Agnes Koops, PwC: 'Ik ben niet bang om mijn hand op te steken'
“Ik ben niet getrouwd met PwC, daarvoor ben ik toch te autonoom, maar we hebben al wel heel lang verkering.” Agnes Koops-Aukes (53) trad in juli 2022 aan als nieuwe bestuursvoorzitter van PwC. Daarmee werd zij de eerste vrouwelijke registeraccountant aan het hoofd van een ‘big four’ in Nederland, al zou zij zelf de laatste zijn om dat te benadrukken.
Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 5, 2022
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
» Download dit artikel (pdf)
» Download het hele nummer (pdf)
Jan-Willem Wits
“Ik weet nog dat ik me gedurende mijn carrière wel eens afvroeg of ik net zo kritisch zou worden beoordeeld als een man. Dat was zeker het geval, kwam ik achter. Maar ik merkte ook dat ik soms best unieke kansen kreeg. En die kansen greep ik met beide handen aan. Daarvan probeerde ik gewoon een succes te maken. Het is goed dat PwC in de loop der jaren steeds diverser werd. Daardoor groeide een cultuur waarin kwetsbaarheid geen taboe meer is.
Van huis uit kreeg ik een nuchtere en praktische levenshouding mee en de goede Groningse gewoonte om niet meer te zeggen dan nodig is. Ik kon goed leren maar de universiteit was bij ons thuis geen must, de heao met zijn praktische toepassing trok me wel aan. Tijdens mijn studie kwam een recruiter van PwC langs en werd mijn belangstelling voor het accountantsberoep gewekt. Toen ik hem later in een populaire discotheek aansprak, nodigde hij me uit mijn interesse uit te spreken. ‘Stuur gewoon een brief.’ En dertig jaar later zit ik er nog steeds.
Ik had wel enig beeld van wat een accountant doet, maar ontdekte het pas in de praktijk en door de beroepsopleiding echt. Die combinatie van werken en studeren vond ik wel een mooie overgang na mijn heao. En je kon dan immers al op donderdag de deur van kantoor achter je dichttrekken! Wat mij altijd heeft aangesproken is de publieke kant van het vak, de accountant als hoeder van maatschappelijk vertrouwen. Dat geeft het beroep ook gezag. ‘Daar komt de accountant’, zei iemand toen ik bij een klant binnenkwam. Ik was in mijn eentje, net begonnen en keek wat verbaasd achterom, of de manager misschien mee was gekomen. Totdat ik besefte dat hij mij bedoelde.”
Natuurlijk gegaan
“Ik ben niet bang om mijn hand op te steken. Ik stap erop af en doe het gewoon. Dat gold voor mijn partnerbenoeming en voor het uitspreken van de ambitie om businessunitleider te worden. Zo kreeg ik steeds meer bestuurlijke ervaring en kwam ik regelmatig op ons hoofdkantoor in Amsterdam. Dat ik toetrad tot de directie, head of audit werd en uiteindelijk op deze stoel belandde: allemaal bijzonder, maar dat is in mijn beleving steeds heel natuurlijk gegaan. Het kwam op mijn weg. Daarbij heb ik nooit de behoefte gevoeld om naar de Randstad te verhuizen, al heb ik inmiddels wel een appartement in Amsterdam voor doordeweekse dagen. Mijn thuis is in Groningen. Daar wonen mijn man, familie en vrienden en land ik als mens.
Het is ook in ons vak onvermijdelijk dat je zo nu en dan een fout maakt. Meestal zijn die onschuldig, maar als ze wat ernstiger zijn, dan lig je daar echt wel even wakker van. Ik ook. Want het raakt je, je schaamt je er zelfs misschien voor. Tegelijkertijd is het zaak de oorzaak goed te doorgronden en ervan te leren. Dat dat niet altijd eenvoudig is, hangt samen met onze beroepseer. Wij zijn als accountants trots op een diep inhoudelijk vak. Toen de AFM ons in vier van de tien controledossiers in 2013 een onvoldoende gaf, kwam dat keihard binnen. Sindsdien hebben we hard gewerkt aan de verbetering van de kwaliteit en de verandering van onze cultuur. Heel systematisch, maar wel vastberaden. Omdat er ruimte moet zijn om te leren van wat er niet goed gaat. Vanuit een cultuur waarin het leveren van kwaliteit voorop staat. En we hebben veel aandacht besteed aan onze relatie met de toezichthouder. Ze maakten ons echt beter en daarvoor verdienen ze onze waardering. In ons huis praten wij dan ook positief over de AFM.”
