Nieuws 03 juni 2016

Reacties ledengroepen NBA-project governance

De NBA heeft onlangs voorstellen gedaan om de governance van de beroepsorganisatie te vernieuwen. Een overzicht van de reacties van de ledengroepen.

De plannen voor een nieuw governance-model van de NBA zijn uitgewerkt in de publicatie Een vernieuwd bestuursmodel: Betrokken en slagvaardig. Kernpunten zijn: een kleiner bestuur waarin ook niet-accountants zitting hebben, instelling Ledenraad met adviserende rol, instelling maatschappelijk forum en online stemmen op de ALV.

Intern en overheidsaccountants

De ledengroep Intern en Overheidsaccountants (LIO) vraagt zich af in hoeverre de governance van de NBA bijdraagt aan het herstel van het vertrouwen in de beroepsgroep, terwijl dit volgens de NBA wel de aanleiding vormt voor het aanpassen van de governance. Daarbij vindt de LIO net als de big four dat er eerst een visie moet worden ontwikkeld op het beroep en de toekomst van de NBA voordat de governance wordt aangepast.

De LIO stipt ook aan dat het opleidingsniveau momenteel bepalend is voor de ledensamenstelling, maar dat het niet klopt dat leden die geheel andere functies dan die van controlerend accountant zijn gaan uitoefenen nog steeds een gelijkwaardige stem behouden. De LIO vindt dat de NBA wat dat betreft meer moet kijken naar advocaten en juristen, waarbij maatschappelijke relevantie als criterium een veel grotere rol speelt.

De LIO vindt verder dat het toezicht in de nieuwe voorstellen niet goed is geregeld. "De algemene ledenvergadering heeft onvoldoende mogelijkheden om effectief toezicht te houden terwijl de overige twee organen het bestuur ook gaan adviseren. Door deze vermenging van functies, en tegelijkertijd versnippering van het toezicht wordt in onze ogen geen optimale governance bereikt." De LIO wil daarom graag een aparte raad van toezicht waarvan de leden worden gekozen door de ALV.

Ook uit de LIO kritiek op het loslaten van het vertegenwoordigingsmodel in het bestuur en ziet het niet in hoe de voorstellen te rijmen zijn met de Wet op het accountantsberoep. Daarbij vindt de LIO dat het in het voorgestelde model met een ledenraad veel te weinig invloed kan uitoefenen. Ook gelooft het niet dat een ledenraad zal helpen om de slagvaardigheid van de NBA te vergroten. In plaats daarvan ziet de LIO liever het versterken van de bestaande structuren van ledengroepen en sector- en themagroepen. Verder ziet de LIO in de plannen te weinig terugover de ledengroepen, waardoor het niet duidelijk is wat de verhouding tussen het NBA-bestuur en de ledengroepen is in het voorstel.

Openbaar Accountants

De Ledengroep Openbaar Accountants (LOA) onderschrijft de doelstellingen van de NBA, maar vindt dat het plan nog slechts op hoofdlijnen is uitgewerkt, waardoor verdere invulling nog noodzakelijk is. De LOA vindt allereerst dat de voorgestelde verkleining van het algemeen bestuur een goed idee is.

Wat betreft de ledenraad zegt de LOA dat een ledenraad met daarnaast ledengroepen niet bijdraagt aan slagvaardigheid. Ook vreest de LOA dat de afstand tot het bestuur van de ledengroepen alleen maar groter wordt als daar een ledenraad tussen zit, plus dat het kan leiden tot alleen zeer neutrale standpunten vanuit de ledenraad, terwijl er soms voor een van de ledengroepen juist een scherper standpunt nodig is.

Verder vindt de LOA dat de belangen van accountants werkzaam in het openbaar beroep beter kunnen worden behartigd als er een splitsing wordt aangebracht in de Ledengroep Openbaar Accountants. "Een mogelijke splitsing kan bijvoorbeeld worden aangebracht langs de lijn van de aard van de belangrijkste werkzaamheden van de openbaar accountant. Hiermee kunnen bestaande organen onder LOA, zoals OPAK en commissie MKB, worden opgenomen in de nieuw ontstane organen."

