Cryptobeurs Binance, ook in Nederland geen onbekende speler, ligt onder vuur. Marcel Pheijffer over het omzeilen van regels en verkeerde verwachtingen bij een accountantsrapport.

Discussie Column 29 maart 2023

Binance, cryptoschandaal met Nederlandse linken

Alweer is er een schandaal in de cryptowereld. Ditmaal gaat het om cryptobeurs Binance en topman Changpeng Zhao. Zij worden samen met Binance's compliance officer Samuel Lim aangeklaagd door de Commodity Futures Trading Commission (CFTC), een Amerikaanse toezichthouder. Het zou gaan om de schending van diverse regels en compliancevereisten.

Het belangrijkste haakje is dat Binance derivaten heeft aangeboden en transacties heeft uitgevoerd voor en namens Amerikaanse personen, zonder dat Binance zich heeft geregistreerd bij de CFTC. Daarnaast voldeden de procedures inzake witwassen niet. Bovendien waren complianceregels ineffectief en werden deze omzeild om de bedrijfswinst te maximaliseren. Binance handelde daarnaast via zo'n driehonderd house accounts tegen cliënten op het eigen platform, waarbij mogelijk koersen zijn beïnvloed en gemanipuleerd.

Wie de moeite neemt om de aanklacht te lezen, komt diverse schokkende citaten tegen uit berichten van Binance-medewerkers. Daaruit blijkt duidelijk de bewustheid van de risico's op witwassen door en andere illegale activiteiten van cliënten. Zo ontving het bedrijf berichten over transacties van Hamas, een Palestijnse islamitische politieke beweging die door velen als terroristisch wordt beschouwd, en cliënten uit Rusland. Compliance officer Lim was duidelijk over dat soort cliënten: "They are here for crime", waarop een collega reageerde met "We see the bad, but we close 2 eyes".  

Nederlandse linken

In Nederland is Binance geen onbekende. Niet in de laatste plaats vanwege een aanvaring met toezichthouder DNB. Bedrijven die in Nederland cryptodiensten willen aanbieden, zijn op grond van de anti-witwaswetgeving (Wwft) verplicht om zich bij DNB te registreren, wat Binance lange tijd verzuimde. In augustus 2021 kreeg zij een openbare waarschuwing van DNB. In april 2022 heeft de toezichthouder een bestuurlijke boete van ruim € 3,3 miljoen opgelegd, wegens het ontbreken van de verplichte registratie. Bij het bepalen van de hoogte van de boete speelde mee dat Binance wereldwijd de grootste aanbieder van cryptodiensten is, met een dagelijks handelsvolume van $ 13,7 miljard (in april 2022) en dat zij ook in Nederland veel cliënten heeft. De boete is onherroepelijk, omdat Binance een eerder ingesteld beroep heeft ingetrokken.

Maar er zijn meer Nederlandse linken. Die blijken uit de eerdergenoemde aanklacht van de CFTC, waarin drie concrete voorbeelden worden genoemd van marktpartijen die handelen via Binance en die door deze cryptobeurs worden geholpen om de compliancecontroles te omzeilen. In twee van die voorbeelden gaat het om partijen met kantoren in Nederland. Voor zover mij bekend heeft de Nederlandse pers, die toch uitgebreid over de Amerikaanse aanklacht tegen Binance heeft geschreven, daar (nog) niet over bericht.

In het eerste voorbeeld gaat het over een handelsfirma, een Delaware limited liability company, met een hoofdkantoor in Chicago en een kantoor in Amsterdam. Deze handelsfirma (a quantitative trading firm) wordt in de aanklacht beschreven als "the real economic party" die op het platform handelde. Maar dat gebeurde in eerste instantie via een persoonlijke rekening van het Amerikaanse management van de handelsfirma. Om de complianceregels te omzeilen, moest de Amerikaanse link echter worden doorbroken, waarna de handelsfirma een nieuwe rekening bij Binance opende. Deze stond op naam van "a Netherlands entity that was 100 percent capitalized by [the] Trading Firm". Deze Nederlandse bypass heeft een maand of acht gefunctioneerd, waarna het verloop van de transacties wederom werden verlegd omdat de handelsfirma dat wel moest: "Binance does not let us use the Netherlands nominee entity tot rade derivatives."

Het tweede voorbeeld betreft eveneens a quantitative trading firm. Wederom gaat het om een Delaware-company, ditmaal gevestigd in New York, met een kantoor in (onder meer) Amsterdam. In de aanklacht wordt uitgelegd dat deze handelsfirma gebruik maakte van proxy servers om onder de radar te blijven: "Like VPN’s, proxy servers obscure an internet user’s true IP adress."

Ik ben geen onderzoeksjournalist en heb de Nederlandse linken niet verder onderzocht om de namen van de betrokken firma's te onthullen. Dat is niet mijn taak. Maar ik kan mij voorstellen dat journalisten en toezichthouder DNB graag willen weten om welke in Nederland handelende handelsfirma's het gaat.

Rol accountant

Mazars tekende eerder rapportages aangaande Binance af. Niet inzake de jaarrekening. Geen controle. Slechts een proof of reserves. Ik schreef eerder een column over dergelijke rapportages, maar dan inzake cryptofonds Tether. Kern: Dergelijke rapportages verstrekken nauwelijks nuttige informatie en roepen meer vragen op dan dat zij antwoorden geven.

Ik ben niet de enige die kritisch is over dergelijke rapporten. De Public Company Accounting Oversight Board (PCAOB) is al net zo kritisch. Deze toezichthouder op de Amerikaanse accountantssector geeft in een advies aan investeerders (8 maart 2023) aan dat proof of reserves-rapporten niet onder het toezicht vallen. En daarom: "Importantly, investors should note that Proof of Reserves engagements are not audits and, consequently, the related reports do not provide any meaningful assurance to investors or the public" (vet door PCAOB).

Duidelijke taal. Net als de vetgedrukte slotzin in het advies: "Proof of reserves reports are inherently limited, and customers should exercise extreme caution when relying on them to conclude that there are sufficient assets to meet customer liabilities."

Ik hoop dat deze waarschuwingen door belanghebbenden ter harte worden genomen. En dat accountants eens stoppen met het afscheiden van nutteloze en ten onrechte vertrouwenwekkende rapporten.