Discussie Opinie 04 augustus 2023

Wettelijke verplichtingen, PCAOB en accountant

Grote accountantsorganisaties in de VS roepen klanten op om zich samen met hen te verzetten tegen nieuwe voorstellen van toezichthouder PCAOB rondom het voldoen aan wetgeving. Het moet niet gekker worden, meent Peter Schimmel.

Peter Schimmel

Er wordt momenteel door de grote accountantskantoren gemord over nieuw aangekondigde regelgeving van de Amerikaanse accountantstoezichthouder PCAOB. Die wil dat accountants actiever kijken naar non-compliant gedrag van Amerikaanse beursgenoteerde ondernemingen, door compliance-onderwerpen in combinatie met elkaar te bezien, zich meer op de oorzaak van mogelijk niet-compliant gedrag te richten en niet op voorhand genoegen te nemen met de door organisatie geclaimde beheersing op dat gebied.

De accountant zou niet eerst naar fraude moeten kijken en dan naar corruptie en wellicht ook nog eens aandacht besteden aan anti-witwassen of anti-kartel of sancties. Nee, veel meer als geheel en veel meer gericht op invulling van de verantwoordelijkheden die het bedrijf wettelijk heeft op nakoming. Je zou als accountant kunnen gaan functioneren als vertrouwenspersoon van het maatschappelijk verkeer. Wat een idee! Zouden we onze studenten accountancy moeten gaan leren.

Je zou denken: Efficiënter en veel effectiever dan hopen dat je het als externe accountant maar weet te ontdekken (veel werk, dat zelden succesvol blijkt). Je had gewild dat de kwartiermakers met zo’n voorstel waren gekomen. Maar nee, de grote accountantsorganisaties hebben er in de VS gezamenlijk (kartel?) fel afwijzend op gereageerd en hun cliënten gevraagd in protest te komen, via een aan de PCAOB te zenden, door de accountants verstrekte voorbeeldbrief. Daar gaat je onafhankelijkheid van je cliënt, door hem aan te zetten tot advocating.

Het moet niet gekker worden: Aanzetten van je cliënten om tegen het maatschappelijk belang in te gaan. Leden van Extinction Rebellion worden in Nederland voor minder vervolgd. De accountants van de grote accountantsorganisaties zouden de competentie niet hebben om dergelijke zaken te beoordelen, met name op juridisch gebied, en het zou heel veel extra tijd gaan kosten. Alsof de grote accountantsorganisaties ooit moeite hebben gehad met extra omzet.

Laat ik eens een voorbeeld geven in Nederlandse verhoudingen (ook hier vinden controles onder PCAOB-toezicht plaats) van hoe moeilijk de accountants het hebben. Per 1 juli van dit jaar zijn grote ondernemingen, in navolging van de overheid, wettelijk verplicht facturen van kleine organisaties, zoals zzp'ers of mkb'ers, binnen dertig dagen te voldoen. Daar niet aan voldoen is logischerwijs een compliance-inbreuk. De grote accountantsorganisaties in de VS zouden het vast te ingewikkeld vinden om na te gaan dat, en vooral waarom, hun klant daar niet aan zou willen voldoen. Tja, geen kennis van het recht, gedrag of ethiek. Het zou veel te veel op forensische accountancy gaan lijken.

Kan een beroepsgroep zich nog meer buiten de realiteit zetten dan de accountancy? Wellicht hebben deze grote Amerikaanse accountantsorganisaties een of meer verplichte cursussen gemist op dit punt.