Rabobank-onderzoekers zien bewijzen voor mogelijke 'graaiflatie'
Uit onderzoek van de Rabobank blijkt dat een vijfde van de hoge inflatie van vorig jaar het gevolg is van verhoging van de winstmarges van bedrijven. Dat zou duiden op 'graaiflatie', het misbruiken van hoge inflatiecijfers om winstmarges te verhogen.
Volgens de onderzoekers van de Rabobank bedroeg de inflatie vorig jaar 11,8 procent. Een vijfde deel daarvan, 2,2 procentpunt, betrof extra winstmarge van ondernemingen. Volgens de bank is dat deel "zeker niet verwaarloosbaar".
Er wordt momenteel een brede maatschappelijke discussie gevoerd in binnen- en buitenland over 'graaiflatie', aldus de bank. De FNV concludeerde in een recent rapport dat winsten in 2022 sterk zijn gestegen en vooral aandeelhouders hiervan profiteren, terwijl werknemers niet worden gecompenseerd voor de gestegen inflatie en daarmee hun koopkracht achteruit zien gaan.
Tegelijkertijd zijn er geluiden dat de hoge winstgevendheid vooral het resultaat is van enkele grote beursgenoteerde bedrijven, die deze winsten niet hebben geboekt in Nederland. Daarom zou het in ons land relatief meevallen met 'graaiflatie'.
Hogere kosten
Een belangrijk deel van de prijsverhogingen is terug te voeren op hogere kosten voor bedrijven, door achtereenvolgens de coronapandemie, de oorlog in Oekraïne met als gevolg hogere energiekosten en de krapte op de arbeidsmarkt. Maar ook het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Europese Centrale Bank (ECB) hebben recent studies gepubliceerd waaruit blijkt dat winsten van ondernemingen zijn toegenomen.
De Rabo-onderzoekers zijn voorzichtig en kunnen niet stellen dat in Nederland daadwerkelijk sprake is van graaiflatie. "Het feit dat bedrijven hun marges hebben vergroot in tijden van hoge inflatie kan wijzen op een gebrek aan concurrentie en het uitbuiten van marktmacht, maar ook andere motieven kunnen een rol spelen in de relatief sterke prijsverhogingen", aldus de bank. Zo zouden bedrijven kunnen voorsorteren op verdere kostenverhogingen in de productieketen of op afgesproken loonkostenstijgingen.
Boodschappen
Uit het onderzoek blijkt niet in welke sectoren graaiflatie het meeste voorkomt, door een gebrek aan gegevens. "Uiteraard krijgen prijsstijgingen waarmee consumenten dagelijks worden geconfronteerd, zoals die voor boodschappen, veel media-aandacht", stelt de bank. Maar veel food retailers en voedingsmiddelenproducenten ervoeren in 2022 druk op hun winstmarges. "Dat duidt niet op graaiflatie", aldus de onderzoekers.
Gerelateerd
Driekwart ondernemers berekent hogere kosten niet door
Driekwart van de bedrijven kan hogere kosten niet (geheel) doorberekenen aan klanten. Een verwachte verslechtering van de concurrentiepositie is de meest genoemde...
Onderzoek ECB: klimaatverandering kan inflatie aanjagen
Klimaatverandering kan de komende tien jaar de wereldwijde inflatie aan gaan jagen, bijvoorbeeld omdat voedselprijzen harder stijgen. Dat stelt de Europese Centrale...
FD: 'Inflatie zadelt mkb op met verplichte en dure accountant'
Een groep mkb-bedrijven dreigt te gaan vallen onder de wettelijke controleplicht, omdat de grens hiervoor jarenlang niet is verhoogd. Onder meer door de sterke inflatie...
DNB-president Knot vreest loon-prijsspiraal, vakbonden vinden looneis gerechtvaardigd
Als de vakbonden hun zin krijgen en de lonen gaan met tien procent of meer omhoog, dreigt een loon-prijsspiraal. Dat stelde Klaas Knot, president van De Nederlandsche...
ECB verhoogt rente minder hard in strijd tegen inflatie
De Europese Centrale Bank (ECB) heeft de rente opnieuw verhoogd in de strijd tegen de hoge inflatie. Dat ging wel minder hard, er kwam deze keer een kwart procentpunt...