FYI
Innoveren kun je leren - Lijvig handboek over fraude - De bruine schoen wringt - Rijkste accountants in het Verenigd Koninkrijk - Wilt u jaknikkers of neezeggers? - Down Under - Een ceo geeft niet om salaris - Accountants rijden liever diesel - Monitoring Commissie Accountancy presenteert rapport - Ingeschreven.
Dit artikel is verschenen in Accountant Q4, 2016
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
Innoveren kun je leren
Termen als ‘incubator’ of ‘innovatielab’: u heeft ze vast voorbij horen komen dit jaar. Hoewel ze misschien beelden oproepen van reageerbuisbaby’s en ontsnappende virussen, zijn ze in de wereld van de grote bedrijven inmiddels gesneden koek, als het over innovatie gaat.
Het is een bekend fenomeen: overmatig enthousiaste mensen met een whiteboard en een net iets te doordringende blik die u komen vertellen dat de manier waarop u tot nu toe werkte volgens de nieuwste inzichten toch volstrekt achterhaald blijkt te zijn. En dat dan elke paar maanden.
Uiteraard gaan ook accountantskantoren regelmatig in zee met allerhande glibberige goeroes. Maar in de afgelopen jaren begint langzaamaan door te dringen dat de groei die uit die cursussen voortkomt zich vooral afspeelt op de bankrekening van de innovatieboeren. Daarom lijkt er een institutionaliseringsslag te worden gemaakt bij de grotere kantoren. Innovatie moet voortaan permanent en ‘in huis’ gebeuren. De kantoren maken daarvoor speciale ruimtes, die de werknemers - om er maar weer een buzzword tegenaan te gooien - out-of-the-box moeten laten denken.
Zitzakken
Zo heeft KPMG speciale ruimtes in sommige kantoren die de werknemer moeten disrupten. In zo’n ruimte staan onder meer grote schermen, start-up furniture (ja, dat
bestaat echt, en ja, hoog gehalte zitzakken en allerlei andere zitstructuren zonder leuningen), een drone, een interactieve tafel, een 3D-printer, een VR-bril, Batmanstrips en Play-Doh. Ook EY heeft in sommige kantoren een kamer met een drone, een 3D-printer en een VR-bril. Deloitte heeft geen drones, maar hun speciale Greenhouse innovation labs hebben wel interactieve schermen en VR-brillen. En PwC heeft inmiddels zoveel verschillende soorten labs en innovatiehubs dat we er zonder VR-bril en drone eigenlijk geen goed overzicht van konden krijgen. Kortom, als u wilt innoveren heeft u in ieder geval drones en VR-brillen nodig. Met alleen een goeroe of een whiteboard komt u er niet meer.
Lijvig handboek over fraude
770 pagina’s, 36 hoofdstukken: de recent verschenen bundel ‘Fraude’ is een standaardwerk over het ‘veelkoppig fraudemonster’.
Het handboek, onder redactie van Marcel Pheijffer, Lex van Almelo, Bob Hoogenboom en Erwin Muller is volgens de auteurs “een tocht door de wondere wereld van fraude en oneigenlijk gebruik op zeer uiteenlopende beleidsterreinen en markten en binnen diverse beroepsgroepen”.
Ambitie is om op een aantal specifieke terreinen de state of the art van fraudekennis inzichtelijk te maken. Tegelijk wordt erkend dat er nog veel onbekend is over fraude. Het ‘fraudelandschap’ telt honderden (semi-)publieke en private organisaties, die zich allemaal richten op een beperkt aantal facetten van fraude. Naast de beschrijving van een aantal spraakmakende Nederlandse fraudecasussen gaat het boek onder andere in op onderwerpen als bevoegdheden en instrumenten voor de opsporing van fraude, megaschikkingen, selfreporting en de rol van poortwachters bij het voorkomen en opsporen van fraude. Ook wordt geschreven over klokkenluiders, de meerwaarde van gedramatiseerde films, creative compliance en corporate security. Het handboek Fraude; Fraude en fraudebestrijding in Nederland is verschenen in de reeks Handboeken Veiligheid en beschikbaar via de website van uitgever Wolters Kluwer.
