Accountant
NBA-platform voor accountants en financials
Overig
Magazine Podcast Dossiers Nieuwsbrief Contact
Home >Discussie> Columns > 2025 > 4 > Niemand wil meer accountant worden
Marjan Heemskerk

Voor Marjan Heemskerk kwam het niet echt als een verrassing: steeds minder jonge mensen willen accountant worden. Studenten kiezen minder voor het vak, jonge accountants vertrekken eerder naar het bedrijfsleven en ook de vergrijzing heeft een sterke invloed op de populatie. Hoe nu verder?

Discussie Column

Niemand wil meer accountant worden

Leestijd van ongeveer 3 minuten 14 reacties

Het FD kopte vorige maand 'Meer vertrek dan instroom: accountancy zet zich schrap voor blijvend tekort'’. Ondanks de alarmerende titel begint het artikel toch positief. Een trendbreuk is namelijk te zien ten aanzien van jonge accountants die beginnen aan de post-master. Maar de uitstroom uit het beroep, ofwel door verlaten van het beroep, ofwel door pensionering, is vele malen groter. Nog meer slecht nieuws: de instroom van accountancystudenten is dalende. Dat betekent voor de lange termijn een nog groter tekort.

Op dit moment ervaart twee derde van de kantoren een tekort aan personeel. Teams hebben daar last van. Want door dit tekort, stijgt de werkdruk van de overgebleven teamleden. Ook niets nieuws onder de zon hier.

Wat vindt het internet ervan?

Nieuwsgierig naar hoe mijn achterban hierover denkt, plaatste ik hier een video over op social media. Een groot aantal reacties en meningen; in totaal ruim honderdduizend. En als ik daar kijk naar de gemene deler, zie ik bevestigd worden wat in het artikel staat: mensen vinden het een saai beroep, te hard werken voor te weinig geld en de opleiding is te zwaar en te lang.

Een greep uit de (dikwijls kleurrijke) reacties: "Niemand wil zijn ziel nog verkopen aan een big four voor een lease-autootje". "Er wordt steeds meer vastlegging gevraagd, uren schrijven grote ergernis en het duurt jaren voordat je goed betaald krijgt (ten opzichte van andere banen met finance/accountancy in bedrijfsleven)." En ook: "Na de eerste stage tijdens de opleiding hadden heel veel mensen zoiets van, ik ga echt niet bij een accountantskantoor werken of alleen tijdelijk om vervolgens het bedrijfsleven in te gaan."

Kwaliteit gaat achteruit

Wat me verder nog opvalt: veel volgers geven aan dat ze de opleiding te zwaar vinden, waar een aantal keer specifiek de OverAll-Toets (OAT) op het hbo wordt aangehaald. Dit baart me zorgen. Want in het FD-artikel wordt ook  gesproken over een achteruitgang van de kwaliteit van de jonge accountants. En dat kantoren blij zijn als ze iemand kunnen vinden en daardoor minder selectief zijn.

Als je dan leest dat zelfs de OAT al als zwaar wordt ervaren, als struikelblok, onderstreept dit het probleem van daling in de kwaliteit alleen maar. Want op deze reacties op de OAT komen ook weer andere reacties: "Als je de OAT al moeilijk vindt, begin dan maar niet aan de verdere opleiding."

Hiermee wil ik overigens absoluut niet suggereren dat het een goed idee is om de opleiding inhoudelijk te vereenvoudigen. Dat zou helemaal funest zijn voor de kwaliteit die accountants leveren. Nee, beter is het om de opleiding op zo'n manier vorm te geven dat deze beter aansluit op de belevingswereld van de jonge individuele accountant.

Hoe gaan we dit oplossen?

De betrokkenen zijn het nog niet eens over de oplossing voor dit probleem. De NBA wil het beroepsprofiel aanpassen en de opleiding hervormen, zodat deze aantrekkelijker is voor jonge potentiële accountants.

