Nieuws 21 juni 2021

Rekenkamer: 'In crises komt controle onder druk te staan'

De financiële controle bij de Rijksoverheid moet meer aandacht krijgen. Dat stelt Ewout Irrgang, collegelid van de Algemene Rekenkamer, in een interview met Follow the Money.

De steunmaatregelen van het kabinet, zoals de NOW-regeling, zitten volgens Irrgang "best goed in elkaar". Hij stelt dat de organisatie die gelden moet terugvorderen nog in opbouw is. "We hebben nog geen signalen dat het niet goed gaat." De Rekenkamer zou graag zien dat bij de NOW-regeling ook controles uitgevoerd worden bij bedragen onder de 20.000 euro. "Dat hoort bij een goede preventie van misbruik", meent Irrgang.

De Algemene Rekenkamer was recent in haar verantwoordingsonderzoek naar de rijksrekening 2020 zeer kritisch over de informatievoorziening aan het parlement en het beheer van de rijksfinanciën. "In een crisissituatie kan een minister uitgaven doen, aan beademingsmachines of mondkapjes, zoals in maart 2020. Maar dan moet je de Staten-Generaal wel vooraf informeren. Een deel van de Kamer is niet vooraf geïnformeerd. Dat vinden wij een heel zorgelijke ontwikkeling", aldus Irrgang. "De kern van ons democratische bestel is dat je niet zomaar belastinggeld kan uitgeven."

Meer aandacht

In de optiek van de Rekenkamer blijft controle nodig, ook in coronatijd. "Bij de Rijksoverheid is vanaf begin van het vorige decennium heel veel bezuinigd en dan is het verleidelijk om te schrappen in het controleapparaat. Je zag een daling bij de financiële controle bij ministeries. Als je dan tijdens een crisis veel meer geld uitgeeft, is het niet zo heel gek dat het verkeerd gaat", stelt Irrgang. "In crises komt controle onder druk te staan."

Volgens de Rekenkamer is vooral bij het ministerie van VWS het subsidiebeheer al jaren niet op orde. "Dat zegt iets over de prioriteiten op zo'n ministerie", aldus Irrgang. "De financiële controle moet meer aandacht krijgen. Daar moeten meer mensen op."

De Rekenkamer doet geen onderzoek naar individuele leveranciers van VWS en dus ook niet naar de veelbesproken mondkapjesdeal van Sywert van Lienden. Maar volgens Irrgang ligt er nu een mondkapjesvoorraad voor tien jaar. "Dat is veel, dat is véél te veel."

Duitse rekenkamer ook kritisch

Ook het Bundesrechnungshof, de Duitse rekenkamer, is zeer kritisch over de uitgaven van het Duitse ministerie van gezondheid. In een rapport voor de bondsregering en het parlement stelt de Bundesrechnungshof dat het ministerie aan het begin van de coronapandemie veel te veel en te dure medische mondkapjes heeft aangeschaft.

Het ministerie van gezondheid stelde eerder vast dat er behoefte was aan 275 miljoen medische mondkapjes, maar schafte vervolgens 5,8 miljard maskers aan. Dat ging op basis van "niet terzake doende en onrealistische aannames", aldus de Duitse rekenkamer, die kritisch is over een gebrek aan coördinatie, procedures en archivering. Duitsland zit nu met een enorme berg mondkapjes, waarvan een flink deel mogelijk niet aan de kwaliteitseisen voldoet.