Nieuws 10 oktober 2023

Veel arbeidsongevallen blijven buiten beeld bij Arbeidsinspectie

Elk jaar worden ongeveer tweehonderdduizend werknemers slachtoffer van een arbeidsongeval. Uit onderzoek van de Algemene Rekenkamer blijkt dat zeker de helft van de meldingsplichtige ongevallen niet wordt gemeld bij de Arbeidsinspectie.

Zo'n zestig mensen overlijden jaarlijks aan een arbeidsongeval. Aan de gevolgen van ongezond werk overlijden jaarlijks naar schatting vierduizend mensen. De Arbeidsinspectie is verantwoordelijk voor het opvolgen van meldingen van ongevallen en klachten op de werkvloer. Maar werkgevers melden arbeidsongevallen vaak niet, waar dat wel zou moeten, blijkt uit onderzoek van de Algemene Rekenkamer.

Eerder onderzoek schatte het percentage niet-gemelde ongevallen op ongeveer vijftig procent, maar het nieuwe onderzoek geeft aan dat dit percentage eerder een ondergrens is. Mogelijk is het flink hoger, misschien wel rond de zeventig procent. 

Oorzaken

De Arbeidsinspectie en de minister van SZW slagen er niet in om de meldingsbereidheid bij werkgevers te verhogen, aldus de rekenkamer. Mogelijke oorzaken van het niet melden van ongevallen zijn onder meer onbekendheid met de meldplicht, onduidelijkheid over de ernst van een ongeval of angst voor geschillen en rechtszaken. Onveilige arbeidsomstandigheden blijven zo buiten het zicht van de Arbeidsinspectie, waardoor deze minder goed kan bijdragen aan een veilige werkvloer.

Met name uitzendkrachten en arbeidsmigranten, die relatief vaak het slachtoffer zijn van arbeidsongevallen, lopen het risico hier de dupe van te worden. Vanaf 2024 geldt daarom een dubbele meldplicht. Naast het inhurende bedrijf is dan ook het uitzendbureau verplicht een arbeidsongeval bij de Arbeidsinspectie te melden.

Boetes

Tot 2013 kon het voor werkgevers voordelig zijn om ongevallen niet te melden en in plaats daarvan de boete van € 4.500 hiervoor te betalen. Om dit effect tegen te gaan heeft de minister van SZW besloten de maximale boete te verhogen naar € 50.000. In de praktijk legt de Arbeidsinspectie zelden dit maximumbedrag op: pas drie keer in zeven jaar tijd. Gemiddeld bedraagt een boete € 1.500.

Door de manier waarop de Arbeidsinspectie bedrijven registreert in het inspectiesysteem, heeft zij minder goed zicht op bedrijven die meermaals de wet overtreden. Dat komt doordat bedrijven soms meerdere 'identificatienummers' krijgen, bijvoorbeeld als een bedrijf diverse vestigingen heeft. "Hierdoor heeft de inspectie niet altijd het overzicht dat nodig is om te zien dat bedrijven herhaaldelijk de fout in gaan", waarschuwt de rekenkamer. "Het risico is dan dat boetes niet worden opgehoogd waar dit volgens de wet wel had gemoeten."

De Algemene Rekenkamer wil in mei 2024 nader rapportereren over de handhaving van de Arbeidsomstandighedenwet door de Arbeidsinspectie, in haar rapport bij het Jaarverslag 2023 van het ministerie van SZW.