Opinie 13 december 2010

Vrouwe Indepentia werkt hier niet

Iedereen weet het nu wel: de accountant is onafhankelijk, moet onafhankelijk zijn, en alles wat er mis gaat valt terug te voeren op weeffouten in het beroep die juist die onafhankelijkheid bedreigen. Ja toch?

Nee toch. 

Limperg vond weliswaar dat onafhankelijkheid van de accountant wenselijk was, maar wat we nog wel eens vergeten is dat hij meende dat die onafhankelijkheid te bereiken was door het ondernemerschap op te geven. Aangezien dat overduidelijk niet is gebeurd, is een beroep op Limperg niet zo indrukwekkend. 

Moderner, maar toch ook al wel een klassieker, is de agency-theorie, die mede steunt op het denken van Adam Smith, en de verdeling van eigendom en bestuur van ondernemingen. In deze theorie past de gedachte dat het vertrouwen van kapitaalverstrekkers in de onderneming omgekeerd samenhangt met de hoogte van de kapitaalkosten. 

Maar als accountants meer waarde toevoegen voor hun klant, door meer zekerheid te geven aan het maatschappelijk verkeer, dan is onafhankelijkheid nergens voor nodig. Zolang de accountant maar transparant is over de mate van zekerheid die hij toevoegt, kan de klant gewoon kiezen. 

Wil ik een goedkope accountant met rubberen rug? Geen probleem, maar dat drijft dan wel de kapitaalkosten op. Liever lage kapitaalkosten? Ook goed, maar daar hoort dan een strenge accountant bij met stalen gestel. 

Alle verhalen over weeffouten in het beroep, die beweren dat de problemen voortkomen uit een gebrek aan onafhankelijkheid, zijn slechts een rookgordijn waardoor het zicht wordt weggenomen op het echte probleem: Accountants die niet weten wat hun toegevoegde waarde is, of die dat niet duidelijk kunnen maken aan hun klant. 

Gebrek aan een goed verhaal voor de klant veroorzaakt een vlucht naar wettelijke bescherming, controleplicht en een door de wetgever afgedwongen onafhankelijkheid waar in feite niemand op zit te wachten. 

Het maatschappelijk verkeer niet, dat wil gewoon weten hoeveel vertrouwen het mag hechten aan een accountantsverklaring. Niet via omwegen, maar rechtstreeks. Met een onafhankelijke toezichthouder die de kwaliteit bewaakt. 

De klant niet, die gewoon toegevoegde waarde wil zien voor zijn geld. Niet vanwege een wettelijke plicht, maar vanwege een welbegrepen economisch belang. 

En de accountant die zijn werk serieus neemt en goed doet ook al niet, die weet donders goed waar zijn toegevoegde waarde ligt, en die weet dat zijn rechte rug in het belang is van zijn broodheer. 

Vrouwe Indepentia kan terug verwezen worden naar waar ze vandaan komt: het rijk der fabelen. Gewoon de verwachtingskloof oversteken, en daar is het te vinden.