandese winst van Airtel komt terecht in een anoniem bedrijfspand in Amsterdam West. "Via meerdere Nederlandse brievenbusmaatschappijen maakt Airtel misbruik van een belastingverdrag tussen Nederland en Oeganda. Met de niet betaalde belastinginkomsten in Oeganda hadden de jaarsalarissen van twintigduizend Oegandese leraren betaald kunnen worden. ABN Amro investeert via haar investeringsmaatschappij ABN Amro Investment Solutions in Airtel. Bovendien bankiert de Nederlandse BV van Airtel bij zowel ABN Amro en ING, waardoor de banken deze belastingontwijking door Airtel mogelijk maken", aldus de Eerlijke Bankwijzer.

Wake-up call

Oosters hoopt dat het onderzoek een wake-up call is voor de betrokkenen. "Zij moeten hun zakelijke klanten screenen, aanspreken op hun belastingpraktijken, transparante belastingrapportage per land eisen en bij blijvende misstanden de financiële relaties verbreken."

Rapport Eerlijke Bankwijzer: 'The Dutch Banking Sector and its Involvement with Tax-Avoiding Companies'