Accountant
NBA-platform voor accountants en financials
Overig
Magazine Podcast Dossiers Nieuwsbrief Contact
Home >Discussie> Opinie > 2023 > 8 > Wettelijke verplichtingen, PCAOB en accountant
Discussie Opinie

Wettelijke verplichtingen, PCAOB en accountant

Leestijd van ongeveer 2 minuten 10 reacties

Grote accountantsorganisaties in de VS roepen klanten op om zich samen met hen te verzetten tegen nieuwe voorstellen van toezichthouder PCAOB rondom het voldoen aan wetgeving. Het moet niet gekker worden, meent Peter Schimmel.

Peter Schimmel

Er wordt momenteel door de grote accountantskantoren gemord over nieuw aangekondigde regelgeving van de Amerikaanse accountantstoezichthouder PCAOB. Die wil dat accountants actiever kijken naar non-compliant gedrag van Amerikaanse beursgenoteerde ondernemingen, door compliance-onderwerpen in combinatie met elkaar te bezien, zich meer op de oorzaak van mogelijk niet-compliant gedrag te richten en niet op voorhand genoegen te nemen met de door organisatie geclaimde beheersing op dat gebied.

De accountant zou niet eerst naar fraude moeten kijken en dan naar corruptie en wellicht ook nog eens aandacht besteden aan anti-witwassen of anti-kartel of sancties. Nee, veel meer als geheel en veel meer gericht op invulling van de verantwoordelijkheden die het bedrijf wettelijk heeft op nakoming. Je zou als accountant kunnen gaan functioneren als vertrouwenspersoon van het maatschappelijk verkeer. Wat een idee! Zouden we onze studenten accountancy moeten gaan leren.

Je zou denken: Efficiënter en veel effectiever dan hopen dat je het als externe accountant maar weet te ontdekken (veel werk, dat zelden succesvol blijkt). Je had gewild dat de kwartiermakers met zo’n voorstel waren gekomen. Maar nee, de grote accountantsorganisaties hebben er in de VS gezamenlijk (kartel?) fel afwijzend op gereageerd en hun cliënten gevraagd in protest te komen, via een aan de PCAOB te zenden, door de accountants verstrekte voorbeeldbrief. Daar gaat je onafhankelijkheid van je cliënt, door hem aan te zetten tot advocating.

Het moet niet gekker worden: Aanzetten van je cliënten om tegen het maatschappelijk belang in te gaan. Leden van Extinction Rebellion worden in Nederland voor minder vervolgd. De accountants van de grote accountantsorganisaties zouden de competentie niet hebben om dergelijke zaken te beoordelen, met name op juridisch gebied, en het zou heel veel extra tijd gaan kosten. Alsof de grote accountantsorganisaties ooit moeite hebben gehad met extra omzet.

Laat ik eens een voorbeeld geven in Nederlandse verhoudingen (ook hier vinden controles onder PCAOB-toezicht plaats) van hoe moeilijk de accountants het hebben. Per 1 juli van dit jaar zijn grote ondernemingen, in navolging van de overheid, wettelijk verplicht facturen van kleine organisaties, zoals zzp'ers of mkb'ers, binnen dertig dagen te voldoen. Daar niet aan voldoen is logischerwijs een compliance-inbreuk. De grote accountantsorganisaties in de VS zouden het vast te ingewikkeld vinden om na te gaan dat, en vooral waarom, hun klant daar niet aan zou willen voldoen. Tja, geen kennis van het recht, gedrag of ethiek. Het zou veel te veel op forensische accountancy gaan lijken.

Kan een beroepsgroep zich nog meer buiten de realiteit zetten dan de accountancy? Wellicht hebben deze grote Amerikaanse accountantsorganisaties een of meer verplichte cursussen gemist op dit punt.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Peter Schimmel is forensisch accountant bij BDO.

