Opinie

Aandeelhouders aan het woord

De directeur van de Vereniging van Effectenbezitters, Jan Maarten Slagter, stelde in zijn column in De Telegraaf (14 juni 2011) het volgende: "De accountant is steeds meer opgeschoven naar een belangenbehartiger van de gecontroleerde vennootschap die moet oordelen of een bepaalde post in de jaarrekening van zijn cliënt nog wel extern te verdedigen is".

Slagter maakt verder duidelijk dat het belang dat hij de accountant in de praktijk ziet verdedigen, niet het belang is dat deze moet verdedigen: namelijk dat van de aandeelhouders en andere belanghebbenden. Die hebben belang bij een goede controle en daarbij past - dit zijn mijn woorden - distantie tussen ondernemingsleiding en accountant. Distantie die te vaak (b)lijkt te ontbreken.

Slagter spreekt dus namens aandeelhouders. In zijn column refereert hij onder meer aan die van Innoconcepts, Landis en LCI. Ter ziele gegane ondernemingen waarbij de accountants naar de mening van de VEB faalden, fouten maakten en/of onduidelijkheden laten bestaan.

Wat daar ook van zij, het geeft te denken dat de aandeelhouders de accountant op deze manier positioneren.

Het geeft te denken dat de feitelijke (wettelijke) opdrachtgever van de accountant, de aandeelhouder, kennelijk onvoldoende vertrouwen heeft in de zekerheid die de accountant verschaft. Met name in situaties waarin het er echt om gaat, zoals ingeval van fraude en (dreigende) discontinuïteit.

Het geeft te denken of het in die context nog wel zinvol is om de controle conform de huidige opzet en het wettelijk stramien verplicht in de handen van de controlerend accountant te stellen.

Het geeft te denken of een andere opzet van de accountantscontrole niet meer kwaliteit en toegevoegde waarde oplevert.

Ik heb over deze thematiek reeds nagedacht en doe daarvan verslag in een essay in FD Outlook van 28 juni aanstaande. Een essay dat dan tevens als blog op deze site zal worden geplaatst.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Marcel Pheijffer (1967) is hoogleraar Forensische Accountancy aan de universiteiten Nyenrode en Leiden.

13 reacties

IT

Zal hij nu gaan solliciteren bij de AFM?

Jan-Willem Wiersma

Ik kan doorgaans de kritische columns van Marcel Pheijffer goed waarderen, maar vind dit keer de kritiek teveel op een specifieke collega gericht. Dat is weinig collegiaal. Als het argument daarvoor ligt in de vermeende kritiek van Moison op Pheijffer, dan is het motief klaarblijkelijk persoonlijke rancune. Dat is doorgaans een slechte voedingsbodem voor een fatsoenlijke column. Pheijffer mag dan van oordeel zijn dat Moison zich hekelend en met enig dédain over hem heeft uitgelaten; de onderbouwing daarvan ontbreekt. Maar belangrijker: ook wanneer Pheijffer gelijk heeft, hoe zijn de kwalificaties van Pheijffer over Moison eigenlijk te duiden? Expliciet wordt Moison neergezet als “struisvogel”, impliciet wordt Moison "zelfgenoegzaamheid" toegedicht. Al met al weinig vleiend dunkt mij. Of is dit soms ook een "eufemisme" en is het ronduit hekelend en geringschattend wat Pheijffer doet? Een typisch voorbeeld van een "uitglijder" misschien? Daar waar E&Y het vertrek van Moison omschrijft als "in goed (en uitgebreid) overleg", suggereert Pheijffer over inside informatie te beschikken: "hij is er gewoon uitgeschopt en terecht". Als die informatie feitelijk juist is, terwijl E&Y ook afstand heeft genomen van het artikel, dan heeft Moison veel moeten incasseren en had Pheijffer voor mij (en daar sta ik niet alleen in zoals hieronder valt te lezen) mogen volstaan met een zakelijke beschouwing. Wanneer die informatie niet feitelijk juist blijkt te zijn - E&Y schrijft immers dat betrokkene zelf conclusies voor zijn functioneren heeft getrokken - dan is het optreden van Pheijffer weinig professioneel. De openlijke benieuwdheid van Pheijffer of NBA de lijn van E&Y ten aanzien van Moison zal volgen, vind ik dubieus. Het wekt de indruk alsof Pheijffer van mening is dat voor Moison geen plaats meer is in het accountantsvak. Dergelijke oordelen komen toe aan de tuchtrechter en ik verwacht niet dat die in een klachtprocedure op grond van het artikel (althans: de citaten die Pheijffer daarvan prijsgeeft) tot een doorhaling zal besluiten. Misschien dat de tuchtrechter wel iets opmerkt over het professioneel gedrag van de pennestrijders en dan met name in het kader van VGC A-150.2. Jan Wietsma vraagt zich af waarom de eindredactie van Eye on Finance en/of de afdeling Compliance van E&Y niet hebben ingegrepen. Misschien omdat Moison niet de minste en zelf verantwoordelijk voor vaktechniek op het gebied van Financial Services was? Dat lijkt mij een hele goede reden. Een soortgelijke vraag zou anders net zo makkelijk gesteld kunnen worden over de redactie van Accountant.nl die de weinig collegiale column van Pheijffer heeft geplaatst. Niet zozeer de eindredactie of de afdeling Compliance, maar eerder de heer Moison had zich mogelijk kunnen afvragen of het handig was om uitgerekend in zijn positie (verantwoordelijk voor vaktechniek) een sterk van de clubopvattingen afwijkende persoonlijke visie in een clubblad te ventileren. Net zoals het Kabinet naar buiten toe met één mond spreekt en ministers niet - zelfs niet op persoonlijke titel - een andere mening kunnen in het openbaar verkondigen, lijkt het mij niet handig dat een accountantsorganisatie naar buiten toe verschillende kwaliteitsvisies predikt. Moison zou in dat geval misschien beter eerder “conclusies voor zijn functioneren” binnen E&Y hebben kunnen trekken en zijn kritiek via een ander platform kunnen ventileren. Anders dan Wietsma zie ik niet in hoe Moison langs "koninklijke weg" zijn persoonlijke standpunten over de AFM door de bestuursrechter in Rotterdam had kunnen laten toetsen. Bedacht dient te worden dat de persoonlijke opvattingen van Moison niet die van E&Y waren. Wanneer de strekking van Pheijffer is dat we moeten willen leren van fouten in het verleden, dan onderschrijf ik dat van harte. Ik hoop dat pennestrijdende accountants willen leren dat oncollegiale uitlatingen het beroep niet verder helpen. Jan-Willem Wiersma - op persoonlijke titel

