Nieuws 29 juli 2025

KPMG onderzocht profiel van 'typische fraudeur'

Wat beweegt iemand tot fraude? Welke eigenschappen komen vaak voor? En hoe kunnen organisaties zich beter wapenen tegen bedrijfsfraude? KPMG schetst in een rapport het profiel van de 'typische fraudeur'.

Het rapport Global Profiles of the Fraudster is gebaseerd op een analyse van meer dan 250 fraudezaken wereldwijd, die de afgelopen vijf jaar zijn onderzocht door KPMG. Hoewel geen twee fraudeurs identiek zijn, schetst het onderzoek een aantal overeenkomsten.

Fraudeurs zijn vaak redelijk lang in dienst: 65 procent van de onderzochte fraudeurs werkte meer dan zes jaar bij de betrokken organisatie. Tegelijk was geen sprake van zichtbare onvrede richting de werkgever. In meer dan de helft (68 procent) van de gevallen waren financieel gewin en hebzucht de belangrijkste drijfveren voor fraude.

Afdelingen

Opvallend is dat fraudeurs meestal niet alleen handelen: in 70 procent van de gevallen werkten zij samen met twee tot vijf andere personen. Het KPMG-rapport biedt ook inzicht in de domeinen waar fraude het vaakst voorkomt in organisaties.

De meeste gevallen doen zich voor binnen operationele zaken (32 procent), gevolgd door de financiële afdeling (25 procent), directie of bestuur (25 procent) en de inkoopafdeling (23 procent). Samen meer dan 100 procent, want fraude vormt een organisatiebreed risico, dat meerdere afdelingen tegelijk kan raken, aldus het onderzoek.

Verschijningsvormen

De aard van de onderzochte fraudes is divers, maar de meest voorkomende vorm is verduistering van bedrijfsmiddelen (52 procent). Bij deze vorm is een derde van de gevallen te herleiden tot de directie.

Dat betekent volgens de onderzoekers niet dat de ceo van een organisatie daadwerkelijk betrokken is bij de fraude, maar wel dat de kans op fraude groter is vanwege de autoriteit en toegang tot middelen.

In 38 procent van de gevallen was sprake van inkoopfraude, waarbij een medewerker samenwerkt met een leverancier om prijzen kunstmatig op te drijven. In ruil daarvoor ontvangt de medewerker een deel van de extra opbrengst. De betrokkenheid van externe partijen benadrukt het belang van grondige due diligence bij leveranciers, stelt KPMG.

Cyberfraude

Naast deze meer bekende vormen van bedrijfsfraude is het risico van cyberfraude een groeiend probleem. Hoewel dit nog maar vijf procent van de onderzochte fraudegevallen betreft, zijn de gevolgen vaak ingrijpend. Veelvoorkomende methoden zijn phishing, ransomware en ceo-fraude (oplichting via nep-e-mails of telefoontjes namens directieleden). Met de opkomst van AI en cryptovaluta's neemt het risico op nieuwe vormen van digitale fraude toe.

Interne controle

In 76 procent van de gevallen werd zwakke interne controle genoemd als belangrijkste oorzaak van fraude. Van de getroffen organisaties had 51 procent geen antifraudemaatregelen getroffen zoals een gedragscode, interne audits of functiescheiding. In sommige gevallen hadden medewerkers zelfs onbeperkte bevoegdheden.

Omdat in veel organisaties controlemaatregelen ontbreken, kwamen de meeste fraudezaken aan het licht via klokkenluidersmeldingen of informele tips. Dit benadrukt het belang van een ethische speak-up-cultuur, aldus KPMG.

Opvallende uitzondering is cyberfraude; die wordt relatief vaak ontdekt dankzij interne maatregelen zoals data-analyse, monitoring en sterke interne controles.

Cultuur

Volgens Leonie Stolk, hoofd van KPMG Forensic in Nederland, laten de bevindingen zien hoe belangrijk interne controles zijn om fraude te voorkomen. "Maar minstens zo belangrijk is het creëren van een open, transparante cultuur waarin signalen - zowel van binnen als buiten de organisatie - goed worden behandeld", stelt zij. "Om fraudeurs te slim af te zijn is het belangrijk om klokkenluiden te stimuleren, ongecontroleerde bevoegdheden te beperken, risicovolle functies actief te monitoren en alert te zijn op nieuwe risico's door technologische ontwikkelingen."

• KPMG: Global Profiles of the Fraudster