De bruine schoen wringt
Loop vandaag de dag in Nederland een willekeurig accountantskantoor binnen en de kans is groot dat u vooral blauwe pakken ziet (en liefst dasloos), gecombineerd met bruine schoenen.
Maar bent u van plan om een baan in ‘de City’ in Londen te scoren, dan doet u er goed aan die door Suitsupply aanbevolen bruine stappers even in te ruilen voor een zwart paar.
Het begint zo langzamerhand steeds ingewikkelder te worden om het juiste schoeisel te dragen wanneer je solliciteert in de financiële sector in het Verenigd Koninkrijk. In mei van dit jaar stuurde PwC (of eigenlijk het bedrijf dat de receptie bemenste) in London een receptioniste naar huis omdat ze geen hoge hakken aanhad. Dat leidde uiteindelijk tot een officieel statement van de Britse regering: “Dress codes moeten redelijk zijn, met dezelfde regels voor mannen en vrouwen. Dat is de wet en daar moeten werkgevers zich aan houden.”
Maar wat is redelijk? Er is door de jaren al heel wat geschreven over de kledingmores in de Britse financiële sector. Daarbij horen ook ongeschreven strenge
schoeiselregels voor de man: wie bruine schoenen draagt krijgt niet of nauwelijks een baan in de City. Dat wordt opnieuw bevestigd door een studie van de Social Mobility Commission (SMC). Vooral mannen die uit de wat armere regio’s van het VK komen zijn zich niet van die regels bewust, waardoor velen van hen tevergeefs een bruin voetje proberen te halen bij de grote financiële instellingen.
De SMC geeft echter ook aan dat potentiële kandidaten die geen geld hebben voor een zwart paar de moed niet in de schoenen moeten laten zakken: “Sommige banken doen wel goed werk om dit soort barrières te verwijderen.” De grote vraag sinds het besluit tot een brexit is natuurlijk ook of er überhaupt nog wat te solliciteren valt in de Londense City.
Rijkste accountants in het Verenigd Koninkrijk
Economia, de nieuwswebsite van de Britse beroepsorganisatie, publiceerde begin september een top 100 van rijkste accountants. Het vermogen van de nummer één wordt geschat op liefst 3,75 miljard pond.
Terwijl wij in Nederland over straat rollen vanwege discussies over de Balkenende-norm, goodwill-rechten en de partnerstructuur, stelde het Institute of Chartered Accountants in England and Wales (ICAEW) gewoon weer haar jaarlijkse lijst samen van de top 100 rijkste accountants in het Verenigd Koninkrijk. Hiervan zijn er veertig registeraccountant (chartered accountant), tien meer dan vorig jaar.
De lijst leidt elk jaar weer tot interessante feitjes. Zo zijn alle accountants in de lijst het afgelopen jaar een heel stuk rijker geworden, met een groei van maar liefst twaalf procent. Slechts twee vrouwen staan in de top 100, maar daarvan staat er wel één op de eerste plaats. Verder telt de lijst dit jaar twaalf nieuwkomers.
Sterrenbeeld
Accountants die werkzaam zijn in grote bedrijven die zich bezighouden met wijdverspreide diensten en goederen voor consumenten, zoals mobiele telefoons, hotels en taxi’s, blijven over het algemeen vrij stabiel wat betreft hun plek in de lijst, evenals retail, vastgoed en de luchtvaart.
De nummer één is net als vorig jaar Denise Coates, met een vermogen van 3,75 miljard pond. Denise is de baas van Bet365, een van de grootste online gokwebsites. Opvallend is dat Economia ook het sterrenbeeld van de accountants vermeldt. Wat blijkt: de Stier is met dertien noteringen het succesvolste sterrenbeeld, gevolgd door de Maagd (11) en de Kreeft (10).
Bij ons moet u zich behelpen met de jongste editie van het Beloningsonderzoek. Daar staan geen lijstjes van rijkste accountants in. Maar misschien ligt de Quote 500 nog in de winkel.
Wilt u jaknikkers of neezeggers?
Omringt u zich graag met medewerkers die instemmend mee knikken bij alles wat u zegt? Niet doen. Neezeggers zorgen voor een succesvoller en productiever team. Dat bewijst onderzoek aan de Stanford Graduate School of Business.
