Magazine 01 februari 2008

Verkleurt de accountancy?

Steeds meer allochtone jongeren kiezen een economische studie. Dat blijkt uit cijfers van het ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschappen en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De accountancy zal de komende jaren dus langzaam maar zeker een beetje 'verkleuren'. Maar over de snelheid verschillen de meningen.

Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 2, 2008

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel in pdf

Het CBS schrijft in het zojuist verschenen Jaarboek Onderwijs in cijfers 2008 dat het aantal niet-westerse allochtone studenten in het hogerberoepsonderwijs (hbo) de afgelopen tien jaar meer dan verdrievoudigd is en in het wetenschappelijk onderwijs (wo) meer dan verdubbeld. In het wetenschappelijk onderwijs valt verder op dat onder de allochtone studenten het aantal vrouwen in de meerderheid is.

Zowel in het hbo als wo kiezen allochtonen bij voorkeur een economische studie, in het wo is daarnaast ook rechten populair.

Loopplank

Voor Anne Wagenmans, hr-manager bij accountantskantoor De Keijzer Nipius & Co in Amsterdam Zuidoost, zijn deze cijfers geen verrassing. Want voor bijna een kwart van de ruim honderd medewerkers van dit kantoor geldt dat zij zelf of hun ouders uit een niet-westers land afkomstig zijn. Wagenmans heeft wel een verklaring voor het feit dat steeds meer allochtonen kiezen voor een economische studie: “Hun ouders waren vaak kleine ondernemers. De ondernemende geest hebben de kinderen vaak van hen overgenomen. Maar ze hebben ook gezien dat hun ouders elk dubbeltje moesten omdraaien. Dat willen ze voor zichzelf anders. Ze begrijpen dat een opleiding in de financiële sector een goede loopplank kan zijn voor een mooie baan. Niet voor niets is zeventig procent van de studenten bedrijfseconomie en accountancy op de heao in Amsterdam allochtoon.”

Geen registratie

Het is deze laatste uitspraak die de interesse prikkelt. Verschieten de accountancyopleidingen inderdaad van kleur en is derhalve een etnische verandering van het personeelsbestand van veel accountantskantoren slechts een kwestie van tijd?

Het is niet gemakkelijk om een antwoord op die vraag te krijgen. Want officieel wil of kan niemand zeggen of inderdaad een toenemend aantal allochtone studenten kiest voor een accountancystudie. Zo laat de Universiteit van Amsterdam weten de etnische afkomst van studenten niet te registreren. Dat geldt ook voor de Hogeschool van Amsterdam, en dus voor de heao, waarmee de universiteit nauw samenwerkt.

De Vrije Universiteit daarentegen schijnt de herkomst van studenten wel te registreren, maar wil daar vanwege privacy geen mededelingen over doen. En een medewerker van de Erasmus Universiteit laat weliswaar weten dat er steeds meer allochtone studenten komen (“er lopen hier steeds meer Marokkanen in het gebouw”), maar wil absoluut niet met zijn naam in de publiciteit.

Kortzichtig

Wel verwijst een voorlichter van de Vrije Universiteit naar twee recente publicaties: het al eerdergenoemde Jaarboek Onderwijs in cijfers 2008 van het CBS en de publicatie Kennis in Kaart 2007 van het ministerie van OCW. In deze publicatie staat een grafiek die de bevindingen van het CBS staaft: steeds meer niet-westerse allochtonen in het hbo kiezen voor een economische studie.

De conclusies en grafieken van het CBS en OCW ten spijt, zijn allochtonen op dit moment binnen de accountancy nog steeds een uitzondering.

Volgens Anne Wagenmans zal dat niet meer lang duren. “De krapte op de arbeidsmarkt dwingt kantoren om in de toekomst nieuwe medewerkers ook uit andere bevolkingsgroepen te rekruteren. Ik begrijp dan ook niets van de terughoudendheid bij de aanname van allochtone medewerkers. Het is nogal kortzichtig, gezien de toenemende krapte op de arbeidsmarkt. Ook snap ik de discussie niet over anoniem solliciteren door allochtone kandidaten om zo meer kans te maken. Want een werkgever die geen allochtoon wil, zal hem hoe dan ook niet aannemen. Als hij hem niet op basis van zijn sollicitatiebrief kan afwijzen omdat die anoniem is, dan komt hij er tijdens het sollicitatiegesprek achter dat het om een allochtoon gaat. De afwijzing volgt dan alsnog, alleen later. Dus anoniem solliciteren is slechts uitstel van executie.”

‘Ik zie het niet’

Het lijkt erop dat De Keijzer Nipius nog steeds een uitzondering is binnen de accountancysector. Wie willekeurig welk accountantskantoor dan ook binnenloopt, moet beamen dat de meerderheid van het RA-bestand toch vooral uit blanke mannen bestaat.

De p&o-functionaris van een middelgroot kantoor in Tilburg wil er op voorwaarde van anonimiteit wel iets over zeggen. “Ik geloof niets van de toename van het aantal allochtonen in de sector. Ik lees weliswaar ook in de krant dat steeds meer allochtonen voor een economische studie kiezen. Maar waarschijnlijk zijn er maar weinig mensen die binnen dat studiegebied specifiek voor de accountancy kiezen. Want ik zie ze niet, terwijl wij wel elk jaar stagiairs van de heao in Breda en Eindhoven hebben. Ook bij de sollicitanten die ik uitnodig voor een gesprek zie ik niet meer allochtonen. En eerlijk gezegd zijn we er ook niet mee bezig. Wellicht is dat fout, maar als ze er niet zijn dan zijn ze er nu eenmaal niet. Dus dan kan ik ze ook niet aannemen.”