Nieuws

Verantwoordingsonderzoek 2018 Algemene Rekenkamer

De extra miljarden die het parlement aan het kabinet ter beschikking heeft gesteld, leidden het afgelopen jaar nog niet tot veel zichtbare resultaten. Het geld komt vaak moeilijk aan het rollen.

Dat stelt de Algemene Rekenkamer in het verantwoordingsonderzoek over 2018. Volgens de Rekenkamer geeft het onderzoek een dubbel beeld. "Waar besloten was meer te investeren, lukte het niet altijd om het extra geld daadwerkelijk uit te geven. En waar besloten was geen extra geld uit te geven, ging de dienstverlening van het Rijk soms achteruit", aldus de Rekenkamer. Volgens de Rekenkamer komt dit door taakstellingen en bezuinigingen van de voorgaande jaren.

Van de 5 miljard euro die extra beschikbaar was, is per saldo 1 miljard euro doorgeschoven naar latere jaren, berekende de Algemene Rekenkamer. "Dat het niet altijd lukte om het geld te besteden had verschillende oorzaken. Het kost tijd voordat investeringen zijn gepleegd en nieuwe werknemers zijn aangenomen, opgeleid en ingezet - zeker nu de vraag naar personeel het aanbod overtreft. Het eerste speelt bijvoorbeeld bij het ministerie van Defensie, waar zes jaar zit tussen het besluit een bevoorradingsschip te kopen en de tewaterlating ervan. Het tweede doet zich voor bij de politie en UWV."

Personeelstekort

De Algemene Rekenkamer keek bij de zorg, Defensie, het basisonderwijs, politie en Rijkswaterstaat hoe extra geld wordt besteed en of dat doeltreffend is. Onderzocht zijn de plannen voor verbetering van de kwaliteit van de verpleeghuiszorg, de intensiveringen bij Defensie, politie en UWV en de inzet van gelden voor verlaging van de werkdruk in het basisonderwijs. Daarnaast dook de Rekenkamer in de onderhoudssituatie van bruggen en sluizen in hoofdvaarwegen.

Een knelpunt dat volgens de Rekenkamer zichtbaar is in de zorg, het basisonderwijs, de politie, UWV, bij de Belastingdienst en Defensie is dat het vliegwiel pas op gang kan komen als er meer mensen kunnen worden aangenomen. "Er is geld om de krijgsmacht te moderniseren, de kwaliteit van verpleeghuiszorg te verbeteren, de politie te versterken en de werkdruk op de basisscholen te verlagen. Er zijn over de hele breedte wel voldoende mensen werkzaam in de publieke sector. Maar tegelijkertijd zijn er te weinig leraren, agenten, ouderenverzorgers, gevangenisbewaarders, verplegers, commando’s, ingenieurs, IT-specialisten, inkopers. Daar ligt de grote uitdaging."

Soms zwaaien er volgens de Rekenkamer ook meer mensen af dan er nieuwe mensen binnenkomen, zoals militairen bij Defensie en agenten bij de politie. De Algemene Rekenkamer waarschuwt in die gevallen dat het mede gezien de krapte op de arbeidsmarkt de vraag is of het benodigde personeel gevonden gaat worden. "Op die waarschuwing gaat het kabinet, getuige de reacties van de ministers van Financiën en BZK op de uitkomsten van het verantwoordingsonderzoek, niet in", aldus de Rekenkamer.

ICT

De ICT blijft rijksbreed een probleem. Van de 47 keer dat de Rekenkamer onvolkomenheden in de bedrijfsvoering constateerde, ging het negentien keer over ICT en beveiliging van data. Volgens de Algemene Rekenkamer staat het belang van ICT intussen goed op het politieke netvlies. "Maar de aandacht gaat vooral uit naar nieuwe ICT en niét naar instandhouding van bestaande systemen, hoewel met dat laatste veel meer geld is gemoeid dan met vernieuwing."

Vooral bij de Belastingdienst speelt dat meer dan de helft van de systemen sterk is verouderd en daardoor duur in onderhoud en moeilijk aanpasbaar. Er is een plan voor modernisering, er is geld, maar het ontbreekt aan menskracht: de vraag naar IT-personeel was in 2018, net als in voorgaande jaren, veel groter dan het aanbod. Gedurende het jaar kwamen er meer problemen bij dan er konden worden opgelost. "Een quick fix is daar niet mogelijk", aldus de Rekenkamer.

De Algemene Rekenkamer wijst er op dat het aantrekken van meer IT'ers niet zonder meer de oplossing is. "Er moet ook rekening gehouden worden met het absorptievermogen van de organisatie." Om het totale personeelsbestand van de Belastingdienst in 2019 op de geplande 29.600 fte uit te laten komen, moet de fiscus ongeveer 3.450 fulltimers werven, bijna twaalf procent.

Gerelateerd

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.