Accountantswetgeving wordt te veel opgerekt
De accountant die de jaarrekening controleert van een beursfonds, bank of verzekeraar mag daar met ingang van dit jaar geen adviesopdrachten meer aanvaarden.
Uit oogpunt van efficiency mag de accountant wel nog aan de jaarrekeningcontrole verwante assurance-diensten verlenen. De Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) heeft de nieuwe wetsbepaling opgerekt. Zij doet daarmee geen recht aan de bedoeling van de wetgever.
De wetgever wil een strikte scheiding tussen enerzijds de controle- en aanverwante assurancewerkzaamheden en anderzijds de advieswerkzaamheden van accountants werkzaam bij organisaties van openbaar belang. Dit om het maatschappelijk vertrouwen in het accountantsberoep te verstevigen.
De accountant die de jaarrekening controleert, of collega's van het kantoor waaraan hij is verbonden, mag bijvoorbeeld geen belasting-, management- en overnameadvies meer geven. De accountant kan anders zijn onafhankelijke positie naar buiten toe niet waarmaken.
De NBA beoogt aan te geven welke opdrachten 'verwant' zijn aan de jaarrekeningcontrole en dus door de controlerend accountant of zijn kantoor kunnen worden aanvaard. In sommige gevallen is dat evident.
Zo kan de wettelijke controle van de jaarrekening zonder meer samengaan met de controle of beoordeling van kwartaal- en halfjaarberichten of met de beoordeling van verslagen inzake corporate governance, risicomanagement en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Hier doen zich normaal gesproken geen conflicterende belangen voor. Bovendien liggen de werkzaamheden in elkaars verlengde en is het efficiënt ze door dezelfde accountant of hetzelfde kantoor te laten uitvoeren.
In andere gevallen is evenwel twijfel mogelijk over het samengaan van opdrachten. Het gaat dan met name over het 'feitenonderzoek' ten behoeve van derden (waaronder de raad van commissarissen) dat volgens de NBA door de controlerend accountant of door anderen van zijn kantoor kan worden gedaan, bijvoorbeeld feitenonderzoek op het gebied van fraude, interne beheersing, fusie en overname
Maar op die onderdelen is de lijn met het advieswerk flinterdun. Want hoe rapporteer je feiten over de interne beheersing of een overnametransactie zonder daarbij (impliciet) te adviseren?
Bij fraudeonderzoek doet de controlerend accountant er verstandig aan zich niet op glad ijs te begeven en dat over te laten aan een ander accountantskantoor. Het is niet uitgesloten dat daarin zaken naar voren komen die hij zelf eerder had moeten zien.
De 'definitie' die de NBA voorstaat ten aanzien van controle- en aanverwante assuranceopdrachten is te ruim. Een enge interpretatie was beter geweest. Als wij het vertrouwen in het accountantsberoep willen verstevigen, is het beter om aan de 'veilige kant' te gaan zitten.
Deze opiniebijdrage is tevens geplaatst in het FD van 22 februari 2013.
Gerelateerd
Checks & balances in financieel beheer Rijk kunnen beter en goedkoper
Over een paar weken is het weer zover: het koffertje met de Miljoenennota wordt door de minister van Financiën aangeboden aan de Tweede Kamer. Terwijl de budgettaire...
De onafhankelijkheid van de Algemene Rekenkamer is in het geding
De huidige inrichting van het controlebestel bij het Rijk staat op gespannen voet met de grondbeginselen van de democratische rechtsstaat. De onafhankelijkheid van...
De wereld als een schouwtoneel en de rol van de accountant
Op de rand van zijn pensioen beschouwt Barend Bergh de rol van de accountant in het maatschappelijk verkeer. Hij doet aanbevelingen voor onderzoek naar de manier...
PwC beperkt advieswerk voor controleklanten in VS
PwC wil het advieswerk bij Amerikaanse controlecliënten gaan beperken, om mogelijke belangenconflicten te voorkomen.
'Partijdigheid accountants is vaak onbewust'
Accountants hebben sterke prikkels om hun klanten gelukkig te houden. Dat gebeurt niet altijd bewust, maar het is wel een van de belangrijke oorzaken van boekhoudschandalen.