Volgens hoogleraar organizational behavior Lindred Greer overtreff en teams waarin men het niet altijd eens is de prestaties en productiviteit van teams waar alle leden het wel met elkaar eens zijn. Greer zette twee onderzoeken op naar teamdynamiek, ook in conflictsituaties. Bij het eerste onderzoek werden bijna zeshonderd postdoctorale studenten in India opgedeeld in 120 teams. Deze teams moesten in spelvorm omgaan met het nemen van beslissingen. Na afloop gaven de teams via een cijfer een waardering voor het conflictniveau in hun team. Het tweede onderzoek werd in Nederland opgezet, in samenwerking met 41 reeds bestaande teams binnen een financiële organisatie.
De onderzoekers benadrukken dat het goed is om een zogenoemde devil’s advocate in een team te hebben; liefst iemand die meer kennis en ervaring over een bepaald onderwerp heeft dan de rest. Een teamlid dat vraagtekens zet bij de richting die de meerderheid op wil helpt bij het voeren van een zinvolle discussie, zo bleek.
Om echt productiever te zijn als team moet zo’n neezegger wel constructief zijn, goed communiceren, voorzichtig te werk gaan en de discussie mogelijk maken. Dan merken andere teamleden soms niet eens dat er tegen ze wordt ingegaan, aldus de onderzoekers.
Down Under
Tom Ooms (PwC) vertrok in maart 2015 voor twee jaar naar Sydney, Australië. Een kwartaalbericht.
Because I care
1 AM, Perth Airport. Ik bestel een ‘Uber’ die ons van het vliegveld naar ons hotel brengt. “Hey mate, how are you doing?”
Als snel raak ik in gesprek met deze vriendelijke chauffeur, die ons direct van alles verteld over Perth en de attracties die we zeker niet moeten missen. “What are you doing for a living?” Ik vertel dat ik accountant ben en twee jaar uitgezonden ben naar Sydney.
“Okay. And you are enjoying that job? Isn’t that really boring?” In dit soort situaties raak ik gelijk wat geprikkeld en begin ik mijn betoog: Het is een heel belangrijk beroep. We controleren de financiële huishouding van een bedrijf. Zowel de interne bedrijfsprocessen als de financiële verslaggeving. “But why is that important, what is the purpose of that?” Ik haast me te zeggen dat ik me eigenlijk vooral op technology, processen en interne beheersing heb gespecialiseerd. Voordat ik het weet roep ik: “because I love technology and controls!” Er wordt nu hard gelachen door zowel de uberchauffeur als mijn vriendin.
Ondertussen krijg ik het benauwd van dit ‘kruisverhoor’ van deze aardige meneer. “You guys in Sydney live to work, in Perth we just work to live!” Ik vraag mezelf af of ik ook tot deze Sydneysider-categorie behoor, die vooral leeft om te werken. We genieten toch zeker wel? Ik vertel dat ik mijzelf verder wil ontplooien, en ik haal voldoening uit mijn werk. Ik vind mijn baan ook echt heel leuk.
“Okay mate. That sounds good. So what’s your purpose?” Ik reageer: De financiële boeken en de interne beheersmaatregelen controleren. “No, what is YOUR purpose?” Ik vervolg: Vooral voorkomen dat stakeholders beslissingen maken op basis van onwaarheden in de financiële rapportages, of om vast te stellen dat er geen transacties of handelingen plaatsvinden binnen een organisatie die het daglicht niet kunnen verdragen. “But why is that so important to you?”
“Because I care!” Ik wil ervoor zorgen dat bedrijven zich bewust zijn van de externe controle, zodat de consument niet de dupe wordt van elke organisatiebelissing. “There you go mate. That sounds meaningful.”
Een ceo geeft niet om salaris
Ceo’s vinden de niet-financiële aspecten van hun baan veel belangrijker dan hun beloning. Ze worden vooral gedreven door ambitie, uitdagingen en het boeken van vooruitgang. Vrouwelijke ceo’s halen hun motivatie ook uit het werkklimaat en de samenwerking met het topmanagement.
Erkenning en baanzekerheid zijn het minst van invloed op de tevredenheid van de boardroom bewoners. Ontevreden zijn ze met de mate van duidelijkheid en
haalbaarheid van gestelde targets, het vele reizen en de veranderbereidheid van hun organisatie.
