Opinie

PKI niet voor professionals

Naar mijn weten zijn in professioneel Nederland niet eerder op zo'n grote schaal ethiektrainingen gegeven. Het duurde even voor ik begreep dat er twee varianten waren: Professioneel Kritische Instelling (PKI) en Business Ethics. Zelf heb ik de cursus PKI een keer gegeven als gedragstrainer, op verzoek van een klant. Na die ene keer heb ik bedankt voor de eer.

Ik kreeg namelijk sterk de indruk dat het programma tot stand was gekomen zonder goed voorwerk te verrichten naar hoe professionals het liefste leren.

Professionals zijn hoogopgeleide, eigenwijze mensen. Ze kiezen voor het professionele bestaan omdat ze graag (het liefst alleen) hun tanden zetten in lastige problemen. Die lossen ze dan op en gelijktijdig - dit kenmerkt de ware professional - gaan ze op zoek naar nieuwe problemen. Meer van hetzelfde is vrij dodelijk voor het professionele brein.

Slimme mensen leren als ze eenmaal aan het werk zijn, moeilijk. Dat is een beetje een wrede speling van het lot. Ze zijn inmiddels ervaren professionals en maken zelden echte tegenslag mee en juist dat maakt ze, paradoxaal genoeg, kwetsbaar.

Want hoe lastig ligt het om in een groep van gelijken, of nog vervelender, met meer echelons, aan te geven dat jij ook niet alles weet? En je zou ze de kost moeten geven die, nadat een collega dan eindelijk een dilemma op tafel legt, roepen: "Vind jij DAT een dilemma, joh, dat IS helemaal GEEN dilemma!"

Overigens is dat soms ook gewoon waar. Veel casussen zijn helemaal geen echte dilemma's, maar gewoon lastige situaties. Maar dat helpt de persoon in kwestie niet.

Hoog opgeleide ervaren professionals leren door peer interaction (70 procent) door vakliteratuur/kennis (20 procent) en door naar sprekers te luisteren (10 procent). Ik denk dat voor het opzetten van een zinvolle training PKI, dit al een heel aardig uitgangspunt was geweest. Binnen de PKI-cursus had alleen de workshop (derde losse dagdeel) nu ongeveer die verhouding.

Dit betekent dat je als begeleiders het gesprek tussen peers actief ondersteunt met een instrument (opdat er geleerd kan worden) en nauw aansluit bij de dagelijkse praktijk van de deelnemers. Je hoeft dan ook geen casussen te verzinnen zoals in de map PKI met als intercultureel dieptepunt een casus met daarin de zin 'De directeur is een echte Franse 'macho'.' Huh?

Verder liever niet in een grote plenaire groep ('hou op, schei uit, ik ga mijn nek hier niet uitsteken, ik verzin wel een sympathiek casusje waar ik me geen buil aan kan vallen'), maar in groepjes van vier à vijf mensen. Hier neem je dan ruim de tijd, zodat het nog het meeste gaat lijken op informal peer interaction. Na afloop geef je deelnemers relevante (wetenschappelijke) artikelen die ze dan wel lezen.

Ik heb het echt geprobeerd met PKI. Met het model van Nelson bijvoorbeeld. Maar ik kon de praktische toepasbaarheid voor professionals niet ontdekken. Het deed me denken aan een flowchart die ik laatst onder ogen kreeg, waarmee juristen dilemma's kunnen oplossen. Op mijn vraag aan de zaal wie dat gebruikte in de praktijk stak, van de tachtig juristen, één meneer zijn hand op. En jawel, dat was de meneer die de flowchart had gemaakt.  

Maar goed, terug naar het welgemeende advies:
Ga - als je er al voor kiest om een hele beroepsgroep door dezelfde wasstraat te gooien - uit van hoe professionals leren, probeer daar aan tegemoet te komen, neem ze serieus als vakmensen, sluit maximaal aan, neem hun praktijk als vertrekpunt.

En skip al die verzonnen casussen, sheets (death by powerpoint) en dergelijke.

Of - als je daar bovenmatig aan gehecht bent, zet het dan in ieder geval op een stick (dat scheelt echt een heleboel plastic mappen en papier).

En...
Nou ja, zeggen jullie es wat, accountants.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Margreeth Kloppenburg is adviseur voor professionals in onder andere de accountancy. Zij is auteur van 'Artikel 5, de beroepseer van de Accountant'.

reacties

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.