Waardenonderzoek NBA: klanttevredenheid maakt bij accountants plaats voor maatschappelijke verantwoordelijkheid
Het nemen van maatschappelijke verantwoordelijkheid komt prominent naar voren in de gewenste cultuur van accountants. Ook hechten accountants steeds meer belang aan het leveren van een maatschappelijke bijdrage. Ze zijn minder gericht op klanttevredenheid of de commerciële prestaties van de eigen organisatie.
Die conclusies blijken uit het uitgebreide cultuuronderzoek, dat de NBA het afgelopen halfjaar heeft uitgevoerd. Het onderzoek werd opgezet nadat eerdere oorzakenanalyses hadden aangetoond dat cultuur en gedrag een belangrijke voedingsbodem vormen voor kwaliteits-, fraude- en continuïteitsproblemen.
Via een waardenonderzoek onder leden en trainees zijn hun persoonlijke waarden in kaart gebracht, evenals hun opvattingen over de huidige en de gewenste cultuur binnen het accountantsberoep. Het onderzoek is verricht onder 17.732 accountants en trainees. De respons was met 9,9 procent hoog, in vergelijking tot het gangbare gemiddelde van circa vijf procent.
Brede rolopvatting
Ook is deskresearch gedaan naar de ontwikkeling van de beroepscultuur sinds 2014 en zijn meerdere rondetafelbijeenkomsten gehouden met groepen leden en vertegenwoordigers van het maatschappelijk verkeer. Daaruit blijkt dat de samenleving een bredere rolopvatting van de accountant verlangt. Accountants willen die rol pakken en maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen, zo stellen de onderzoekers.
De uitkomsten zijn van toepassing voor accountants in alle functies, zij het met lichte accentverschillen. Voorts levert het een bijdrage aan het onderzoek van de Kwartiermakers toekomst accountancysector, die op 21 november met hun eindrapportage komen. Daarom presenteren de onderzoekers aparte analyses van de beroepscultuur in de accountancy als geheel en in het Wta-domein.
Diepgewortelde opvattingen
Het streven naar voortdurende verbetering van de controlekwaliteit heeft zich de afgelopen jaren steeds meer vertaald in kritische aandacht voor cultuur en gedrag, aldus de NBA. Kwaliteit staat hoog in de persoonlijke waarden van accountants en neemt een prominente plaats in bij de huidige en gewenste cultuur.
In de huidige cultuur is 'klanttevredenheid' nog een belangrijke waarde, blijkt uit het onderzoek. In de gewenste cultuur maakt dat uitgangspunt ruimte voor 'maatschappelijke verantwoordelijkheid'. Dat past bij de maatschappelijke rol van de accountant.
Maar de veranderde verhouding tot de opdrachtgever vertaalt zich nog niet in de relaties die daarbij horen en de wijze van samenwerking en interactie. "Op dat gebied ontbreekt het aan een gemeenschappelijk begrippenkader, hetgeen aangeeft dat accountants nog te weinig concrete invulling kunnen geven aan de gewenste rol", concludeert de beroepsorganisatie.
Regeldruk
'Regeldruk' staat als enige beperkende waarde in de top 10 van de huidige cultuur, blijkt uit het waardenonderzoek. Dat betekent dat accountants veel last ervaren van de veelheid aan regels, procedures en protocollen.
Uit een vergelijkende analyse blijkt ook dat accountants meer regeldruk ervaren dan professionals uit andere gereguleerde beroepsgroepen.
Vervolgtraject
De uitkomsten van het onderzoek en de gemaakte analyses leveren vertrekpunten voor het vervolg van het cultuurprogramma, de zogenaamde 'bevorderingsfase', aldus de NBA. Bij dat vervolg staan drie doelen centraal:
- invulling geven aan de gewenste maatschappelijke verantwoordelijkheid van de accountant, door verdieping van rol en rolopvatting;
- het versterken van de kwaliteit van samenwerking en interactie, leidend tot betere analyse en oordeelsvorming;
- vermindering van de regeldruk voor accountants.
Om het cultuurprogramma te laten slagen is het van belang dat alle betrokken partijen, waaronder ook externe stakeholders, het programma steunen en dragen, benadrukt de beroepsorganisatie.
Gerelateerd
Iets minder dominee, iets meer koopman
Joris Joppe werd blij van een leergang voor accountants, maar dat gevoel verdween de dag erna bij het lezen van de krant.
FAR-conferentie over relatie tussen cultuur en controlekwaliteit
De jaarlijkse conferentie van de Foundation for Auditing Research (FAR) staat geheel in het teken van de relatie tussen de cultuur binnen accountantskantoren en...
Tweede Kamer heeft veel vragen over nieuwe accountantswet
De vaste commissie voor Financiën van de Tweede Kamer heeft, als voorbereiding op de behandeling van de Wijzigingswet accountancysector, een flink aantal vragen...
AFM-jaarverslag: Accountant opereert in 'systeem met kwetsbaarheden'
Het accountantsberoep is volop in transitie, maar tegelijk opereert de accountant in een "systeem met kwetsbaarheden". Wel heeft het beroep "significante stappen"...
Wie niet betaalt, maar wel bepaalt
Om audits van topkwaliteit te kunnen leveren moet de prijs omhoog, meent Jan Bouwens. De discussie zou moeten gaan over wie het verschil moet bijbetalen.