Gerelateerd

10 reacties

Alexander Vissers

Als ik nog een punt in dit betoog mag uitlichten is het het maatschappelijk belang. zowel de gecontroleerde ondernemingen als de accountantsorganisaties zijn private ondernemingen. Dat in Nederland een NBA werkgroep zonder enig historische besef en zonder wettelijke basis en in strijd met het Unierecht het maatschappelijk verkeer heeft verward met publiek belang is onaanvaardbaar. Alleen organisaties van openbaar belang vallen in deze categorie. De overheid dient het algemeen belang, bestuursorganen dienen het algemeen belang, private ondernemingen inclusief accountantsorganisaties dan wel hun besturen zijn wettelijk gehouden het belang van de onderneming te dienen. Naar de VS: SEC toezicht op registrants beschermt beleggers die investeren in waardepapieren die op een gereguleerde beurs worden verhandeld. Beurstoezicht faciliteert het effectenverkeer. Er valt daarbuiten geen argument te verzinnen waarom strenger toezicht op naleving van wet- en regelgeving dan bij op de OTC genoteerde ondernemingen dan wel private equity of private of aan een buitenlandse beurs genoteerde ondernemingen. Het is willekeur. Bovendien valt een heel groot deel van mogelijke niet-naleving buiten het gezichtsveld van de accountant, er zij ter illustratie verwezen naar het dieselschandaal. Het heeft geen enkele zin de verwachtingskloof verder op te rekken maar te accepteren dat accountantscontrole een heel nuttige maat tevens beperkte bijdrage levert aan het maatschappelijk verkeer.
@ Arnout van Kempen: Alleen al het bestaan van de NVNOCLAR is inderdaad onbegrijpelijk. Nadere voorschriften zijn er niet om in door het bestuur van de NBA waargenomen wetgevingsleemten te voorzien maar om vaak veranderende parameters in Verordeningen te kunnen wijzigen. De wet- en regelgeving voor accountants is een belediging van de rechtsstaat. Te beginnen met de WAB die zelfs niet definieert wat het accountantsberoep is, doorgetrokken naar de meeste Verordeningen.

Corneel Spil

Beste Arnout, Klopt. Mijn conclusie is inderdaad in de kern in ieder geval niet ver van de werkelijkheid verwijderd. Maar het is in Nederland nog veel erger dan met de voorgenomen maatregel PCAOB die alleen gelden voor echte auditors. Niet voor niets waarschuwden we in 2018 dat voorkomen moet worden via NOCLAR dat: "Accountants in Business voortdurend moeten gaan optreden als "engelbe­waar­ders van cliënten en werkgever" En dat doen ze dus niet. En controlerende accountants ook al niet. De hele regelgeving is zo tot een grote poppenkast verworden. Wie wil nou lid blijven van zo'n club?

Arnout van Kempen

Ik wil niet negatief doen, maar ik constateer dat toen de NBA belangstellenden vroeg te reageren op de voorgestelde NOCLAR-regeling, en vervolgens een soort inspraak-middag organiseerde voor iedereen die gereageerd had, uitsluitend de SRA en ik ons druk maakten over het risico van "wel non-compliance, accountant reageert niet", terwijl verder iedereen inclusief de NBA zich druk maakten over het risico van "accountant reageert wel, terwijl er niets aan de hand blijkt".

De constatering van dhr Spil, hoe ook verwoord, is naar mijn waarneming in de kern in ieder geval niet ver van de werkelijkheid: daadwerkelijke acties op basis van NOCLAR lijken niet heel ruim gezaaid.

En dan komt ooit het risico waar o.a. de SRA dus al vooraf dringend voor gewaarschuwd heeft, toch een keer langs om het beroep in de staart te bijten.

Het klinkt allemaal heel mooi, dat je als accountantsberoep jezelf een maatschappelijke verantwoordelijkheid toedicht die de wetgever je nooit heeft gegeven of opgedrongen, maar als je die verantwoordelijkheid op je neemt, ben je ook aan te spreken als je die niet echt invult.

