Nieuws 07 juli 2023

Minister over 'Portugalroute': kwaliteit moet voorop staan

Gezien de beschikbare capaciteit in Nederland en het bevorderen van de concurrentie op de markt kan het "in beginsel een goede zaak zijn" dat een accountantsorganisatie uit een andere Europese lidstaat hier wettelijke controles uitvoert. Maar daarbij moet wel voorop staan dat die controle van goede kwaliteit is.

Dat stelt minister Sigrid Kaag van Financiën in antwoord op vragen van Evert Jan Slootweg (CDA). Het Tweede Kamerlid stelde zijn vragen naar aanleiding van wat inmiddels bekendstaat als de 'Portugalroute': beursfonds Value8 dreigde zijn beursnotering te verliezen omdat het geen Nederlandse oob-organisatie kon vinden die de boeken wilde controleren en week uit naar het Portugese Cravo, Fortes, Antão & Associados (CFA), dat zich registreerde bij toezichthouder AFM.

Kwaliteitseisen

Slootweg wil onder andere weten of de minister de zorgen van de NBA deelt over het verschil in kwaliteitseisen tussen Nederlandse oob-accountantsorganisaties en de kwaliteitseisen die in andere Europese lidstaten gehanteerd worden.

Volgens de minister heeft Nederland "op goede gronden de keuze gemaakt om bovenop het Europese niveau van wettelijke borging van kwaliteit van de wettelijke controle bij organisaties van openbaar belang extra waarborgen voor accountantsorganisaties in de wet op te nemen, bijvoorbeeld op het gebied van governance." Een oob-accountantsorganisatie uit een andere lidstaat hoeft niet te voldoen aan die extra eisen. "Ik wijs er wel op dat de controle plaats vindt onder verantwoordelijkheid van een Nederlandse accountant, die onderworpen is aan het Nederlandse tuchtrecht en controle door de AFM."

"Niettemin begrijp ik dat het vragen oproept als een relatief klein buitenlands kantoor de wettelijke controle doet van een entiteit die tot dat moment geen accountant kon vinden. Bovendien is deze situatie voor ons land nieuw. Hoewel ik van mening ben dat het, gegeven de beschikbare capaciteit in Nederland en het bevorderen van concurrentie op de markt, in beginsel een goede zaak kan zijn dat ook een accountantsorganisatie uit een andere lidstaat in Nederland de wettelijke controle kan en mag uitvoeren, moet wel voorop staan dat die controle van goede kwaliteit is."

De Kwartiermakers toekomst accountancy constateren volgens de minister dat aan eventuele zorgen tegemoet kan worden gekomen door een scherpe controle door de AFM op de uitgevoerde wettelijke controle. "Zij zijn van mening dat de AFM hiertoe voldoende is toegerust. Ik houd hierover dan ook contact met de AFM, die de ontwikkelingen op dit terrein nauwgezet volgt."

Onderzoek controledossier

De AFM heeft de bevoegdheid om controledossiers van wettelijke controles volgens Nederlands recht te onderzoeken bij accountantsorganisaties uit andere EU-lidstaten, die in Nederland zijn geregistreerd en hier actief zijn, aldus de minister. "Ook voor deze controles geldt dat de controle moet leiden tot een verklaring over de vraag of de jaarrekening een getrouw beeld geeft, als bedoeld in het Nederlandse jaarrekeningenrecht. De controleverklaring zelf moet voldoen aan alle totstandkomings- en inhoudelijke eisen op grond van wet of beroepsreglementering, die gelden in Nederland. Die eisen staan los van de verschillen in eisen die gelden voor de accountantsorganisatie. De dossieronderzoeken zijn onafhankelijk van de Portugese toezichthouder."

Als de AFM tekortkomingen ontdekt in Nederlandse wettelijke controles die zijn uitgevoerd door een accountant die in dienst is van een accountantsorganisatie uit een andere EU-lidstaat, dan kan de AFM een tuchtklacht indienen tegen de verantwoordelijke externe accountant.

Europese Commissie

Mocht deze of een toekomstige casus leiden tot de conclusie dat nadere voorschriften voor accountantsorganisaties op Europees niveau kunnen bijdragen aan het halen van de gewenste kwaliteit, dan zal de minister daarover met de Europese Commissie in gesprek gaan. Kaag wil niet tornen aan de aanvullende eisen voor Nederlandse oob-accountantsorganisaties. "De gemaakte keuze om in Nederland, in het belang van gebruikers van jaarrekeningen en bestuursverslagen van organisaties van openbaar belang, de kwaliteit van controleverklaringen te borgen met extra eisen, vind ik nog steeds een goede."