Opinie 12 september 2014

Voorstellen KPMG

De contouren van de veranderingsvoorstellen vanuit de accountantssector zijn deze week enigszins duidelijk geworden. Door artikelen in het FD van gisteren, en vandaag door een persbericht van KPMG.

KPMG neemt maatregelen op het gebied van besturing, toezicht en het beloningsmodel. Van mijn kant een paar opmerkingen daarover.

Ik begrijp dat KPMG - gegeven alle negatieve publiciteit - nu de vlucht naar voren maakt door als eerste met concrete veranderingsvoorstellen te komen. Desondanks vind ik het niet chique en minder collegiaal om vóór het rapport van de werk- en stuurgroep waaraan je deelneemt en die zich over dezelfde thematiek buigt, nu reeds naar buiten te komen.

De maatregelen zijn een stap vooruit - zo is het prima dat KPMG 'kwaliteit' en 'integriteit' weer voorop zet - maar hebben deels vooral ook symbolische waarde. Daarbij komt dat diverse maatregelen vooral gaan over het beloningsmodel. De opdracht van de politiek is echter vooral te sleutelen aan het verdienmodel. Dat is iets anders! Hetgeen ook blijkt uit het redactioneel commentaar in het FD van heden.

Zie verder mijn vorige blog voor hetgeen bij het verdienmodel onder meer van belang is. Met name de reactie van Hans Dijkstra daaronder noopt mij tot de constatering dat maatregelen in het beloningsmodel vooral gericht zijn op het individu en kunnen leiden tot een afrekencultuur richting het individu. Bij het verdienmodel gaat het om de organisatie en haar kwaliteitsborgingssysteem. Het eerste (beloningsmodel) is dan ook veel meer een interne kwestie, terwijl bij het tweede (verdienmodel) de AFM als kwaliteitsbewaker veel nadrukkelijker om de hoek komt kijken.

Het door KPMG optuigen van een raad van commissarissen met een meerderheid van externe leden, volgt de oproep van AFM-bestuurder Gerben Everts vorig jaar november. Een oproep die toen veel weerstand binnen de accountantssector opriep. Kennelijk is op dit punt sprake van zoals dat zo mooi heet: voortschrijdend inzicht. Anderzijds: waarom gaat het om een ‘meerderheid' van externen en niet om een volledig onafhankelijke raad? Wie benoemen en ontslaan de commissarissen? Welke kwaliteitseisen worden er aan partners en commissarissen gesteld?

Voorts begrijp ik niet goed dat de Commissie Publiek Belang niet wordt afgeschaft maar blijft bestaan. Dat deze commissie louter gaat bestaan uit de externe leden van de raad van commissarissen doet aan dat onbegrip niets af.

Een van de maatregelen is verder dat het niet voldoen aan kwaliteitsnormen kan leiden tot inhouding op het winstaandeel'. Dat kan steviger, namelijk: moet leiden tot inhouding. Pas dan blijkt dat kwaliteit echt voorop staat.

Zo ook de voorgestelde 'claw back-regeling': schade door aantoonbaar verwijtbaar handelen kan  op het winstaandeel van de betrokken partner worden verhaald. Krachtiger is het 'kan' door ‘zal' te vervangen.

KPMG stelt verder dat de variabele beloningscomponent nog maar beperkt wordt toegekend en wel op basis van 'zeer uitzonderlijke, meetbare prestaties van individuele partners'. Indien dat echt zo uitzonderlijk is dan is het voorstel om het beperkte variabele winstdeel voor een periode van zes jaar te parkeren een bijna lege huls.

En zijn financiële prestatie-indicatoren nu in het beloningsmodel wel of niet voltooid verleden tijd?

Met de publiciteit dezer dagen kunnen en zullen werk- en stuurgroep hun voordeel doen. Zeker als de discussie de komende dagen/weken in de pers, politiek en op deze site nog even voortwoekert. Hun rapport verschijnt immers pas op 25 september: nog twee weken om te wikken en te wegen.

Duidelijk is in ieder geval dat het verdienmodel een veel steviger accent dient te krijgen dan thans uit de FD-publicaties en het KPMG blijkt.