Je kan van de Amerikaanse collega's zeggen wat je wil, vanzelfsprekend, maar dat die kantoren zich realiseren wat in Nederland alleen de SRA zich leek te realiseren, zou ik niet zo negatief willen beoordelen.

Nogmaals, een verantwoordelijkheid op je nemen ten behoeve van het maatschappelijk belang is echt wel mooi in principe. Maar als je het niet kan waarmaken, of niet wil waarmaken, kan je die verantwoordelijkheid maar beter ook niet op je nemen. Misschien zijn de amerikanen hierin pijnlijk realistisch, maar dat is beter dan pijnlijke zelfoverschatting, pijnlijk onuitvoerbare goede bedoelingen, pijnlijk mooie loze woorden.

Kortom, met wat in de VS gebeurt als aanleiding: gaat de NBA de werking van NOCLAR evalueren binnenkort?

Corneel Spil

Met alle respect voor al jullie meningen. Dat nieuwe PCAOB voorschrift is in Nederland allang van kracht via art. 4 NOCLAR dat verklaart: "De paragrafen 2 tot en met 4 zijn alleen niet van toepassing op een relevante niet-naleving die duidelijk onbetekenend is. " En dat dwingt ingevolge art. 3 ieder NBA lid na te gaan hoe hij op iedere niet onbetekenende niet-naleving moet reageren en ingevolge art. 16, sub 3 en 4 dan ook maatregelen neemt en de bevoegde instantie informeert. Tamelijk verstrekkend maar naar goed gebruik zelden toegepast. Voorbeelden te over: examenfraude, betaaltermijn dertig dagen aan zzp'ers of mkb'ers etc.
Kortom, de vraag of een beroepsgroep zich nog meer buiten de realiteit kan zetten dan de Nederlandse accountancy, is allang beantwoord met ja!

Alexander Vissers

Peter Schimmel meent kennelijk te kunnen beoordelen wat het maatschappelijk belang van beursfondsen en accountants in de VS is. Ik ben van mening dat de VS dat heel wel zelf kunnen bepalen maar ik vermoed dat een steeds repressiever staatsapparaat dat niet is. In de VS bestaat geen wettelijke controle alleen een voorwaardelijke controle met het doel de bescherming van beleggers, Securities and exchange act 1927 . Alles wat verder gaat dan dat is een misbruik van bevoegdheden. Dus heel goed dat de accountantskantoren hun cliënten tegen de oprukkende staatsinterventie opzetten. Als de regelgeving voor beursfondsen nog ingrijpender wordt hebben we straks alleen nog maar private equity. En de suggestie dat er sprake is van kartelvorming wanneer ondernemingen zich verenigen tegen voorgenomen wetgeving is absurd. En het compliance voorbeeld ten aanzien van de betalingstermijn is lachwekkend, welk zinnig doel is daarmee gediend? Accountants zijn geen opsporingsambtenaren.

Ron Heinen

@Albert Bosch

Concrete verschillen:

1. De PCAOB zou de reikwijdte van NOCLAR uitbreiden tot alle wet- en regelgeving die een materieel effect kunnen hebben op de financiële overzichten, terwijl de NV NOCLAR beperkt is tot wet- en regelgeving die verband houden met het functioneren van de onderneming in het kader van haar bedrijfsdoelstellingen [1], [2].

2. De PCAOB zou de auditor verplichten om een schriftelijke bevestiging te verkrijgen van het management en de met governance belaste personen dat zij op de hoogte zijn van alle NOCLAR die door de auditor zijn geïdentificeerd, terwijl de NV NOCLAR dit niet vereist [2],[3].

3. De PCAOB zou de auditor verplichten om te communiceren met externe toezichthouders of andere autoriteiten als de auditor redenen heeft om aan te nemen dat het management of de met governance belaste personen geen passende maatregelen hebben genomen om NOCLAR aan te pakken, terwijl de NV NOCLAR dit overlaat aan het professionele oordeel van de accountant [1],[3].