Wat wel goed scoort is de trots die men voelt om voor de organisatie te werken, de ethische normen van het bedrijf en de samenwerking binnen de directie. De financiële beloning staat niet in de top 10 van motieven voor de topmannen en -vrouwen. Dat blijkt uit onderzoek van Vlerick Business School en netwerkorganisatie Business Leaders onder bijna duizend Nederlandse en Belgische ceo’s.
Jonge bazen minder ethisch
Aan de hand van scenario’s werd verder gekeken naar het belang dat ceo’s hechten aan ethisch handelen en duurzaamheid. Zo werd gevraagd naar het gebruik van steekpenningen, maar ook of een overstap naar een goedkopere leverancier acceptabel is als die het niet zo nauw neemt met de arbeidsomstandigheden. Opmerkelijk is dat Belgische ceo’s minder waarde hechten aan ethiek dan Nederlandse. Vrouwen handelen ethischer dan mannen, maar ook leeftijd maakt verschil: oudere ceo’s (55+) lossen de scenario’s duidelijk vaker (68 procent) ethisch verantwoord op dan jonge ceo’s (58 procent bij ceo’s tot 45 jaar). Uit het onderzoek blijkt ook dat het ethisch besef bij ceo’s van beursfondsen groter is dan bij bestuursvoorzitters van familiebedrijven en private-equity-firma’s.
Al jaren wordt er gewezen op de risico’s van financiële prikkels bij bestuurders. Toch blijken financiële criteria (zoals winstgevendheid) nog in ruim negentig procent van de gevallen bepalend voor de bonus van de ceo. Het onderzoek is beschikbaar via Vlerick.com.
Het vuur van Sybren Kalkman
Venetiaans vuur is alweer de zesde roman van accountant en oud-KPMG-partner Sybren Kalkman.
Na vier thrillers met een heldenrol voor accountant Rob van Dam en een uitstapje in de non-fictie met een boek over onze pensioenvoorzieningen, is Kalkman nu terug met een historische roman, die zich afspeelt in Venetië in het jaar 1537. Een thriller vol moorden en aanslagen, een belegering, internationale politieke intriges, ontluikende liefde en machtsstrijd.
Als lid van de ‘Poorters van Venetië’ doneert Kalkman van ieder verkocht exemplaar een bedrag aan die vereniging, die bijdraagt aan de instandhouding van de langzaam wegzakkende Italiaanse stad. ‘Venetiaans vuur’ is uitgegeven door uitgeverij De Kring.
Accountants rijden liever diesel
Nederland telt inmiddels ruim honderdduizend elektrische en plug-in hybride auto’s, die afgelopen jaar goed waren voor zo’n anderhalf miljard gereden kilometers.
Dat lijkt veel, maar is nog geen anderhalve procent van alle met Nederlandse auto’s afgelegde kilometers. Ook accountants rijden liever in een diesel.
Van de deelnemers aan het recent verschenen Accountancy Beloningsonderzoek 2016 rijden er 755 in een dieselauto, 675 op benzine en 198 een hybride. 25 rekenmeesters hebben inmiddels gekozen voor geheel emissievrij elektrisch vervoer, waarbij de soepel gelijnde Tesla met 44 procent veruit favoriet is. De overige 56 procent is verdeeld onder een hele reeks merken, waarvan er sommigen eigenlijk helemaal geen puur elektrische auto in het assortiment hebben. Een gevalletje begripsverwarring bij gebruikers van een plugin-hybride, ongetwijfeld.
Bij de dieselauto’s scoren Renault en Volvo het hoogst, gevolgd door Peugeot, de sjoemeldiesels van Volkswagen en in de nobelklasse Audi en BMW. Bij de door benzine aangedreven voertuigen scoren VW en Audi veruit het hoogste, op flinke afstand gevolgd door BMW, Ford en Peugeot.
Belastingontwijkers
Bij de hybrides wordt - zoals verwacht - de top drie gevormd door de Toyota Prius, de Mitsubishi Outlander PHEV en de VW Golf GTE; samen zijn die goed voor 55 procent van deze groep belastingontwijkers. Volvo volgt met ruim veertien procent op de vierde plek.