Webredactie

De auteursrechten van het artikel berusten niet bij Accountant.nl. Belangstellenden die niet beschikken over de betreffende Eye on Finance maar wel zijn geïnteresseerd in het complete artikel, kunnen contact opnemen met het mediacentrum van Ernst & Young (voor contactgegevens, zie de website van Ernst & Young > Mediacentrum).

Arnout van Kempen

Heeft de heer Moison gelijk of ongelijk? Geen idee, zeker niet zolang zijn artikel niet geplaatst wordt. Citaten kunnen enorm vertekenen. Maar laten we eens aannemen dat Moison inderdaad, zoals hier gesteld, een artikel met enkele flinke uitglijders heeft geschreven, is dan de passende reactie dat hij "er gewoon uitgeschopt" wordt? Passend zou zijn, dat Ernst & Young zich afvraagt waarom haar interne controle zodanig slecht werkt dat een artikel kan worden geplaatst dat vervolgens volgens Ernst & Young zo kwalijk is dat daarvoor iemand "er gewoon uitgeschopt" moet worden. Passend zou zijn, dat een door Moison met dedain besproken columnist die vaak, heel vaak, pleit voor het vrije debat, inhoudelijk had geantwoord en het debat was aangegaan, liever denk ik, dan zijn instemming uit te spreken over het "er gewoon uitschoppen" van iemand en het hengelen naar een vergelijkbare schoppartij door het NBA. Passend zou inderdaad zijn, zoals Jan Wietsma constateert, dat iemand die meent dat de AFM er zeer ernstig naast zit, naar de rechter was gestapt en/of de AFM had uitgedaagd naar de tuchtrechter te stappen. Passend zou zijn als Ernst & Young zich zou beraden over de vraag waarom één van haar topaccountants kennelijk rondloopt met een mening die voor Ernst & Young tegenwoordig zo abject is dat deze topaccountant er dan maar "gewoon uitgeschopt" moet worden, ZONDER dat hierover kennelijk voldoende intern gecommuniceerd werd. Kon de heer Moison zijn verhaal intern kwijt? Werd daar serieus intern over gesproken? Werd zijn verhaal intern, niet op basis van de macht van degenen die mensen eruit kunnen schoppen, maar op basis van het gezag van argumenten, bestreden? En zo nee, is het dan fair Moison er nu "gewoon uit te schoppen"? Passend zou zijn oog te hebben voor het persoonlijke drama van de heer Moison. Is hij een struisvogel? Kan best. Heeft hij dingen gedacht, gezegd en geschreven die een topaccountant van Ernst & Young niet zou moeten denken, zeggen of schrijven? Kan best. Is het passend dat hij daarom Ernst & Young verlaten heeft? Zou kunnen. Maar is het nodig nog even te benadrukken dat hij "er gewoon uitgeschopt" is, en openlijk er op aan te sturen dat hij ook bij de NBA in ongenade valt? Ik waag dat te betwijfelen. Sterker, ik waag te denken dat ik ieder gevoel van mededogen met de heer Moison mis in dit verhaal. Ik hou niet van struisvogels. Als oud-AFM medewerker in het wta-domein vind ik het bijzonder onaangenaam verwijtende suggesties te lezen over de motivatie van AFM-medewerkers die uit rancune zouden handelen. Maar ik hou ook niet van trappen tegen iemand die op de grond ligt. Sorry.

