Te veel checklists helpen niet
Tijdens de deelsessie 'Van Checklist naar Reality Check' op de Accountantsdag ging het over de behoefte aan minder regels en wat dat vraagt van bestuur, organisaties én professionals. Meer regeldruk zorgt voor dalende productiviteit, blijkt uit onderzoek. "Achter regels kun je je heerlijk verschuilen."
Marc Schweppe
Econoom en PwC-partner Sander van Veldhuizen is werkzaam als adviseur voor de publieke sector. Hij deed recent onderzoek naar de groei en uitvoerbaarheid van regelgeving bij ruim vijftig van de grootste uitvoeringsorganisaties. Daaronder bijvoorbeeld de Belastingdienst, het UWV, de Kamer van Koophandel, De Nederlandsche Bank en toezichthouder AFM.
Zulke organisaties hebben inmiddels te maken met tweeënhalf keer zo veel wetten en regels als twintig jaar geleden. Bij toezichthouders als DNB en AFM is dat zelfs vier keer zoveel als destijds. Ook de complexiteit van de regelgeving is sterk toegenomen, net als het aantal uitzonderingsgevallen waarmee moet worden gerekend.
'Als je op dezelfde manier blijft werken als nu, heb je over tien jaar 150.000 extra ambtenaren nodig.'
"Als je op dezelfde manier blijft werken als nu, heb je over tien jaar 150.000 extra ambtenaren nodig", waarschuwde Van Veldhuizen. Het onderzoek van PwC is reden voor een "ambitieuze bestuurlijke agenda". Hoewel ook accountants klagen over de toegenomen regeldruk, is die sinds 2005 voor het beroep relatief beperkt gestegen, namelijk met 7 procent, stelde hij. Dat is weinig, zeker vergeleken met banken (+48 procent), verzekeraars (+85 procent) en consumenten (+130 procent).
Coronacrisis hielp
Meint Pool, financial auditor en teammanager IAD bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), stelde dat de RVO "de coronacrisis nodig had om bekend te worden". In coronatijd was hij namens de RVO betrokken bij verschillende NBA Helpt-webinars over tijdelijke regelingen zoals de Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL). Ook hielp de coronaperiode om binnen de RVO de onderlinge samenwerking te versterken. De vijf locaties van de organisatie hadden voorheen weinig contact, maar "we bleken online zesduizend collega's te hebben", aldus Pool.
Voor het uitvoeren van regelingen zoals de TVL moest de RVO snel schakelen, want de IT-omgeving was er niet meteen klaar voor. "Als we covid niet hadden gehad, waren we lekker doorgesukkeld", zo zei Pool. "Nu werden we wakker gekust." In nauwe samenwerking met de NBA werd een passende samenstelverklaring ontwikkeld. "Uitvoerbaarheid is voor mij het belangrijkste"; reden waarom Pool graag vanuit de RVO in contact treedt met accountants.

Paneldiscussie
Tijdens de paneldiscussie onder leiding van Robert Mul (manager Beroep en Maatschappij NBA) kwamen perspectieven van uitvoeringsorganisaties samen met die vanuit de luchtvaart en het accountantsberoep. Herman Hello (gezagvoerder, vlieginstructeur en jarenlang betrokken bij de opleiding van KLM-piloten) gaf aan dat in de luchtvaart inmiddels is gekozen voor kortere checklists, met alleen essentiële zaken. In het verleden werden de lange checklists voor elke vlucht vaak "gedachteloos" doorgelopen, stelde hij. Nu is het centrale uitgangspunt vooral: hoe gaan we veilig van A naar B? Immers, bij piloten is de ultieme straf voor het maken van fouten "dat ik ergens uitgesmeerd lig", aldus Hello.
'Uitvoering begint met de kwaliteit van regelgeving.'