De jongste bediendes in de accountantspraktijk beschikken in meerderheid over een benzinewaggie, dieselen wordt pas vanaf het niveau van gevorderd assistent en controleleider populairder. Vrouwen rijden iets vaker benzine dan diesel, bij de mannen is het precies andersom.
Opvallend is ook dat de oliestokers bij AA’s minder geliefd zijn dan bij RA’s: bij de AA’s kiest bijna 45 procent voor benzine en 35 procent voor diesel. Bij de RA’s is dat met respectievelijk 38,5 en 43 procent andersom. De percentages deelnemers die kiezen voor hybride zijn bij de AA en RA’s vrijwel gelijk.
Monitoring Commissie Accountancy presenteert rapport
In november presenteerde de Monitoring Commissie Accountancy haar eerste rapport. Het biedt waardevolle aanbevelingen voor het ingrijpende veranderproces van de accountantssector. De NBA omschrijft het rapport als ‘gedegen’.
De beroepsorganisatie stelde de MCA in als onderdeel van de invoering van het verbeterplan In het Publiek Belang. De commissie constateert dat de sector op alle fronten voortgang boekt, maar vraagt aandacht voor vraagstukken die het verbeterplan niet of gedeeltelijk oplost. Een aantal daarvan valt binnen het taakgebied van de NBA, waaronder fraude, kwaliteit en de balans tussen cliënt- en publiek belang. De beroepsorganisatie neemt in de sector het voortouw om een aanvullende aanpak te formuleren.
Spiegel
De NBA is tevreden hoe de commissie de sector een spiegel voorhoudt. Voorzitter Pieter Jongstra erkent het belang van voortgang en eff ectiviteit: “We moeten het gaspedaal wel ingedrukt houden. Het gaat erom dat de ingezette veranderingen eff ectief zijn.” De NBA deelt de constatering van de commissie dat het onverstandig is nieuwe maatregelen in te voeren. De ingezette verbeteringen vereisen op punten vooral verdieping, prioritering, nieuwe accenten en een duidelijker structuur.
Volgens de commissie moet de sector ook aan de slag met prangende vraagstukken zoals marktordening en verdien- en partnermodellen. De NBA wil actief bijdragen aan de dialoog hierover in de sector, maar benadrukt de complexiteit ervan. Vaak zijn ze ook internationaal in het accountantsberoep aan de orde en dat vraagt dus een realistische benadering.
Cultuur
De duurzaamheid van gedrags- en cultuurverandering verdient grote prioriteit, stelt de commissie. Voor betere kwaliteit en verandering van cultuur is het volgens de NBA ook nodig dat het lerend vermogen in de sector toeneemt. De NBA wil met de commissie verder in gesprek over eventuele oorzakenanalyses die het lerend vermogen kunnen versterken.
De beroepsorganisatie vindt het positief dat al meer dan honderd kantoren deelnemen aan de cultuurmeter die de NBA eerder ontwikkelde. Dat brengt een kwaliteitsgerichte organisatiecultuur op gang. Met de ‘cultuurmeter’ zijn ook 0-metingen gedaan die voor verdere planvorming gebruikt worden.
Ingeschreven
Linda Blom (30) ontving op 30 september 2016 haar RA-diploma. Zij is werkzaam bij Rituals Cosmetics. Drie vragen.
Waarom heb je gekozen voor een functie als accountant in business?
Dat was een moeilijke keuze, want ik had het naar mijn zin in de openbare accountancy bij BDO. Toch was ik altijd nieuwsgierig naar de andere kant van de tafel. Die stap wilde ik alleen maken voor een bedrijf waar ik ook een goed gevoel bij de producten heb. Dat heb ik bij Rituals zeker gevonden.
Hoe ervaar je het afleggen van de eed, als accountant in business?
Wat mij betreft is de eed vooral iets voor de buitenwereld. Voor de eed werd ook van accountants in business verwacht dat ze voldoen aan de fundamentele beginselen. Het zou gek zijn als ik nu andere beslissingen zou nemen omdat ik een eed heb afgelegd.
Wat zijn je dagelijkse beauty-rituelen?
Doordeweeks maak ik eigenlijk te weinig tijd voor schoonheidsrituelen. In het weekend haal ik dat in door uitgebreid te badderen, te scrubben of een massage te nemen. Hierbij maak ik natuurlijk goed gebruik van onze eigen winkels en spa’s.