Mijn mening? Een nieuw beroepsprofiel gaat dit probleem niet oplossen, dat heeft pas effect op degenen die al gekozen hebben voor het vak van accountant. Je wilt verder aan de voorkant zitten. Studenten ervan overtuigen dat ze überhaupt een carrière als accountant kunnen overwegen. Dan komt dat beroepsprofiel later wel.

Verder kan ik de beroepsgroep aanraden om in gesprek te gaan met potentiële studenten. Waarom kiezen ze niet voor dit beroep? En wanneer zouden ze dit wel overwegen. Om te beginnen kan gestart worden met het lezen van de genoemde reacties onder mijn social media bericht. Zodat men weet wat er leeft.

Wat vindt u van deze column?

Reageer

Marjan Heemskerk is registeraccountant. Sinds 2016 blogt en vlogt ze als The Happy Financial over persoonlijke financiën en bespreekt thema's voor ondernemers in het mkb. Eerder werkte ze bij PwC, BDO en Witlox Van den Boomen.

Gerelateerd

14 reacties

Glenn Mungra

Ik heb als meedenkend accountant een paar kritische voetnoten bij deze discussie.

Het lijkt mij bij uitstek iets voor het NBA om voldoende informatie in te winnen over de reden van instroom en uitstroom van accountants, bijv. met exit interviews. Als je weet wat het probleem is en waarom, kun je misschien een administratieve oplossing verzinnen en de vereiste correctie journaalpost boeken of een 'storno en rebook' journaalpost boeken.

Dezelfde informatiebehoefte geldt in de sectoren binnen dit beroep (misschien verschilt bijv. het onderlinge gewicht van de redenen tussen accountants bij grote kantoren en mkb-accountants)

Ik lees hier heel wat plausibele en kritische analyses van boven af, van mensen die er waarschijnlijk meer vanaf weten als ik, maar ik het is ook in ons belang en een uitdaging om meningen en mogelijke acties te onderbouwen met meer onderzoek en cijfers van beneden af.

Ik vroeg me daarnaast nog af: is de reden voor het vertrek van accountants samen te vatten als een negatieve (aversie voor druk binnen het beroep) of een positieve (keuze voor relatief aantrekkelijker alternatieven)?

Eric Schellekens

Ik vind het schrikbarend wat ik gelezen heb. te saai, te hard werken, te weinig geld, te lange/zware opleiding, je ziel verkopen etc. Het is gewoon een prachtig beroep waar je heel veel kennis en ervaring op kunt doen. En dat er periodes zijn dat je hard moet werken mag toch geen probleem zijn? Daar krijg je wat voor terug. Dat de beroepsgroep afgelopen jaren in een negatief daglicht is komen te staan is zeer spijtig en daar wordt aan gewerkt. Dat geldt voor iedere beroepsgroep en het is dan nog geen reden om het de rug toe te keren. Er is een belangrijke rol in de samenleving te vervullen. Het is van belang dat iets aan de overwegend negatieve beeldvorming gedaan wordt. Sla de handen ineen. Het kan toch niet zo zijn dat vanwege personeelstekort het vak naar het buitenland ge-outsourced wordt.

Jan Wietsma

Ieder jaar besteden Jurroen Cluitmans en ik in een les voor de post-bachelor opleiding MKB-accountant aandacht aan de arbeidsmarkt in algemene zin en in wat meer specifieke zin aan die van de mkb-accountant. Hoe zit het met in de instroomcijfers in de opleiding, hoe zit het met het salaris en de andere arbeidsvoorwaarden.

Al een aantal jaren kunnen we op basis van cijfers laten zien dat de instroom in de opleiding daalt en dat dit geldt voor alle bedrijfseconomische varianten op het hbo. Dat dit gaat veranderen is op basis van demografische ontwikkelingen niet te verwachten. Wat we ook zien is dat het startsalaris van een assistent accountant op hbo niveau (voor inflatie gecorrigeerd) steeds verder daalt.

