Nieuws Vandaag

Peter Wennink wil dat Nederland nú investeert, om toekomstige welvaart veilig te stellen

Nederland dreigt in een tijd van geopolitieke spanningen, technologische versnelling en toenemende druk op publieke voorzieningen structureel achterop te raken. Alleen door gericht en tijdig te investeren, blijven fundamentele publieke voorzieningen betaalbaar en is welvaart voor toekomstige generaties te garanderen.

Dat concludeert oud-ASML-topman en voormalig registeraccountant Peter Wennink in zijn adviesrapport 'De route naar toekomstige welvaart – een sterk Nederland in een relevant Europa'. Volgens Wennink beschikt Nederland over uitzonderlijke kwaliteiten – talent, kwaliteit, kennis en innovatiekracht – maar dreigt ons land deze positie te verliezen door genoegzaamheid en bestuurlijke versnippering.

"Nederland heeft alles in huis om niet alleen een land te zijn dat consumeert maar ook produceert", aldus Wennink. "Maar dan moeten we de moed tonen om scherpe keuzes te maken en investeringen niet langer te laten vastlopen in onzekerheid, regels en achterstallig onderhoud op cruciale randvoorwaarden. Doen we dat niet, dan verliezen we niet alleen economische kansen, maar ook maatschappelijk vertrouwen."

Vier domeinen

Het rapport, dat in drie delen is opgebouwd, identificeert vier technologische domeinen waar Nederland strategische posities en relevantie kan opbouwen en behouden: digitalisering & AI, life sciences & biotechnologie, veiligheid & weerbaarheid en energie- & klimaattechnologie.

In een eerste brede inventarisatie in deze domeinen heeft Wennink 51 concrete proposities opgehaald, die samen een investeringspotentieel vertegenwoordigen van circa 126 miljard euro. Een aanzienlijk deel hiervan kan privaat worden gefinancierd, mits volgende kabinetten cruciale randvoorwaarden op orde brengen.

Nederland moet tot 2035 minstens €151–€187 miljard extra aan productiviteitsverhogende investeringen mobiliseren, om structurele economische groei van minimaal 1,5 procent per jaar te realiseren, zo stelt het rapport.

Randvoorwaarden

Het ontbreken van de juiste randvoorwaarden vormt momenteel de grootste belemmering voor de noodzakelijke groei. Vergunningverlening gaat veel te traag en complex, het tekort aan goed geschoold talent loopt op, energieprijzen liggen hoger dan in omliggende landen, stikstof en netcongestie zetten teveel economische ontwikkelingen op slot en zowel fysieke als digitale infrastructuur kent achterstallig onderhoud.

Deze randvoorwaarden voor private investeringen moeten zo snel mogelijk op orde worden gebracht, meent Wennink. Als Nederland hier niet in slaagt, blijven noodzakelijke investeringen uit en stagneert de economie.

Slagvaardiger bestuur

Het rapport stelt verder dat een slagvaardiger bestuur noodzakelijk is om deze strategische opgaven te realiseren. Een Regeringscommissaris voor Toekomstige Welvaart moet daarbij een centrale rol krijgen. Deze commissaris wordt voorgesteld als onafhankelijke uitvoeringsautoriteit met de bevoegdheid om strategische projecten te versnellen, interdepartementale blokkades te doorbreken en publiek-private samenwerking te versterken.

Daarnaast beveelt Wennink een Nationale Investeringsbank aan, met een werkkapitaal van minimaal 10 miljard euro en een Nationaal Agentschap voor Baanbrekende Innovatie, met een budget van 2 miljard euro, om met publieke middelen private investeringen effectiever aan te jagen.

Onafhankelijk advies

Wennink benadrukt dat alle noodzakelijke maatregelen binnen handbereik liggen. "De keuzes die we nu maken bepalen of onze kinderen in een sterk of verzwakt Nederland leven. Deze routekaart laat zien: het kan, het is haalbaar en het is betaalbaar. Maar het vraagt richting, snelheid en consistentie. Welvaart bouw je niet door te wachten, wel door te investeren en te doen."

Peter Wennink werd begin september gevraagd om onafhankelijk advies uit te brengen over het toekomstige verdienvermogen van Nederland. Hij heeft daarbij ook nadrukkelijk gekeken naar de betekenis voor Nederland van de adviezen van het eerdere rapport van Mario Draghi over het concurrentievermogen van Europa.

Het rapport van Wennink is een vertaling van het rapport-Draghi naar de Nederlandse context. Het is aangeboden aan minister-president Schoof en minister Karremans van Economische Zaken.

Rapport Wennink: 'De route naar toekomstige welvaart' (pdf)