Volgens Sander van Veldhuizen is te veel regelgeving slecht voor de besluitvorming, iets wat ook blijkt uit het PwC-onderzoek. Janine de Jong, secretaris van de werkgroep Controle Protocollen (COPRO) van de NBA, benadrukte het belang van het goed in kaart brengen van informatiebehoeftes. Meint Pool stelde dat je je soms "heerlijk achter regels kunt verschuilen", maar uiteindelijk moet je wel aanspreekbaar zijn. "Uitvoering begint met de kwaliteit van regelgeving", meende hij.
Berichtgeving Accountantsdag
Van de Accountantsdag 2025, gehouden op 19 november jl. in Leusden, is op deze site uitgebreid verslag gedaan. Naast berichtgeving over de plenaire ochtend- en middagsessies zijn verslagen opgenomen van vijf van de acht deelsessies.
Daarnaast werd op de dag een live BusySeasonTalks-sessie gehouden, waarin hosts Leo Veldhuizen en Tülay Gedik spraken met neuropsycholoog en hoogleraar Margriet Sitskoorn, over het doorbreken van denkpatronen. Binnenkort is deze sessie terug te luisteren als BusySeasonTalks-podcast.
Onderzoeksjournalist Wilbert Geijtenbeek sprak tijdens de sessie De economie van criminaliteit met een officier van justitie en een financieel rechercheur. Zij gaven de aanwezige accountants inzicht in hoe Trade-Based Money Laundering werkt. In verband met de veiligheid en privacy van de sprekers is van deze sessie geen verslag gemaakt. Wilbert Geijtenbeek gaat op een later moment in een artikel op deze site nader in op de problematiek.
Tijdens de workshop Maak je eigen praktische toepassingen van AI ten slotte, reikten Hakan Koçak en Remco van den Akker (Kriton) de deelnemers praktische handvatten aan voor de toepassing van AI. Zij deelden voorbeelden en handige tips en demonstreerden hoe je ook zonder technische kennis of ervaring zelf eenvoudige AI-oplossingen kunt bouwen.
De plenaire ochtend- en middagsessie en enkele deelsessies zijn terug te kijken via de opname van de livestream van de Accountantsdag. Ook is een compacte aftermovie van de dag te zien via het YouTube-kanaal van de NBA.
- Compact verslag Accountantsdag 2025
- Verslag plenaire ochtendprogramma Accountantsdag 2025
- Verslag deelsessie 'Bouwen aan vertrouwen in AI'
- Verslag deelsessie 'Profiling: de verborgen taal van communicatie'
- Verslag deelsessie 'Next level: AI agents in de accountancy'
- Verslag deelsessie 'Financiële fraude in het tijdperk van AI'
- Verslag plenaire slotsessie Accountantsdag 2025
- Terugkijken: Livestream Accountantsdag 2025
- Aftermovie Accountantsdag 2025
Gerelateerd
'Facturen, loonstroken, e-mails, video's en zelfs calls: je kunt alles vervalsen'
Op de Accountantsdag 2025 nam Maarten de Borst, consultant bij Numbers en adviseur bij de politie-eenheid Amsterdam, zijn publiek mee in een wereld waarin niets...
Moeilijke gesprekken voeren als accountant: 'Let op lichaamstaal en gezichtsexpressies'
Tijdens de Accountantsdag 2025 ging profiler en crisisonderhandelaar Kirsten Heukels in op een onderwerp dat accountants misschien niet direct met hun vak associëren:...
Kun je een bedrijf runnen met alleen AI-agents?
Wat als een bedrijf volledig wordt gerund door kunstmatige intelligentie? Tijdens de sessie 'Next level: AI agents in de accountancy' op de Accountantsdag 2025 kregen...
'AI leert van ons verleden en dat verleden is niet perfect'
AI is niet langer een speeltje voor techneuten, maar technologie die het werk van accountants fundamenteel verandert. Het kan processen versnellen, analyses verbeteren...
Middagprogramma Accountantsdag: 'Winst is geen vies woord'
Na een ochtend vol geopolitiek en technologie, stond het plenaire middagprogramma van de Accountantsdag 2025 in het teken van koers en strategie. Met daarbij een...
