Nieuws 25 juni 2025

Ook Deloitte, PwC en EY krijgen miljoenenboete van de PCAOB wegens examenfraude

De Amerikaanse toezichthouder Public Company Accounting Oversight Board (PCAOB) legt de Nederlandse organisaties van Deloitte en PwC een boete op van drie miljoen dollar en EY van 2,5 miljoen, vanwege geconstateerde examenfraude en de wijze van omgaan daarmee.

Dat meldt de PCAOB in een persbericht, waarin gesproken wordt over "wijdverbreid wangedrag" rondom examens. De PCAOB concludeert, na onderzoek samen met de AFM, dat alle drie de kantoren er gedurende een periode van vijf jaar niet in zijn geslaagd om te voorkomen of te ontdekken dat "op grote schaal" onterecht antwoorden zijn gedeeld bij verplichte toetsingen, "die bedoeld waren om de competenties en professionele integriteit van hun personeel te ontwikkelen".

Tussen 2018 en 2022 hebben honderden professionals van de drie accountantsorganisaties, van medewerkers tot partners, zich schuldig gemaakt aan het ongeoorloofd delen van antwoorden, stelt de PCAOB. Hetzij door toegang te verlenen tot toetsvragen of -antwoorden van verplichte toetsingen, hetzij door zulke toegang te verkrijgen zonder dat te melden. Dergelijk wangedrag reikte bij Deloitte Nederland en PwC Nederland tot aan "leiderschapsposities", schrijft de PCAOB.

Meegewerkt aan onderzoek

Bij het bepalen van de hoogte van de boete heeft de PCAOB onder andere meegewogen dat alle drie de kantoren hebben meegewerkt aan het onderzoek, zij het zonder de uitkomsten te erkennen of te ontkennen. De PCAOB prijst de drie kantoren daarvoor. "Zonder deze medewerking zouden de boetes voor de kantoren aanzienlijk hoger zijn geweest en had de Board mogelijk aanvullende sancties opgelegd", aldus de PCAOB.

De drie organisaties hebben dus duidelijk geleerd van KPMG. Dat kantoor werd in april 2024 met 25 miljoen dollar veel zwaarder beboet; volgens de PCAOB was dat vooral vanwege de onvoldoende wijze waarop KPMG meewerkte aan het onderzoek naar de kwestie.

Elk van de kantoren is door de PCAOB berispt en stemt ermee in het eigen kwaliteitsbeleid en kwaliteitsprocedures te herzien en te verbeteren, om "redelijke zekerheid te bieden dat hun personeel integer handelt in het kader van interne trainingen en om de naleving aan de PCAOB te rapporteren", zo meldt de Amerikaanse toezichthouder.

Afkeurenswaardig

"Aan de integriteit van accountants mogen hoge eisen worden gesteld", benadrukt AFM-bestuurslid Hanzo van Beusekom bij de bekendmaking van de boetes. "Accountants voegen met hun controle vertrouwen toe aan de cijfers van ondernemingen. Beleggers kunnen zo met meer zekerheid vertrouwen op de jaarverslagen van die ondernemingen. De geloofwaardigheid van accountants moet buiten twijfel staan."

Examenfraude duidt op een dieperliggend probleem, meent Van Beusekom. Daarbij gaat het om factoren als tijdsdruk, commerciële belangen, het ontbreken van adequate sturing en onjuist voorbeeldgedrag. Examens waren een kwetsbare plek in dit systeem, stelt hij. "Acountantsorganisaties moeten deze en nieuwe kwetsbaarheden aanpakken. Dit vergt diepe reflectie op de inrichting van de sector en de eigen organisatie, begrip van mogelijke gevolgen van structurele kwetsbaarheden en de dapperheid om stevige maatregelen te nemen, ook als dat op de korte termijn tegen het commerciële belang ingaat."

Verscherpt toezicht

De AFM ziet wel dat de betrokken kantoren hierin stappen zetten. Deloitte, PwC en EY staan nu onder verscherpt AFM-toezicht. "De PCAOB heeft gesanctioneerd, de AFM kijkt vooruit en richt zich op het traject hierna", zo stelt de Nederlandse toezichthouder.

Volgens de AFM vormen de boetes van de PCAOB de "afrondende fase" van het onderzoek naar examenfraudes bij de big four. De AFM en PCAOB werkten nauw samen in dit dossier. De big four-kantoren zijn zelf verantwoordelijk voor diepgaand onderzoek naar de oorzaken en het nemen van maatregelen, aldus de AFM.