Opinie 24 september 2013

Verplichte OKB bij iedere wettelijke controle?

In het op 11 juli 2013 verschenen AFM-rapport over de 'NBA-kantoren' concludeert de toezichthouder op pagina 29 dat de opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling (OKB) bijdraagt aan verhoging van de kwaliteit van de wettelijke controles en dus een belangrijk instrument is binnen het stelsel van kwaliteitsbeheersing van accountantsorganisaties.

Ter nuancering merkt de AFM op dat een OKB weliswaar geen garantie is voor een controle van voldoende kwaliteit, maar zij draagt daar wel aan bij.

In cijfers: Op de als voldoende beoordeelde wettelijke controles is in 69 procent van de gevallen een OKB uitgevoerd (waarvan 67 procent door een externe OKB-er). Op de 'onvoldoende' wettelijke controles is in 36 procent van de gevallen een OKB uitgevoerd (waarvan 33 procent door een externe OKB-er).

Vreemde ogen dwingen en kennelijk hebben externe accountants dat nodig.

Dit roept de vraag op of het niet wenselijk zou zijn een OKB verplicht te stellen bij iedere wettelijke controle.

Het in alle opzichten vaktechnisch goed uitvoeren van een wettelijke controle is geen sinecure. Onlangs las ik ergens dat de NV COS circa 570 voorschriften bevat waaraan de uitvoering van een wettelijke controle moet voldoen. Ondoenlijk? Kennelijk wel. Bij relatief eenvoudige handelsondernemingen en indien een oordeelonthouding wordt verstrekt lukt het nog wel, maar zodra het moeilijker wordt...

Waar loeren zoal de risico's? Ik noem er een paar vanuit mijn eigen ervaringen: Onvoldoende kennis van de NV COS, onvoldoende professioneel-kritische benadering van de cliënt, commercieel belang prevaleert boven vaktechnisch belang, de pakkans is nog steeds klein, dominante maar onwetende partner, onvoldoende besef dat we er zijn voor het maatschappelijk verkeer en niet voor de cliënt (au!).

Is de opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling hiervoor de oplossing? Zeker. De OKB-er heeft namelijk een ander belang: hij/zij wordt door de accountantsorganisatie waarvoor hij werkt of wordt ingehuurd 'afgerekend' op het voorkomen van deze risico's.

Vanwege zijn vaktechnische oriëntatie kent hij de NV COS beter, hij heeft geen direct commercieel belang bij de controlecliënt, waardoor hij kritischer kan en durft te zijn, hij heeft voldoende kennis en ervaring om dominante partners te weerstaan en beseft terdege dat hij er is om de accountantsorganisatie te beschermen tegen kritische toezichthouders.

Duur? Valt mee: twee dagen tegen een gemiddeld tarief van € 175 per uur moet te doen zijn. En als we het allemaal doen... Uit het AFM rapport blijkt dat het werkt.