Nieuws 09 mei 2025

NOB publiceert internationaal 'box 3'-onderzoek

De Nederlandse Orde van Belastingadviseurs (NOB) heeft een internationaal onderzoek gepubliceerd naar de internationale fiscale behandeling van inkomsten uit vermogen, in ons land bekend als box 3. Nederland kiest als enige land voor invoering van een vermogensaanwasheffing.

Het vergelijkend onderzoek biedt actuele inzichten in buitenlandse systemen, nu Nederland toewerkt naar een nieuw stelsel van vermogensrendementsheffing. Directe aanleiding is het aankomende kabinetsvoorstel tot invoering van een inkomstenbelastingheffing over het werkelijke rendement. Dat moet het huidige forfaitaire stelsel vanaf 2028 gaan vervangen door een heffing gebaseerd op werkelijk rendement.

Het kabinet heeft aangekondigd het wetsvoorstel in mei te publiceren. Maar nu al is duidelijk dat het kabinet kiest voor een jaarlijkse vermogensaanwasheffing (met uitzondering van vastgoed en aandelen in start- en scale-ups) en niet voor een heffing op het moment dat winst wordt gerealiseerd bij verkoop van het vermogen.

In de pas of niet

De NOB vindt het daarom belangrijk in kaart te brengen of Nederland met deze keuze in de pas loopt met andere landen, of juist afwijkt van wat internationaal gebruikelijk is. Dat geldt ook voor de heffing over de waarde van het genot (eigen gebruik) van een vakantiewoning.

Voor het onderzoek is naast Nederland gekeken naar België, Denemarken, Duitsland, Frankrijk , Italië, Nieuw-Zeeland, Noorwegen, Oostenrijk, Spanje, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Zweden.

Verschillen

Uit het onderzoek volgt dat Nederland als enige land kiest voor de invoering van een vermogensaanwasheffing. Alle andere twaalf landen gaan uit van een vermogenswinstheffing op het moment van verkoop (realisatie). Een vermogensaanwassysteem wordt door geen van de onderzochte landen toegepast.

Er worden geen specifieke vrijstellingen toegepast voor vermogenswinsten. Een aantal landen kent wel specifieke grondslagverminderingen, als het gaat om directe inkomsten uit aandelen en onroerend goed.

Driekwart van de onderzochte landen kent geen forfaitaire nationale heffing voor het eigen gebruik van een tweede woning. Alleen België, Italië en Spanje hanteren een forfaitaire nationale heffing om eigen gebruik van de vakantiewoning in de inkomstenbelasting te betrekken.

Er worden weinig tot geen vrijstellingen geboden voor vermogenswinsten. Vier landen hanteren een vlaktaks voor vermogenswinsten, terwijl de andere landen progressieve tarieven toepassen.

Vooringevulde aangifte

Opvallend is verder dat alle onderzochte landen – met uitzondering van de Verenigde Staten – een systeem kennen van een volledig of gedeeltelijke vooringevulde aangifte, zoals we dat ook in Nederland kennen.

Opmerkelijk volgens de NOB, is dat in een aantal landen ook de vermogenswinst door financiële instellingen wordt verstrekt aan de Belastingdienst en wordt opgenomen in de vooringevulde aangifte. In Nederland blijken de financiële instellingen (nog) niet in staat zijn deze gegevens aan de Belastingdienst aan te leveren, aldus de staatssecretaris van Financiën in een recente brief aan de Tweede Kamer.

Uitzonderingspositie

Bij een keuze voor een jaarlijkse heffing over de vermogensaanwas – in plaats van een heffing over de behaalde vermogenswinst op het moment van realisatie bij verkoop – kiest Nederland voor een uitzonderingspositie, aldus de NOB. Ook de heffing over de waarde van het eigen gebruik van de vakantiewoning komt weinig voor.

Gegeven de uitkomsten van het onderzoek is het volgens de NOB van belang dat de politiek zich bewust is van keuzes die afwijken van wat internationaal gebruikelijk is en kritisch kijkt naar de onderbouwing die hiervoor worden gegeven.

Het onderzoeksrapport is via de website van de NOB te downloaden.