Discussie Opinie 31 augustus 2020

Accountants voegen wel degelijk waarde toe

Het is schadelijk voor de reputatie van het accountantsberoep als alleen de fouten worden belicht, meent Jan Bouwens.

Jan Bouwens

Hoogleraar accountancy Marcel Pheijffer wijst ons in zijn opinieartikel 'Twijfel over toegevoegde waarde accountantscontrole' in het FD op veronderstelde missers bij door (buitenlandse) accountants uitgevoerde controles. Het is echter niet moeilijk om uit de tienduizenden controles die accountants per jaar wereldwijd uitvoeren, gevallen te vinden waar het vreselijk mis ging. Hierdoor ontstaat ten onrechte de indruk dat de accountant met de controle geen waarde toevoegt. Zo wordt eenvoudigweg vergeten dat er van controle een preventieve werking uitgaat, dat jaarrekeningen opgesteld door raden van bestuur vóór publicatie op fouten worden gecorrigeerd, en dat fraudes die werden ontdekt ook werden aangepakt.

Stel dat er één op de tweeduizend controles mis gaat, is dat dan erg? Als het antwoord ja is, dan stel ik voor dat we naar een nieuw contract gaan, want op dit moment voorzien de contracten tussen accountants en bedrijven er in dat fouten mogen worden gemaakt. Bovendien moeten we aanvaarden dat zelfs onder zo'n nieuw contract fouten blijven optreden. Een controle is immers mensenwerk. Dat betekent dat financiële verslagen die de onderneming opstelt altijd fouten kunnen bevatten die door een menselijk fout niet werden opgemerkt.

Het is schadelijk voor de reputatie van de beroepsgroep als alleen de fouten worden belicht. Als we minder fouten in jaarrekeningen eisen, dan moeten we als samenleving meer geld in de controle steken. Op dit moment zijn deze kosten te verwaarlozen. Shell, bijvoorbeeld, betaalde in 2019 op een omzet van $345 miljard slechts 0,016 procent van de omzet aan controle. Deze toestand vertegenwoordigt een sociaal evenwicht tussen kosten en baten.

Wijzen op enkele fouten die accountants wereldwijd maken op tienduizenden controles, rukt de bijdrage van de accountant uit zijn verband.

Deze opinie is ook opgenomen in het FD van 31 augustus 2020. In de Financial Times is recent een vergelijkbare reactie van Jan Bouwens geplaatst.