Nieuws 20 juni 2025

Nederlands bedrijfsleven voelt druk van geopolitieke spanningen

Internationale spanningen dringen meer dan ooit door tot de Nederlandse bestuurskamers en hebben gevolgen voor het bedrijfsleven. Zeven op de tien bestuurders geven aan dat geopolitieke ontwikkelingen hun organisatie momenteel beïnvloeden. Vier op de vijf verwachten het komende jaar een nog grotere invloed hiervan.

Dat blijkt uit het tweede KPMG RAAD GeoPulse-onderzoek, uitgevoerd onder bestuurders en commissarissen van Nederlandse publieke en private organisaties in verschillende sectoren. De gevolgen van internationale spanningen worden vooral zichtbaar in veranderende handelsstromen, schommelende importtarieven en een afnemend consumentenvertrouwen.

"Al maanden heerst er onduidelijkheid en onzekerheid en dat laat zijn sporen na in het bedrijfsleven én bij consumenten", stelt KPMG Nederland-ceo Stephanie Hottenhuis. "We zien dat investeringsbeslissingen worden uitgesteld en dat organisaties what-if-scenario's verkennen om hun weerbaarheid te vergroten en beter voorbereid te zijn op toekomstige onzekerheden."

Maatregelen

Hoewel driekwart van de bestuurders stelt dat geopolitieke spanningen op dit moment nog geen directe gevolgen hebben voor hun buitenlandse investeringsplannen, is er wel sprake van een bredere terughoudendheid. Investeringen worden soms uitgesteld in afwachting van meer stabiliteit.

Tegelijkertijd nemen bedrijven maatregelen om eventuele gevolgen van internationale instabiliteit te beperken. Er worden alternatieve markten verkend, om zo de afhankelijkheid van specifieke regio’s te verminderen. 

Zeven van de tien bestuurders geven aan dat hun organisatie maatregelen neemt om de risico's van geopolitieke instabiliteit te beheersen. Veel organisaties richten hun aandacht nadrukkelijk op cybersecurity, mede door de toename van digitale dreigingen. Daarnaast streven zij er steeds vaker naar om hun afhankelijkheid van Amerikaanse (cloud)diensten te verminderen. De belangstelling voor Europese AI-oplossingen neemt daarbij merkbaar toe, aldus KPMG. 

Klimaat

Net als bij de vorige rondgang vreest bijna de helft (49 procent) dat Europese bedrijven zichzelf uit de markt prijzen door vast te houden aan ambitieuze klimaatdoelen, terwijl de andere helft (51 procent) juist gelooft dat duurzaamheid op termijn een strategisch voordeel oplevert.

Voorstanders van het klimaatbeleid benadrukken dat investeringen in technologie en energieonafhankelijkheid Europa juist weerbaarder maken. "Door te investeren in klimaatdoelen en energieonafhankelijkheid versterkt Europa haar concurrentiekracht en geopolitieke positie", aldus een bestuurder uit de publieke sector.

Anderen uiten hun zorgen over een ongelijk speelveld. Zij wijzen erop dat landen in Azië en de Verenigde Staten minder strikte klimaatregels hanteren en daardoor een concurrentievoordeel hebben. "Hierdoor is er geen gelijk speelveld met de belangrijkste concurrenten in Azië en de VS", meent een bestuurder uit de energiesector. 

ESG-beleid

Slechts één op de vijf bestuurders geeft aan dat de geopolitieke situatie momenteel invloed heeft op het eigen ESG-beleid. Degenen die wél veranderingen signaleren, merken op dat duurzaamheid binnen hun organisatie tijdelijk minder prioriteit krijgt. Voor de meerderheid is dat echter niet het geval.

Tachtig procent ziet geen reden om beleid op het gebied van duurzaamheid, mens en goed bestuur bij te stellen. Wanneer wordt doorgevraagd naar de mogelijke invloed van de geopolitieke situatie op het diversiteitsbeleid, geeft een beperkt aantal respondenten (7 procent) aan dat hiervan sprake is. 

Onderzoek

KPMG hield in de maand mei een nieuwe rondgang onder 96 bestuurders en commissarissen van bedrijven en organisaties in Nederland. In maart 2025 publiceerde KPMG Nederland een eerste meting van het GeoPulse-onderzoek. Ook toen ervoer de grote meerderheid van de bestuurders de nodige impact van de geopolitieke ontwikkelingen.