Jan Wietsma

Aangezien ik het artikel niet heb gelezen kan ik er ook geen inhoudelijk oordeel over vellen. Wel merk ik op uit de reacties dat er sprake is van de nodige emotie. Vragen die beantwoord zullen moeten worden of het gewenst was dat de heer Moison op deze wijze zijn ongenoegen over het vermeende onjuiste optreden van de AFM uitte. Wat zegt de VGC hier bijvoorbeeld over. Een andere vraag is waarom de eindredactie niet heeft ingegrepen toen dit artikel werd aangeboden. Je moet sommige mensen soms tegen zichzelf beschermen zeker als een artikel een sterk emotionele insteek heeft. Een vraag die eveneens onbeantwoord blijft is hoe het komt dat de afdeling Compliance geen signalen heeft afgegeven over de mogelijke gevolgen die het plaatsen van dit artikel zou kunnen hebben. Meer algemeen constateer ik dat er een grote groep accountants is die vooral in de wandelgangen kritiek hebben op de AFM, De Belastingdienst, de BFT. Dat mag en het is ook goed dat er op het scherp van de snede wordt gediscussieerd. Wat ik echter ook constateer is dat er nog weinig accountants zijn geweest die bereid zijn om hun handelen ook door een onafhankelijke rechter te laten toetsen. Uiteindelijk is dit gebrek aan rechtspraak veel schadelijker voor de ontwikkeling van het beroep. Daarom denk ik zelf dat Moison er beter aan had gedaan om de koninklijke weg te volgen en zijn waarnemingen had laten toetsen door de rechter.

Jan Gerritsen

Wanneer iemand de handdoek oppakt om een debat aan te zwengelen is het, in de ogen van de AFM en dhr Pheijffer, niet goed? Volgens mij is de wereld nooit beter geworden van mee-zeggers en mensen die geen kritisch tegengeluid durven laten te horen. Wij hebben meer mensen als dhr Moison nodig: nu en in de toekomst. Mensen die durven te zeggen hoe het is en waar het op staat. Anders zeggen we allemaal in koor: 'Morituri te salutant'. Meneer Moison, mijn respect voor een mening steek ik nooit onder stoelen of banken, zeker niet als men het niet kan waarderen...

M.J. van Dieren

Het etaleren van lange tenen en het verkapt oproepen tot uitstoting van iemand die een onwelgevallige mening ventileert, is geen substituut voor een scherp inhoudelijk debat.

adriaan van der Putten

Waarom wordt geen link naar het betreffende artikel vermeld? Op deze wijze kan de berichtgeving wel erg eenzijdig.

Pieter Gravendeel

Helaas kan ik deze bijdrage van Pheijffer alleen duiden als "politiek correct" gezwets. Het is juist Moison die nu eens uitspreekt wat velen zo lang al weten, doch door het terrorisme van de AFM niet durven/kunnen/mogen uitspreken.

Mr C.Ch. Mout

Eindelijk weer eens iets te doen in het accountants beroep! Ikzelf heb de beslissing het toezicht op de accountancy bij de AFM te beleggen pertinent onjuist gevonden. De AFM was voordien al een op kinnesinnige regelgeving gebaseerde organisatie. Het accountantsberoep is te mooi en in zijn "goede" toepassing te subtiel om in die atmosfeer te kunnen gedijen. Of meneer pheijffer dat helemaal heeft begrepen laat zich slechts gissen. Dat de hoge heren van E&Y op een hen onwelgevallige column reageren met, wat zich niet anders laat benoemen dan als censuur, bewijst hoe groot de kinnessinige invloed van de Autoriteit Financiele Markten is uitgezaaid. Waar tegenspraak niet geduld wordt verstomd elk debat. De wereld kan best verder zonder E&Y, maar niet zonder tegenspraak a la Hans Moison. Amsterdam, C.ch. Mout

Johan Scheffe

Op 8 september a.s. organiseert de NBA samen met Eumedion en de VBA een debatbijeenkomst met de titel De aandeelhouderswaarde van de accountant. Jan Maarten Slagetr zit in het panel en Jeroen Smit is de discussieleider. Onderwerpen zullen zijn: de accountant in de AVA en de verbreding van de poortwachtersfunctie van de accountant.

Jan Wietsma

Marcel, Ben natuurlijk zeer benieuwd naar je essay. Maar wat Jan Maarten Slagter opmerkt verbaasd mij niet als je kijkt naar de intrinsieke gedragskenmerken van de 80% van de accountants. Daarover komt meer en meer feitenmateriaal naar boven, als het een beetje meezit schrijf ik daar later dit jaar een artikel over.

Pieter de Kok

Laat je ons nu twee weken wachten? Ben benieuwd!

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.