Volgens de hbo-studiekeuze gids 2024 is het startsalaris voor een assistent accountant nu een van de laagste € 2.600 euro, een student die kiest voor basisschoolleraar verdient na afronding van zijn hbo ruim € 800 meer. Vijftien jaar geleden stond het startsalaris van de assistent accountant bovenaan in de ranking.

Een ander punt wat we constateren is dat veel kantoren tegenwoordig de uren dat er les wordt gegeven volledig vergoeden, maar dat dit nu slechts 50% van de tijd is die vergoedt wordt.

Tegelijkertijd zien we dat kantoren die kiezen voor zij-instromers, een beter salaris bieden en deze zij-instromers ook de mogelijkheid geven om de accountantsopleiding te volgen, wel in staat zijn om hun arbeidsmarktvraagstuk in te vullen. Die zij-instromers komen vanuit disciplines als bedrijfskunde, verpleegkunde, sociologie en ze zijn afkomstig uit diverse bedrijfstakken.

Rinus van der Plas

En nog iets:
Wat je ziet in Amerika (en hier ook) is dat de beroepsorganisatie zegt 'we willen de opleiding aantrekkelijker maken'.

Op mij komt het altijd over als 'versimpelen, versimpelen, versimpelen'. Dus de lat lager leggen.

Toen ik de praktijkstage doorliep, moest je hele boekwerken schrijven aan rapportages, was aan een halfjaarrapport zo 24 uur kwijt. Tegenwoordig kan de template niet kort genoeg vanuit de NBA, zo lijkt het.

De oplossing voor de tekorten is niet 'versimpelen/aantrekkelijker maken', de oplossing is weg met up or out cultuur, strakke handhaving van de arbeidstijdenwetgeving door de sector zelf, meer dialoog op de werkvloer over werkdruk en burnout en meer doen aan preventie (en dat is niet een verplichte wellness-training).

In plaats daarvan zie ik nog steeds regelmatig promotiefilmpjes van accountantskantoren voorbij komen op Linkedin over hoe fantastisch de work-life balance wel niet is.

Rinus van der Plas

Ontzettend leuk beroep. Maar werkdruk veelal - ik zeg niet dat dit voor alle kantoren geldt - veel en veel te hoog. Alsof je aan een lopende band staat die nooit ophoudt met rollen. Had het ontzettend graag tot mijn pensioen gedaan. Maar zag de werkdruk ieder jaar alleen maar oplopen. Wonder boven wonder nooit een burnout opgelopen.

De sector heeft het vaak over allerlei maatschappelijke thema's en wil graag laten zien hoe betrokken het is en hoe moreel verheven de sector is, maar een dialoog over werkdruk is vaak taboe op de werkvloer. Het is heel simpel: het salaris is prima maar veel mensen hebben geen zin zich een burnout in te werken.

Alexander Vissers

@ Marcel op 't Landt: inderdaad de opleiding! Als de NBA en CEA zich gewoon aan de wet zouden houden zou de opleiding enorm opknappen! NBA en CEA zijn het probleem. Een handhavingsverzoek doet inmiddels al wonderen want de CEA heeft aangegeven voortaan Eindtermen te willen opstellen die aan de wet voldoen!
@ J. Blooms: Beroepsprofielen? Gewoon doen wat in de wet en de memorie van toelichting staat. "Het onderscheidende kenmerk van het accountantsberoep is uitvoeren van wettelijk voorgeschreven controles en afgeven van wettelijke verklaringen." Niets meer of minder.
De NBA wordt gedreven door een perverse prikkel haar bestaan te rechtvaardigen door constant campagne te voeren tegen accountants en de mythe in stand te houden dat er ruimte voor en behoefte aan nationale regelgeving bestaat. De NBA is tevens gebrand op zieltjesbehoud getuige ook de Verordening op de beroepsprofielen 2025. En accountants hebben geleerd dat hoe meer regels hoe hoger de omzet, en de minister en wetgever zijn volstrekt onverschillig en afzijdig.
De NBA heeft de praktijkopleiding zonder bevoegdheid enorm opgeblazen met slechts één doel: de NBA zelf. De NBA mag de eisen voor de toelating en de inrichting van het examen bepalen en het examen afnemen maar alleen de CEA mag de eindtermen vaststellen. Kortom als CEA en NBA de wet naleven zijn de onderwijsinstellingen vrij de opleiding aantrekkelijker te maken en valt de (administratieve) last van de praktijkopleiding weg. Dit was mijn laatste beurt.

