Nieuws 06 januari 2025

Europese Hof stelt dat advocatuur private equity mag afhouden

Het Europese Hof van Justitie stelt in een recente uitspraak dat het private investeerders kan worden verboden om te investeren in advocatenkantoren. Een dergelijk verbod is gerechtvaardigd om de onafhankelijkheid van advocaten te waarborgen.

Dat meldt onder meer de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA), in een bericht over de uitspraak van het Europese Hof van Justitie in de zaak Halmer/BRAK.

Die zaak draait om het schrappen van de Duitse advocaat Daniel Harmer door de lokale orde van advocaten in München. Harmer kreeg van die lokale orde een beroepsverbod, omdat hij 51 procent van zijn kantoor had verkocht aan een private investeerder. Toen Harmer dat besluit aanvocht, legde een Duitse rechter in 2023 de kwestie voor aan het Europese Hof.

Onafhankelijkheid in het geding

Het hof oordeelt in de uitspraak dat een zuiver financiële belegger verboden kan worden om deel te nemen in het kapitaal van een advocatenvennootschap, zo schrijft de NOvA. "Het primaire motief van een zuiver financiële belegger of investeerder is gericht op winst. Voor de uitoefening van het beroep van advocaat is het van essentieel belang dat er geen belangenconflicten ontstaan tussen financieel belegger enerzijds en de advocaat anderzijds, waardoor de onafhankelijk van een advocaat naar zijn cliënt in het gedrang komt."
 
In tegenstelling tot de accountancy, waar private equity inmiddels een grote vlucht neemt, zijn  in Nederland kapitaaldeelnemingen door derden in advocatenkantoren in principe niet toegestaan. In bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk ligt dat anders, daar zijn private investeerders eigenaar van advocatenpraktijken en zijn er ook beursgenoteerde advocatenkantoren.

Onderzoek

De NOvA verwijst bij de uitspraak van het Europese Hof naar een al eerder aangekondigd breder en verdiepend onderzoek, dat in 2025 wordt verricht naar reeds in Nederland bestaande alternatieve bedrijfsstructuren voor advocatenkantoren. De orde onderzoek daarbij hoe de "advocatuurlijke kernwaarden" in andere structuren dan de traditionele maatschapsvorm tot hun recht komen.   

"De stormachtige entree van investeringsmaatschappijen in de accountancy inclusief de felle discussies die dat daar oproept, is ook binnen de advocatuur opgemerkt”, zo schrijft het FD in een bericht over de uitspraak van het Europese Hof.

De krant verwijst naar een eerder rapport van de Erasmus Universiteit Rotterdam, opgesteld in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Daarin wordt gepleit om ook de advocatuur open te stellen voor externe aandeelhouders en bestuurders, om zo de kwaliteit en de toegang tot het recht te kunnen verbeteren.

Geld als drijfveer

Het ministerie doet nog vervolgonderzoek naar een en ander, waarbij vooral gekeken wordt naar wat er binnen de huidige wetgeving mogelijk is. Dat lijkt geruststellend voor de advocatuur, maar in een redactioneel commentaar stelt het FD dat die sector nu niet achterover moet leunen.

"Het belang van de cliënt zou immers voorop moeten staan, onderdeel van de kernwaarden van elke advocaat", aldus het FD. "Geld is ook voor veel advocaten een drijfveer. Nederland telt honderden advocaat-miljonairs. En getuige de tekorten aan sociaal advocaten lijken velen het dienen van het maatschappelijk belang liever aan een collega over te laten zolang er geen zescijferig salaris tegenover staat."