Een vergelijkingstabel dat de verschillende auditstandaarden met betrekking tot de naleving van wet- en regelgeving vergelijkt, waaronder de bestaande standaard AS 2405, de voorgestelde standaard AS 2501, en de internationale standaard ISA 250 is te vinden op [4].

Referenties:

[1] https://www.nba.nl/globalassets/wet--en-regelgeving/noclar/faqs-noclar-v-181122.pdf

[2] https://tax.thomsonreuters.com/news/pcaob-proposes-stronger-audit-requirements-on-non-compliance-with-laws-and-regulations/

[3] https://frv.kpmg.us/reference-library/2023/pcaob-proposal-would-expand-auditor-responsibilities.html

[4] https://pcaobus.org/News/Events/Documents/10242017-IAG-meeting/WG-appendix-NOCLAR.pdf

Ron Heinen

Volgens GPT4 is Peter Schimmel een deskundig, kritisch en betrokken persoon, die veel waarde hecht aan professionaliteit, ethiek en kwaliteit in zijn vakgebied.

Peter Schimmel

Ik denk dat het handig is de link naar het voorstel bij te voegen: https://assets.pcaobus.org/pcaob-dev/docs/default-source/rulemaking/docket-051/pcaob-release-no.-2023-003---noclar.pdf?sfvrsn=fe43e8a_2
In feite schuift de PCAOB in haar voorstel 240 en 250/NOCLAR in elkaar en betrekt daar dan ook Wwft en ESG aspecten bij. Daardoor (NOCLAR!) wordt de accountant in hogere mate dan nu gedwongen extern te rapporteren. Wellicht een uitbreiding van verantwoordelijkheid, maar of er daardoor ook meer onderwerpen geraakt moeten worden, betwijfel ik, als je de extra werkzaamheden wat betreft bijvoorbeeld ESG in ogenschouw neemt. Door de bundeling en minder onderscheid te maken tussen aspecten die direct en indirect de financiële verantwoording raken, zou wellicht meer effciëntie mogelijk zijn.
Het voorstel gaat uit van een volwassen compliance-functie. Best logisch vanuit het werkgebied van de PCAOB. Lastiger als organisaties dat niet op orde hebben, maar daardoor tevens het focuspunt van verbetering. En daarmee belanden we bij het neerleggen van de verantwoordelijkheid waar die hoort voor compliancerisico's: de cliënt.

Ron Heinen

@Albert Bosch

Het huidige PCAOB-voorstel is een significante uitbreiding van de verantwoordelijkheden van de auditor.

Het PCAOB-voorstel vereist onder meer dat de auditor:

1. Alle gevallen van niet-naleving van wet- en regelgeving door het bedrijf identificeert, evalueert en communiceert, ongeacht of deze een materieel effect hebben op de financiële overzichten;

2. Onmiddellijk rapporteert aan het auditcomité over alle gevallen van niet-naleving die een redelijke mogelijkheid hebben om een materieel effect te hebben op de financiële overzichten of de effectieve werking van de interne controle;

3. Overweegt om te rapporteren aan een passende autoriteit buiten de entiteit als het management of het auditcomité niet adequaat reageert op de niet-naleving.

Deze vereisten gaan verder dan wat momenteel wordt verwacht van auditors onder de Nederlandse NV NOCLAR en Standaarden 240 en 250, die meer ruimte laten voor professionele oordeelsvorming en discretie bij het omgaan met niet-naleving.

Albert Bosch

Beste Peter,

Heb jij zicht op hoe de voorstellen van de PCAOB zich verhouden tot wat wij hier in Nederland reeds hebben met Wwft, NV NOCLAR, en de Standaarden 240 en 250?

Hartelijke groet,
Albert

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.

Relevantie Datum