bas van gastel

accountantskantoren moeten beter gaan betalen.

J. Blooms

Hoe lossen we dit op? Zeker niet door alleen maar aan het beroepsprofiel te sleutelen. Verpakking helpt niet als de inhoud niet klopt. Maar gelukkig is dat precies waar we wél invloed op hebben.

Volgens de reacties op Marjans video haken jongeren af omdat ze het beroep saai vinden, de werkdruk te hoog is voor het salaris, en de opleiding te zwaar. Die opmerkingen verdienen het om serieus te worden genomen.
Is het beroep saai? Integendeel! Het accountantsvak zélf is juist ontzettend dynamisch. Wat we als sector wél hebben gedaan, is het werkproces vaak zó inrichten dat de energie eruit lekt: eindeloze checklists, minder samenwerken op locatie en te weinig ruimte voor groei in de praktijk. Daar ligt een kans.
Want wat het vak écht leuk maakt, is bij uiteenlopende organisaties binnenkijken, leren van collega’s én klanten, en zelf steeds slimmer worden. Als we daar de nadruk op leggen en de werkpraktijk verrijken, wordt het werk vanzelf inspirerender. Dáár begint het ambassadeurschap.
Daarnaast helpt goede begeleiding ‘on the job’ om het vak sneller en met meer plezier onder de knie te krijgen. Wie begrijpt wat hij doet, ervaart vaak minder druk en meer motivatie – en dat maakt ook de studie behapbaarder.
Een eerlijke, marktconforme beloning is vanzelfsprekend een randvoorwaarde.
Kortom, het tij is te keren – niet door het vak mooier voor te stellen dan het is, maar door de inhoud te versterken. Laten we van binnenuit uitdragen hoe waardevol en veelzijdig dit beroep écht is.

NB. Wat mij extra raakt, is dat deze problemen al zo lang bestaan. In mijn roman GEEN TOEVAL, met de accountancywereld als decor, komen vergelijkbare knelpunten voorbij – en dat verhaal is geïnspireerd door hoe het er twintig jaar geleden aan toe ging. Dat illustreert hoe hardnekkig sommige patronen zijn en hoe belangrijk het is dat er nú echt iets verandert.

Marcel op 't Landt

2/2
De praktijkopleiding kan efficiënter worden ingericht door:
• het samenvoegen van eindtermen.
• het schrappen van persoonlijke ontwikkelingsplannen en leerdoelen. Een accountant moet aan een zekere standaard voldoen. Dat is geen persoonlijke preferentie, maar simpelweg voldoen aan de gestelde eisen.
• de verantwoording van uitgevoerde werkzaamheden in te korten. De vastlegging is al gedaan in het dossier en dat is gereviewd. Een korte beschrijving van de opdracht, een korte samenvatting van je werkzaamheden en verantwoordelijkheden en een akkoord van je praktijkbegeleider zou moeten volstaan.
• vermindering van het aantal dilemma’s, intervisies, reflecties, etc. Hopelijk blijven dan echte dilemma’s over. Behandel die diepgaand.
Dat van aankomend RA’s verwacht wordt dat ze eerst de nodige ervaring opdoen, snap ik. De vastlegging en verantwoording daarvan kunnen echter efficiënter dan nu het geval is.

