Opinie 26 oktober 2010

Pas op voor schoongeveegde stoepjes

Eind oktober komt ieder jaar de Corruptie Perceptie Index (CPI) van Transparency International uit, een ranglijst van de corruptiebeleving per land. Vandaag is het weer zover. Die index is belangrijker dan menigeen beseft. Die index wordt namelijk mede als input gebruikt voor risicoanalyses door investeerders en financiers, maar ook door accountants bij de planning van hun werkzaamheden. Steevast wordt Nederland volgens de CPI beleefd als een land waar relatief weinig corruptie voorkomt. Maar klopt die beleving eigenlijk wel en wat is de betekenis van het woordje 'relatief'?

Nederland heeft een reputatie hoog te houden wat betreft omkoping. Iedereen kent begrippen als 'spiegeltjes en kraaltjes' en 'gezonde Hollandse handelsgeest' en wij weten als geen ander smeergeldanekdotes te vertellen over zakendoen in Rusland, Indonesië of het Midden-Oosten. Een schandaal rond een Nederlandse prins en vliegtuigjes, midden jaren zeventig, was aanleiding tot de totstandkoming van de Foreign Corrupt Practices Act (FCPA). Via de OESO heeft de FCPA ook onze Nederlandse wet ingrijpend veranderd als het gaat om het grensoverschrijdend corrumperen van ambtsdragers. 

Ook als het om binnenlandse omkoping gaat, blazen wij ons deuntje mee. Ruim een decennium geleden verkeerde Zuid-Holland vanwege haar buitenbudgettair bankieren nog in rep en roer. Weinigen hebben zich afgevraagd wat er met de opbrengsten van dat bankieren is gedaan, maar reken maar dat het tot lastige afhankelijkheden heeft geleid. Het bankieren leverde in ieder geval geen pepernoten op, waarmee afhankelijkheden tussen aannemers lange tijd zijn gladgestreken (en misschien nog steeds wel) en wat al niet meer. Dat het niet altijd om pepernoten gaat, hebben partijen rond Bouwfonds en Philips Pensioenfonds goed begrepen. Hoewel een Noord-Hollandse ex-gedeputeerde van de prins geen kwaad zegt te weten, hebben sommige van zijn disgenoten bij een kreeftendiner een heel ander beeld. Recent bleek een Rotterdamse havendirecteur verplicht te worden tot staatslogie. Hij zal weldra mogelijk gezelschap krijgen van een politiefunctionaris, die expert blijkt te zijn op het gebied van inkoop van pepperspray en ander politiespeelgoed. 

Nederlanders zijn naast de kennelijke perceptie van eerlijk zakendoen, wereldwijd ook bekend om het schoonvegen van hun stoepje. Die combinatie zou wel eens hebben kunnen bijdragen aan de goede klassering in de CPI. Daarom, risicobeoordelaars, waakt voor de Hollandse relativering. Corruptie is ook in Nederland van alledag en alom aanwezig, juist een goede klassering in de CPI zou u extra alert moeten maken of op zijn minst professioneel kritisch.