Denkkracht
“Ik krijg veel energie van het samen met een team de koers bepalen en daardoor dingen voor elkaar krijgen. Dat geldt bij PwC, maar ook bijvoorbeeld voor de werkgroep die ik bij de NBA leidde rond het thema continuïteit. Verandering tot stand brengen, vanuit een scherpe analyse waarop die verandering nodig is. Om het iedere dag weer wat beter te maken. Dat vind ik ook mooi aan mijn rol als voorzitter, waar de breedheid van onze firma samen komt. Onze klanten hebben te maken met zulke complexe issues dat je er alleen komt door meerdere disciplines samen te brengen. Daar kunnen we ons nog verder in bekwamen, vind ik. En ik zou die unieke denkkracht van organisaties als PwC graag nog meer inzetten voor de grote maatschappelijke problemen waarvoor we nu staan. We zouden op die manier als sector nog meer toegevoegde waarde voor de samenleving kunnen hebben. Het multidisciplinaire karakter van onze organisatie is daarbij wezenlijk voor onze wereldwijde strategie. Met die strategie hebben we ons daarover opnieuw uitgesproken. Ja, ik was wel wat verrast door de aankondiging van EY om audit en advies te scheiden, al is het op dit moment nog onduidelijk wat dat precies gaat betekenen. Ik wacht het rustig af.
Mijn moeder vraagt wel eens wat ik nu eigenlijk precies doe en dan zeg ik altijd: praten en lezen. En zorgen dat je tijd overhoudt voor denken. Voortdurend investeren in de dialoog met de buitenwereld, van de raad van commissarissen tot de politiek, is daarbij onmisbaar. Dat houdt je scherp. En het is heel fijn te weten dat je het niet alleen hoeft te doen. Samen kunnen we alles. De wereld is ondertussen wel veel ingewikkelder geworden, de crises volgen elkaar op en bestaan niet alleen naast elkaar, maar versterken elkaar ook nog. We hebben diverse inzichten nodig en daarom is inclusief zijn zo’n belangrijk thema. Je kunt alleen het beste uit je organisatie halen als iedereen zichzelf kan en mag zijn. Het is minder masculien dan toen ik begon te werken bij PwC. Ik mag ten volle zijn wie ik ben en dat is een enorm voorrecht. Die inclusieve cultuur, waarin we onze klanten het beste van PwC brengen, dat wil ik de komende jaren graag verder uitbouwen. Daaraan heb ik wel mijn handen vol, dus over wat daarna volgt hoef ik voorlopig echt niet na te denken.”
Met hart en ziel accountant
“Met meer persoonlijke en kwetsbare verhalen kan de sector - ook bij de buitenwereld - meer begrip en sympathie verwerven dan met de stoïcijnse opstelling die nu domineert”, schreef Jan-Willem Wits in april 2021, in een opiniebijdrage op accountant.nl.
Voor Accountant pakt hij zelf de handschoen op en interviewt een aantal aansprekende accountants uit het veld. Wits heeft een eigen adviesbureau en werkte als communicatieadviseur eerder onder meer voor KPMG en EY.
CV
Agnes Koops werd op 6 december 1969 geboren in Groningen en groeide op in Oostum, een gehucht vlakbij Groningen-stad. Haar ouders hadden een melkveehouderij.
Na haar vwo deed ze heao bedrijfseconomie, beide in Groningen. In 1992 trad ze als assistent-accountant in dienst bij Coopers & Lybrand, dat later opging in PwC. In 1998 sloot zij de postmasteropleiding accountancy aan de UvA af en kwam er RA achter haar naam te staan. Koops werd partner in 2007 en drie jaar later leider van de businessunit Noord-Centrum. In 2013 trad ze toe tot de directie van de accountantstak van PwC en in 2018 werd zij head of audit en lid van de raad van bestuur. In de zomer van 2022 volgde haar benoeming tot nieuwe bestuursvoorzitter van PwC, als opvolger van Ad van Gils. Agnes Koops-Aukes woont met haar man in Groningen en heeft een appartement in Amsterdam voor doordeweekse werkdagen.