Marcel op 't Landt

1/2
Laat ik beginnen met dat ik het eens ben met Marjan dat de opleiding inhoudelijk niet vereenvoudigd zou moeten worden om deze aantrekkelijker te maken. Toch denk ik dat de praktijkopleiding efficiënter kan, zonder kwaliteit in te leveren. De praktijkopleiding bevat mijns inziens namelijk een aantal overbodige zaken:
• Er is een enorme hoeveelheid eindtermen waaraan voldaan moet worden. Dit suggereert een mate van gedetailleerdheid, maar vaak overlappen de eindtermen elkaar. Eindtermen kunnen daarom samengevoegd worden.
• In de praktijkopleiding word je geacht een persoonlijk ontwikkelingsplan te maken. Dat is overbodig. Je moet aan het eind van de opleiding namelijk gewoon aan alle eindtermen voldoen.
• Tijdens de praktijkopleiding moet je leerdoelen formuleren. Bij deze leerdoelen hoort een aantal eindtermen (die daar dus wel worden samengevoegd, zie eerste bullet). Maar aan alle eindtermen moet sowieso worden voldaan. Het formuleren van leerdoelen is daarom overbodig.
• Het grootste deel van de jaarrapportage is het beschrijven van je werkzaamheden. Het beschrijven van je werkzaamheden doe je ook al middels vastleggingen in je dossier. Je legt daar ook reeds verantwoording over af, want je dossier wordt gereviewd door een RA. Alles nogmaals vastleggen, maar deze keer geanonimiseerd, is dubbel werk.
• Veelvuldig moeten intervisies, dilemma’s en reflecties worden besproken en vastgelegd. Ik snap het belang hiervan, maar de hoeveelheid is niet reëel. Het is niet zo dat je meermaals per jaar wakker ligt van zaken die spelen in de controles waarbij je betrokken bent. Het risico is dat studenten dilemma’s verzinnen of van elkaar overnemen.

Alexander Vissers

Een belangrijke factor is natuurlijk ook dat er steeds minder jonge mensen zijn. En je moet wel de Nederlandse taal goed beheersen en dat ik ook steeds minder vanzelfsprekend, naar verhouding hebben steeds meer jongeren een migratieachtergrond en cultureel een grote afstand tot het accountantsberoep. Waar vroeger de titel een zwaarwegende reden was voor het vak te kiezen boeit een titel tegenwoordig amper nog, alleen al vanwege het feit dat je na een HBO examen ook al iets achter naam mag zetten en titels breed gezaaid zijn. Een titel verleent geen status meer en alleen voor partners is de beloning uitzonderlijk. De alternatieven en keuzes zijn talrijk. En Nederland heeft veel en veel te veel accountants en leidt er veel te veel op. De NBA heeft ca. 23.000 leden er er zijn ca. 1700 externe accountants? Het deeltijdstudiemodel is archaïsch. Welke waarde heeft de controle door 17 jarigen die van toeten noch blazen weten? En niet-controlerende accountants zijn geen accountants of beter regel 41 jaar Richtlijn 1984/253/EEG eindelijk hert boroep van wettelijk auditor.
@ Alex Louwerse: de "volledigheid van de opbrengstverantwoording" is een archaïsche Nederlandse folklore die zo snel mogelijk vergeten moet worden. Schadelijk!. er niet één enkel geval bekend waar de de onvolledigheid van de opbrengstverantwoording tot en materiële afwijking in de jaarrekening van een onderneming onderworpen aan de wettelijke controle heeft geleidt. Het is gewoon flauwekul, in Nederland omarmd door de Rijksaccountants die om onbegrijpelijke redenen lid waren van de beroepsorganisatie.

