Voor Marjan Heemskerk kwam het niet echt als een verrassing: steeds minder jonge mensen willen accountant worden. Studenten kiezen minder voor het vak, jonge accountants vertrekken eerder naar het bedrijfsleven en ook de vergrijzing heeft een sterke invloed op de populatie. Hoe nu verder?

Discussie Column 25 april 2025

Niemand wil meer accountant worden

Het FD kopte vorige maand 'Meer vertrek dan instroom: accountancy zet zich schrap voor blijvend tekort'’. Ondanks de alarmerende titel begint het artikel toch positief. Een trendbreuk is namelijk te zien ten aanzien van jonge accountants die beginnen aan de post-master. Maar de uitstroom uit het beroep, ofwel door verlaten van het beroep, ofwel door pensionering, is vele malen groter. Nog meer slecht nieuws: de instroom van accountancystudenten is dalende. Dat betekent voor de lange termijn een nog groter tekort.

Op dit moment ervaart twee derde van de kantoren een tekort aan personeel. Teams hebben daar last van. Want door dit tekort, stijgt de werkdruk van de overgebleven teamleden. Ook niets nieuws onder de zon hier.

Wat vindt het internet ervan?

Nieuwsgierig naar hoe mijn achterban hierover denkt, plaatste ik hier een video over op social media. Een groot aantal reacties en meningen; in totaal ruim honderdduizend. En als ik daar kijk naar de gemene deler, zie ik bevestigd worden wat in het artikel staat: mensen vinden het een saai beroep, te hard werken voor te weinig geld en de opleiding is te zwaar en te lang.

Een greep uit de (dikwijls kleurrijke) reacties: "Niemand wil zijn ziel nog verkopen aan een big four voor een lease-autootje". "Er wordt steeds meer vastlegging gevraagd, uren schrijven grote ergernis en het duurt jaren voordat je goed betaald krijgt (ten opzichte van andere banen met finance/accountancy in bedrijfsleven)." En ook: "Na de eerste stage tijdens de opleiding hadden heel veel mensen zoiets van, ik ga echt niet bij een accountantskantoor werken of alleen tijdelijk om vervolgens het bedrijfsleven in te gaan."

Kwaliteit gaat achteruit

Wat me verder nog opvalt: veel volgers geven aan dat ze de opleiding te zwaar vinden, waar een aantal keer specifiek de OverAll-Toets (OAT) op het hbo wordt aangehaald. Dit baart me zorgen. Want in het FD-artikel wordt ook  gesproken over een achteruitgang van de kwaliteit van de jonge accountants. En dat kantoren blij zijn als ze iemand kunnen vinden en daardoor minder selectief zijn.

Als je dan leest dat zelfs de OAT al als zwaar wordt ervaren, als struikelblok, onderstreept dit het probleem van daling in de kwaliteit alleen maar. Want op deze reacties op de OAT komen ook weer andere reacties: "Als je de OAT al moeilijk vindt, begin dan maar niet aan de verdere opleiding."

Hiermee wil ik overigens absoluut niet suggereren dat het een goed idee is om de opleiding inhoudelijk te vereenvoudigen. Dat zou helemaal funest zijn voor de kwaliteit die accountants leveren. Nee, beter is het om de opleiding op zo'n manier vorm te geven dat deze beter aansluit op de belevingswereld van de jonge individuele accountant.

Hoe gaan we dit oplossen?

De betrokkenen zijn het nog niet eens over de oplossing voor dit probleem. De NBA wil het beroepsprofiel aanpassen en de opleiding hervormen, zodat deze aantrekkelijker is voor jonge potentiële accountants.

Mijn mening? Een nieuw beroepsprofiel gaat dit probleem niet oplossen, dat heeft pas effect op degenen die al gekozen hebben voor het vak van accountant. Je wilt verder aan de voorkant zitten. Studenten ervan overtuigen dat ze überhaupt een carrière als accountant kunnen overwegen. Dan komt dat beroepsprofiel later wel.

Verder kan ik de beroepsgroep aanraden om in gesprek te gaan met potentiële studenten. Waarom kiezen ze niet voor dit beroep? En wanneer zouden ze dit wel overwegen. Om te beginnen kan gestart worden met het lezen van de genoemde reacties onder mijn social media bericht. Zodat men weet wat er leeft.