Discussie Opinie 29 augustus 2023

Controleaanpak continuïteit is in strijd met het Unierecht

Continuïteit is geen toelaatbaar object van controle. Het EU-recht sluit iedere controleaanpak rondom continuïteit uit, aldus Alexander Vissers.

Alexander Vissers

Op 22 februari 2022 zijn de, op 8 december 2021 door het bestuur van de NBA gewijzigd vastgestelde, Nadere Voorschriften Controle en Overige Standaarden in de Staatscourant gepubliceerd. In weerwil van het bepaalde in artikel 26 van Richtlijn 2006/43/EG heeft het bestuur van de NBA voor de wettelijke controle van de jaarrekening van ondernemingen standaarden vastgesteld die afwijken van de International Standards on Auditing.

Volgens de gewijzigde NVCOS Standaard 700 29A dient de accountant in de controleverklaring in een aparte sectie 'Controleaanpak continuïteit' aan te geven "op welke wijze de accountant heeft ingespeeld op het hanteren door het management van de continuïteitsveronderstelling bij het opstellen en presenteren van de financiële overzichten en gebeurtenissen of omstandigheden die gerede twijfel kunnen doen ontstaan over de mogelijkheid van de entiteit om haar continuïteit te handhaven".

Deze bepaling is evident in strijd met het Unierecht; met name de bepaling vastgelegd in artikel 25bis Richtlijn 2006/43/EG is ingevoegd (ingevoerd door artikel 20 van Richtlijn 2014/56/EU), die uiterlijk 17 juni 2016 had moeten worden omgezet in nationaal recht. De bepaling is tevens in strijd met de duidelijke scheiding in inhoud tussen het controleverslag en de rapportage aan het toezichtsorgaan, zoals vastgelegd in artikel 10 en artikel 11 van Verordening 2014/537/EU. Artikel 25bis van die verordening in de Nederlandse vertaling luidt: "Biedt de wettelijke controle geen zekerheid omtrent de toekomstige levensvatbaarheid van de gecontroleerde entiteit." Dit is een heel ongelukkige vertaling, de Engelstalige tekst (article 25a) luidt: "The scope of the statutory audit shall not include assurance on the future viability of the audited entity." De Franse (article 25bis): "L'étendue du contrôle légal des comptes ne comprend pas d'assurance quant à la viabilité future de l'entité contrôlée." En de Duitse (Artikel 25a): "Umfasst eine Abschlussprüfung keine Zusicherung über den künftigen Fortbestand des geprüften Unternehmens."

Het EU-recht sluit iedere 'controleaanpak continuïteit' uitdrukkelijk uit. Continuïteit is geen toelaatbaar object van controle. Dit laat onverlet het bepaalde in Verordening 2014/537/EU artikel 11 ten aanzien van de aanvullende verslaggeving aan het controleorgaan i) "De vermelding van en een toelichting bij oordelen over tijdens de controle vastgestelde gebeurtenissen of omstandigheden die aanzienlijke twijfel kunnen doen rijzen over het vermogen van de entiteit om haar continuïteit te handhaven …etc."

Hoewel de continuïteit geen object van controle is, kunnen tijdens de controle feiten en omstandigheden ter kennis van de externe accountant komen die naar zijn oordeel aanzienlijke twijfel oproepen ten aanzien van de continuïteit. Dat betekent echter niet dat hij daar (gericht) onderzoek naar mag verrichten. Er zij verder nadrukkelijk op gewezen dat een corresponderende bepaling voor het controleverslag in artikel 10 van Verordening 2014/537/EU met recht en reden ontbreekt.

Dit is weer een van de vele voorbeelden waarin Nederland en de NBA het Unierecht met voeten treden.