Alex Louwerse

De ingebakken gildestructuur helpt inderdaad niet. Eens met Arnout wat dat betreft. Verder heb ik de indruk dat er best heel regelmatig gesproken wordt met potentiële studenten, voor zover ik dat kan beoordelen natuurlijk. Dat levert overigens hele leuke, gemotiveerde collega's op. Maar ook die het beroep helemaal niks vinden. Dat zal altijd wel zo blijven. Maar wat kun je studenten bieden? Leg ik aan een groep 'bijna of net twintigers' uit dat onze beroepsorganisatie 'de beroepsprofielen aan het herijken is' en dat dat mooie kansen voor ze biedt? Of bied ik ze het vooruitzicht dat ze, na een lange zware studie met veel beoordelingsgesprekken (al mag je dat tegenwoordig niet meer zo noemen) en performance managers, misschien ooit een mooi inkomen als accountant / partner kunnen verdienen? Klinkt mooi maar dan hoor ik thuis dat je als youtuber 'snel vet kunt cashen' met gave challenges en 'wie zit er nou op zo'n duf boekje met cijfers (een jaarrekening red.) te wachten, #boringgg'. Zit ik dan met mijn 'inherente risicofactoren', 'betrouwbaarheid van het lijstwerk' en iets vaags als volledigheid van opbrengsten. Terwijl ik meekijk met een stel youtubers die duizenden likes krijgen met de challenge 'wie het minst beweegt wint' begrijp ik ze thuis eerlijk gezegd wel een beetje. Ze zijn jong, willen ontdekken, ontwikkelen, dingen beleven, de wereld zien. Kortom: risico's nemen. Hoe haaks staat dat op wat wij ze dan bieden? Maar goed, we praten door met de potentiële studenten, hopen daarmee die paar unicorns toch te vangen. P.s. Als ik dan in gesprek moet rijst bij mij een vraag: @Marjan, waarom heb jij het openbare beroep eigenlijk verlaten?

Arnout van Kempen

De oplossing is niet zo heel moeilijk. Accepteer dat de middeleeuwen voorbij zijn en arbeidsverdeling echt normaal is geworden. Stop met de gildestructuur en richt teams niet langer in als doorstroommiddel van junior assistent tot partner. Stop met het bespottelijke denken in termen als earners en burners. Pas rationalisatie volgens bedrijfskundige en bedrijfseconomische principes toe.

En ontdek dat we stiekem eerder een overschot dan een tekort aan accountants hebben. En een schreeuwend tekort aan talloze andere functies.

Maar ja, willen we dat wel echt? Efficiënter en effectiever produceren? Meer waarde toevoegen tegen (aanzienlijk) lagere kosten?

Alexander Vissers

Als twee van de vijf personen werkzaam in financiële dienstverlening en financieel management denkt dat zijn werk verdwijnt door AI lijkt me dat een heel rationele ontwikkeling.? Volg liever een opleiding en carrière met perspectief?
De NBA wil het beroepsprofiel aanpassen? Het beroepsrofiel kun je niet aanpassen, het is een uitvloeisel van de wet! Dat de NBA een lariekoek Verordening op de beroepsprofielen heeft vastgesteld en nu een evenzeer absurd ontwerp heeft voorgelegd doet daar niet aan af. De opleding? Daar heeft de CEA een veel te grote stempel op gedrukt! In plaats van Eindtermen vast te stellen heeft de CEA in een kletsverhaal een leerplan met urennorm vastgesteld waarin zelfs niet de vakken genoemd zijn die in het Besluit accountantsopleiding 2013 dwingend zijn voorgeschreven. De incompetentie valt niet de bevatten. Alles wat Nederland hoeft te doen is het Unierecht bona fide omzetten en met name ook richtlijn 2018/958/EU respecteren. En wat zeker zou helpen is dat de NBA ophoudt met de hetze tegen accountants en zich tot de wettelijke taken beperkt. Het zijn niet voor niets wettelijke taken.

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.

Relevantie Datum