Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

De exploitant van enkele franchiseondernemingen en een horecacomplex stapt in 2007 over naar een nieuw accountantskantoor. Dit kantoor zal de jaarrekeningen controleren, de publicatiestukken opstellen en vpb-aangiftewerkzaamheden uitvoeren. Het kantoor begroot de kosten voor boekjaar 2006 op ruim 20 mille. Het kantoor schrijft in de opdrachtbevestiging onder meer: “De door ons geoffreerde bedragen zijn voor het boekjaar 2006 de maximaal te factureren bedragen.”

De praktijk blijkt anders. De exploitant krijgt voortdurend facturen voor meerwerk en voelt zich gechanteerd. Alleen al van 1 februari 2010 tot en met 17 augustus 2010 declareert het kantoor in totaal 67.533,68 euro (inclusief btw). Als de exploitant sommige facturen niet wil betalen, brengt het kantoor het retentierecht in stelling.

De exploitant stapt naar de Accountantskamer, die de klacht gegrond verklaart en een berisping oplegt. De accountant heeft “onbehoorlijk” en “excessief” gedeclareerd, ten onrechte geen afweging gemaakt bij de uitoefening van het retentierecht en zich niet aan afspraken gehouden.

De accountant gaat in hoger beroep.

Beroepsgronden

De Accountantskamer heeft de vijf klachtonderdelen ten onrechte gegrond verklaard.

Oordeel

Het hoger beroep is ongegrond.

Gezien de opdrachtbevestiging, de afspraken en het gesprek over het gebrek aan inzicht in het meerwerk vindt het College van Beroep voor het bedrijfsleven dat de accountant in de declaraties helder en inzichtelijk moest zijn over het meerwerk. Uit de facturen blijkt echter dat het kantoor stelselmatig declaraties heeft ingediend waaruit niet kan worden afgeleid of de gedeclareerde werkzaamheden al dan niet onder de fee quote vallen.

Voor zover er al specificaties zijn meegestuurd, bieden die onvoldoende inzicht in de aard van de werkzaamheden. Verder wijken sommige vermeldingen op de factuur af van die op de specificatie. Bovendien is er niet per maand gedeclareerd, terwijl dat volgens de opdrachtbevestiging wel zou gebeuren. Er is evenmin per voltooid product gedeclareerd.

In weerwil van de afspraken die in mei 2010 waren gemaakt, zijn er zonder overleg toch (opnieuw) werkzaamheden gefactureerd over de boekjaren 2006 tot en met 2008.

Net als de Accountantskamer vindt het college dat het uitoefenen van het retentierecht toelaatbaar is als de accountant een zorgvuldige afweging maakt tussen zijn eigen belang en dat van de cliënt. In juni 2010 wilde de accountant de al gecontroleerde jaarrekeningen van de drie vestigingen inderdaad pas leveren als een viertal facturen werd betaald. Zeker gezien de korte termijn waarbinnen de exploitant die stukken moest hebben, had de accountant de belangen zorgvuldig moeten afwegen. Dat heeft-ie echter nagelaten.

Dat de accountant ook in mei 2010 de jaarstukken heeft achtergehouden om betaling af te dwingen, staat echter niet vast. Het is namelijk niet duidelijk dat de jaarstukken toen al klaar waren.

Het college vindt het ook niet aannemelijk dat de accountant in juli 2010 de jaarstukken heeft achtergehouden om de facturen betaald te krijgen. De uitgewisselde correspondentie suggereert dat de accountant kon wachten met een goedkeurende verklaring vanwege de twijfels over de continuïteit van de onderneming. Door de gebrekkige communicatie van de accountant leek het echter alsof de gecontroleerde jaarstukken al klaar lagen conform de afspraak, terwijl er niet meer was dan een blanco jaarrekening zonder accountantsverklaring. De accountant heeft zich echter niet gehouden aan de toezegging om de jaarstukken te leveren.

Al met al heeft de accountant:

• zich niet gehouden aan afspraken en overeengekomen regelingen, met name niet aan de prijsafspraken;
• niet duidelijk gemaakt welke werkzaamheden als meerwerk zouden moeten worden aangemerkt;
• mede daardoor ondoorzichtig en onzorgvuldig gefactureerd;
• op een onaanvaardbare manier zijn retentierecht toegepast;
• stelselmatig onvoldoende gecommuniceerd met de klant.

Daardoor heeft hij in strijd gehandeld met het fundamentele beginsel van professionaliteit en het fundamentele beginsel van deskundigheid en zorgvuldigheid.

Door de onnavolgbare manier van declareren is het niet mogelijk om na te gaan in hoeverre de fee quote is overschreden. Een deel van de ingebrachte facturen gaat over andere boekjaren dan 2009. Daardoor kan de 71.593,67 euro, die de exploitant in totaal betaald heeft, niet zonder meer worden afgezet tegen de fee quote van 27.750,80 euro en is het niet zeker dat er buitenproportioneel is gefactureerd.

Maatregel

Berisping.