Wat betreft de inrichting van de ledenraad denkt de LOA dat de leden daarvan afkomstig moeten zijn vanuit de besturen van de ledengroepen. "De leden van de ledengroepbesturen zijn reeds democratisch gekozen door de leden van de verschillende ledengroepen. Hiermee kan ook worden bereikt dat de verbondenheid met de leden toeneemt doordat het belang van de ledengroepen groter wordt."

De LOA merkt ook nog op dat een maatschappelijk forum een instrument zou kunnen zijn om externe stakeholders te betrekken bij ontwikkelingen in het beroep. Maar de LOA vindt dat de ledengroepen daarbij betrokken  moeten worden en ziet dit niet terug in de plannen. Verder vraagt LOA zich af of het maatschappelijk forum geen rol moet krijgen ten aanzien van de beoordeling van nieuwe regelgeving, om zo de reactie van externe stakeholders op relevante regelgeving mee te kunnen nemen.

Accountants in business

De ledengroep Accountants in business heeft al voor de Algemene ledenvergadering van 17 mei haar reactie op de plannen ingediend. De ledengroep is het eens met het inkrimpen van het algemeen bestuur, het elektronisch stemmen door de ALV en de grotere inzet van branchegroepen. Maar ook de ledengroep AIB ziet niet hoe het voorgestelde governancemodel bijdraagt aan de doelstellingen van de NBA.

De ledengroep ziet het nut niet in van een ledenraad. "De door u voorgestelde ledenraad adviseert over dezelfde zaken waar de ALV al sinds jaar en dag over besluit zonder advies. De invloed van de leden verbetert door dit voorstel naar onze mening niet of nauwelijks. De leden kunnen grotere aantallen bestuurders kiezen maar hebben verder geen invloed op de opinievorming of de strategie. Als ledengroep ervaren wij nu al dat onze ideeën en adviezen op bestuurlijk niveau niet of nauwelijks worden gehoord."

Ook ziet de ledengroep niet terug in de voorstellen hoe de NBA denkt om te gaan met de benodigde aandacht voor communicatie die een veelheid aan organen met zich meebrengt. "Aan deze tijdsbesteding en inspanning op gebied van communicatie wordt geen aandacht besteed in het voorliggende voorstel. Ook in de huidige eenvoudige structuur is communicatie vaak een heikel punt en weten de verschillende organen niet van elkaar wat zij doen."

De ledengroep AIB benadrukt nog eens dat zij de voorgestelde ledenraad geen goed idee vindt. "Dit nieuwe gremium is naar onze mening totaal overbodig en heeft een grote overlap met de taken van de wettelijk geregelde ledengroepen. Deze ledengroepen blijven immers in de huidige governance bestaan." Ook vindt de ledengroep de wijze waarop de ledenraad zou worden samengesteld niet goed: "In het huidige voorstel kiest de ALV het grote deel van de ledenraad, maar een openbaar accountant heeft meestal geen enkele interesse in de afvaardiging vanuit AIB en omgekeerd."

Daarbij is invulling van het gekozen gedeelte van de ledenraad volgens de ledengroep niet goed: "In het huidige voorstel worden slechts twee leden gekozen door de ledengroep AIB zelf, de overige vier door de ALV. Hierdoor wordt de ledenraad bemenst door AIB-leden die geen binding hebben met de ledengroep en dus ook niet met de strategie en het beleid en de daaraan gekoppelde ledenservice. Zij komen slechts vier keer per jaar om, met een informatieachterstand, mee te praten en te adviseren over interne zaken zoals de jaarrekening waarover de ALV voorheen zonder advies ook over kon beslissen. Wij zien niet in welk voordeel onze leden daarvan hebben."

Wat betreft het bestuur wil de ledengroep AIB graag dat het contact met alle besturen beter geborgd wordt: "Wij adviseren om elk bestuurslid toe te wijzen aan de verschillende organen, commissies en overige gremia zodat afstemming en informatievoorziening geborgd wordt. Indien deze voldoende aansluiting hebben bij de visie van het bestuur, zullen organen en activiteiten elkaar versterken. Dit betekent concreet dat het betreffende bestuurslid bijvoorbeeld minimaal vier keer per jaar in de ledengroepvergadering aanwezig is."