Opinie 31 mei 2012

Corruptiebestrijding: accountant moet streng zijn

In een recente publicatie constateert Ernst & Young een verslapping van de moraal onder bestuurders van Nederlandse bedrijven rondom corruptie, mogelijk ten gevolge van de economische crisis. Accountantsorganisaties hebben enerzijds mogelijk een commercieel belang bij het creëren van aandacht voor dit onderwerp. Anderzijds kan er nooit te veel aandacht zijn voor corruptie, zijn zending en missie noodzakelijk en is elke steun welkom.

Geloof kan men niemand schenken: corruptie is het kwaad, de duivel waar het gaat om de rechtvaardige economische ontwikkeling van de zwaksten in elke samenleving en uiteindelijk de samenleving als geheel. Corruptie is crimineel en vernietigend. 

Omkoping vergroot de kloof tussen arm en rijk en frustreert economische en technologische ontwikkeling. In een economische crisis is toenemende omkoping daarom wel het laatste waarop je zit te wachten. Het Nederlands bedrijfsleven lijkt in toenemende mate een actieve omkoper of heeft in ieder geval die perceptie van zichzelf. 

Het zegt iets over de Nederlandse moraal, dat wij als rijk land het excuus van de economische crisis aanwenden als rechtvaardiging voor omkoping. Vermoedelijk, mede als gevolg van de afbrokkelende maatschappelijke solidariteit, vallen Nederlandse bedrijven terug op tekortschietende intuïties: 'Ikke, ikke, ikke en de rest kan stikken' en 'Als ik het niet doe, dan doet een ander het wel'. 

Rationeel weet iedereen dat corruptie maatschappelijk bederf veroorzaakt. Rationeel weet iedereen dat corruptie een strafbaar feit oplevert. We moeten leren geloven dat er maar één weg is om dat maatschappelijk bederf te voorkomen: niet meedoen en zorgen dat iedereen daar van overtuigd raakt. Dat geloof zal ons instinct de volgende keer de goede kant uitsturen; het instinct dat welvaart en groei brengt. 

Juist accountantsorganisaties, het maatschappelijk verkeer dienend, moeten aandacht vragen voor het onderwerp corruptie en de schade die dat veroorzaakt. Van de accountant wordt een professioneel kritische houding verwacht en daar hoort het zending verrichten voor lastige onderwerpen bij. 

In dit verband dient de accountant ook streng te zijn voor zijn eigen cliënt. Omkoping is een meldenswaardige ongebruikelijk transactie. Voorts, dankzij wetgevende initiatieven in Nederland (strafmaat) en vooral het Verenigd Koninkrijk (UK Bribery Act), kan hij zijn cliënt voorhouden dat 'wie niet wil horen' een steeds grotere kans heeft dan maar 'te voelen'. 

Maar hij zou ook kunnen uitleggen dat duurzaam zakelijk succes slechts is te baseren op eerlijk zakendoen. Deugd loont!