Opinie 24 april 2009

Groepsaccountant in een lat-relatie

In ‘de Accountant' van april 2009 wordt in het artikel 'Wereldwijde LAT-relatie' de tweeslachtige structuur van de auditmultinationals ter discussie gesteld. Naar mijn mening terecht wordt gesteld dat het door de multinationale accountantskantoren gehanteerde beeld van één wereldwijd merk met naadloze dienstverlening en wereldwijd dezelfde kwaliteit, haaks staat op de vlucht in nationalisme bij claims.

Henk van Leeuwe

Deze constatering heeft naar mijn mening belangrijke gevolgen voor de groepsaccountant die gebruik maakt van de accountantsverklaring bij de jaarrekeningen van groepsonderdelen afgegeven door accountants van diezelfde auditmultinational.

De groepsaccountant heeft te maken met NV COS 600 'Gebruikmaken van de werkzaamheden van andere accountants' en de recent van kracht geworden nieuwe wetgeving (zie Besluit toezicht accountantsorganisaties (Bta) artikel 15a) over zijn verantwoordelijkheid voor de controle van het geheel: de geconsolideerde jaarrekening van de groep. Overigens geldt voor boekjaren aanvangend op of na 15 december 2009 de nieuwe NV COS 600.

De groepsaccountant dient zich een oordeel te vormen over de door die andere accountants uitgevoerde werkzaamheden. Hoever dient dat onderzoek te gaan? Maakt het nog verschil of die andere accountants tot hetzelfde multinationale accountantskantoor behoren? 

Om maar met de deur in huis te vallen: naar mijn mening behoort dat - tegen de achtergrond van Bta artikel 15a - geen rol te spelen. En dat geldt zowel ten aanzien van de omvang als de diepgang van de door de groepsaccountant uit te voeren werkzaamheden.

De huidige praktijk bij de multinationale accountantskantoren is dat in overwegende mate wordt gesteund op de veronderstelling dat wereldwijd dezelfde kwaliteit wordt geleverd, waarop de controlesystemen zijn gericht. Daarvoor bestaan standaarden die worden gecontroleerd en ge-reviewed. Ook wordt continu gewerkt aan verdergaande harmonisatie van de internationale kwaliteit.

Aldus komt het beeld naar voren dat bij accountants die tot het multinationale accountantskantoor behoren, kan worden volstaan met het kennisnemen en beoordelen van de uitkomsten van de door die andere accountant uitgevoerde werkzaamheden.

In het geval van andere accountants die niet behoren tot het multinationale accountantskantoor, verricht de groepsaccountant veel meer werk. De groepsaccountant gebruikt dat ook vaak als argument tegenover het centrale bestuur van de groep: kies voor onze multinationale organisatie, dat geeft u forse kostenbesparing!

Met de komst van de nieuwe NV COS 600 zou hieraan een eind kunnen komen. Deze nieuwe versie bevat weliswaar meer specifieke voorschriften en een uitgebreidere toelichting dan de huidige COS-versie, maar of de groepsaccountant in zijn rol verschil zal maken tussen andere accountants behorend tot het eigen netwerk en ‘derden accountants', is nog maar de vraag.

Het antwoord ligt in de toekomst opgesloten.

Met de komst van Bta artikel 15a lijkt mij dat de groepsaccountant er niet aan ontkomt om de nieuwe NV COS 600 strikt toe te passen en daarbij wat betreft de omvang en diepgang van zijn groepswerkzaamheden geen onderscheid meer te maken tussen andere accountants van binnen en buiten de eigen multinationale organisatie.

En daarmee komt ook het kostenplaatje in een ander daglicht te staan dan tot nu toe het geval is geweest.

Registeraccountant Henk van Leeuwe is sinds 1 januari 2004 met (pre-)pensioen na een lange loopbaan bij PwC. Hij was daar betrokken bij zowel de controle en advisering (onder andere due diligence) van oob's als bij controle- en samensteldrachten en advisering in het mkb. Van Leeuwe was vele jaren actief op het gebied van interne opleidingen en interne reviews. Tot in 2007 was hij teamleider van de door NIVRA georganiseerde kwaliteitsonderzoeken bij niet-big four-kantoren.