Jan Wietsma

In 2024 bereikte de non-bancaire financieringsmarkt een volume van € 5,8 miljard; een stijging van ruim zestien procent ten opzichte van 2023. Direct lending, crowdfunding, lease en factoring zijn inmiddels volwassen instrumenten geworden. Maar de versnippering van het aanbod en de snelheid van verstrekking brengen risico's met zich mee. De mkb-accountant staat voor een strategische keuze: meekijken of meedenken?

Marktomslag in cijfers

De cijfers uit het jaarlijkse onderzoek van Stichting MKB Financiering (SMF) spreken boekdelen. Non-bancaire financiering is niet langer niche, maar mainstream. Direct lending groeide naar ruim € 1 miljard, met 27 procent meer verstrekkingen. Lease en factoring zijn samen goed voor 58 procent van het totale non-bancaire volume. 83 procent van de verstrekkingen betreft kredieten onder de €100.000. En embedded finance - financiering via digitale platformen - is sterk in opkomst.

Tegelijkertijd is het marktaandeel van non-bancaire financiers binnen de mkb-financieringen onder € 1 miljoen licht gedaald, van 36 naar 34 procent, door een opleving van bancaire kredietverlening. Desondanks blijft de groei structureel, met name in het micro- en kleinbedrijf.

Markt wordt professioneler

In 2024 werd de Gedragscode Kort Zakelijk Krediet ingevoerd, gericht op financieringen tot € 100.000 met een looptijd korter dan één jaar. Tegelijkertijd werd de FinancieringsGids gelanceerd: een publiek-private samenwerking met onder andere het ministerie van EZK, de KVK, Qredits en de Nederlandse Vereniging van Banken.

'Er ontstaat een infrastructuur waarin transparantie, toetsing en consumentbescherming ook buiten de bank gelden.'

Deze ontwikkelingen markeren een duidelijke kentering: non-bancaire financiering professionaliseert. Er ontstaat een infrastructuur waarin transparantie, toetsing en consumentbescherming ook buiten de bank gelden. Daarmee vervalt een belangrijk bezwaar van veel accountants om dit segment te omarmen.

Accountant als financieel regisseur

Voor mkb-ondernemers wordt het kiezen van een financieringsvorm steeds lastiger. Niet alleen vanwege het toegenomen aanbod, maar ook vanwege de diversiteit aan voorwaarden, looptijden, aflossingsvormen en risico's. Hier ligt een duidelijke kans én verantwoordelijkheid voor de accountant. De accountant die zijn of haar cliënt integraal wil begeleiden, kan zich niet beperken tot de balansanalyse. Hij of zij moet financieringsstructuren kunnen doorgronden, alternatieven afwegen en adviseren over de implicaties op cashflow, solvabiliteit en flexibiliteit.

Dit vereist actuele kennis van de non-bancaire markt én samenwerking met erkende financieringsadviseurs, met wie de accountant de inhoudelijke toetsing en begeleiding kan delen.

Nieuwe aandachtspunten in controle en advies

De opkomst van embedded finance maakt deze rol alleen maar urgenter. Steeds vaker nemen ondernemers financiering op via boekhoudsoftware, betalingsplatformen of e-commerce-omgevingen - zonder dat daar een formele kredietaanvraag of toets aan voorafgaat.

'De praktijk vraagt om een herpositionering van de accountant als financieel regisseur.'

Voor accountants betekent dit dat zij tijdens de controle of samenstelling steeds alerter moeten zijn op verborgen verplichtingen, achtergestelde leningen of stilzwijgende overeenkomsten die buiten de balans vallen. Ook bij de risicobeoordeling (SRA, NBA-handreikingen) vereist dit nieuwe controlemaatregelen.

Toekomst: integraal financieringsadvies

De praktijk vraagt om een herpositionering van de accountant als financieel regisseur: een professional die de continuïteit van zijn of haar cliënten borgt door inzicht, overzicht en onafhankelijk advies. Non-bancaire financiering hoort daarbij. Niet als sluitpost, maar als integraal onderdeel van de financiële strategie.

Accountants die hun dienstverlening hierop inrichten, creëren toegevoegde waarde - en versterken hun positie als vertrouwenspersoon in een complex financieringslandschap.

Het volledige onderzoeksrapport is te vinden via stichtingmkbfinanciering.nl. Meer over de FinancieringsGids is te vinden via de website van de KVK.