Accountant
NBA-platform voor accountants en financials
Overig
Magazine Podcast Dossiers Nieuwsbrief Contact
Home > Opinie > 2012 > 7 > Niet in woorden maar in daden kwaliteit leveren
Opinie

Niet in woorden maar in daden kwaliteit leveren

Leestijd van ongeveer 3 minuten 9 reacties

Als 'een gemis aan daadkracht en actief leiderschap' (zoals het FD onlangs stelde) het criterium is om de topman bij KPMG te vervangen, dan mogen er nog veel meer bestuurders van accountantsorganisaties vertrekken. Want niet alleen bij KPMG schieten ze op dat punt tekort. Gemis aan daadkracht en leiderschap is symptomatisch voor een groot deel van de sector.

Het accountantsberoep is een vertrouwensberoep. En het vertrouwen in de accountant wordt door de feiten en de publiciteit aangaande zaken als DSB (Ernst & Young), Vestia (KPMG en Deloitte) en 'een Actalletje' (NBA) telkenmale hard geschonden. De Nederlandse Beroepsorganisatie voor Accountants maakt weliswaar kleine stapjes vooruit, maar is niet in staat om samen met de accountantsorganisaties fundamentele kwesties aan te pakken.

Met publiciteit hangt communicatie samen. Accountants zijn daar - 'to put it mildly' - niet sterk in. Deloitte verkondigde bijvoorbeeld meerdere keren in duidelijke bewoordingen in bezwaar te gaan tegen een door de Autoriteit Financiële Markten (AFM) opgelegde boete, maar 'vergat' een persverklaring uit te brengen waarin wordt uitgelegd waarom uiteindelijk toch niet in bezwaar wordt gegaan.

En Ernst & Young bepleitte bij monde van bestuursleden eerst voorstander te zijn van openbaarmaking op kantoorniveau van AFM-rapporten, om vervolgens naar de rechter te gaan om openbaarmaking van een boetebesluit tegen te houden. Kan je dan geloofwaardig zijn?

KPMG kreeg kritiek op de verhuizing naar een megalomaan nieuw pand dat leegstand van kantoorruimte een paar honderd meter verderop veroorzaakte. Het FD berichtte op 21 juni dat KPMG inmiddels kennis en expertise levert voor een project om het oude gebouw om te bouwen tot een woon-zorgcombinatie. 'Als het lukt, is KPMG bevrijd van het beeld van een leegstaand kantoor op enige honderden meters van het nieuwe kantoor.' Tja, wie echt gelooft dan 'bevrijd' te zijn, heeft nog een lange weg te gaan.

De bestuursvoorzitter van PwC stelde in oktober 2011 te erkennen 'dat we niet genoeg hebben gedaan' om de perceptie weg te nemen dat accountants te weinig onafhankelijk zijn. En hij zei: 'Het is aan ons opener te communiceren over hoe wij tot oordeelsvorming komen'. Daarna hebben we weinig meer van hem vernomen.

En dan het prijsdrukspook. Wie in de discussie daarover niet wenst mee te nemen dat de partnervergoedingen een periode lang (te) hard zijn gestegen, boet in aan geloofwaardigheid. Die stijging ging ongeveer net zo snel als de gepercipieerde kwaliteit van de accountantscontrole en het maatschappelijk vertrouwen in de accountant zijn gedaald.

Partners bij de grote kantoren verdienen tonnen. Voor de uitvoering van een wettelijke taak. Notarissen, die ook een dergelijke taak uitvoeren, zijn de afgelopen jaren teruggezakt van een winst van boven de twee ton naar gemiddeld € 55.000. Accountants zijn net als notarissen ondernemers en mogen de pijn van economisch ontij best hard in hun 'deep pockets' voelen.

Ik ben liberaal genoeg om ze veel verdiensten te gunnen, wanneer ze het weer verdienen. Zodra het vertrouwen in hen weer gerechtvaardigd is. Zodra ze niet zozeer in woorden, maar juist in daden kwaliteit leveren. Zoals gezegd: er is nog een lange weg te gaan. En niet alleen bij KPMG.

Deze weblog is tevens gepubliceerd als opiniebijdrage in het FD van 7 juli 2012.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Marcel Pheijffer (1967) is hoogleraar Forensische Accountancy aan de universiteiten Nyenrode en Leiden.

9 reacties

Paul Stoele

Beste Marcel, Voor mij is iemand ondernemer wanneer hij/zij daadwerkelijk iets/een activiteit onderneemt. Dit wil zeggen: voor eigen rekening en risico en zelf beschikkend over de benodigde productiemiddelen een onderneming start en deze vervolgens uitbouwt (of op zijn minst tracht uit te bouwen), mede door inschakeling van mensen die voor hem (gaan) werken. Denk hierbij aan mensen als een Ben Woldring of een Jan Aalberts. Dit ondernemersbegrip staat dus los van de fiscale definitie.In de laatste definitie passen partners van grot(re) accountants wel. Uitzonderingen daargelaten wordt als regel ook niet verwacht dat bedoelde partners daadwerkelijk binnen de bestaande organisatie iets gaan ondernemen. Sterker. Van het wordt verwacht dat zij de voor de organisatie als geheel uitgezette strategie en marketing onderschrijven en uitvoeren. Hartelijke groet, Paul

Marcel Pheijffer

Beste Paul, Wat is de definitie van ondernemer die je hanteert? Partners genieten toch een aandeel in de winst? Ze lopen een - zij het beperkt - aansprakelijkheidsrisico? Ze sturen de organisatie toch als ondernemers op indicatoren als omzet, winst, kostenbeheersing en leverage? Zijn dit geen punten die ondernemerschap inkleuren? Groet, Marcel

Paul Stoele

Zeker bij de grote(re) kantoren zijn partners geen ondernemer. Alleen accountants die alleen of met een compagnon een nieuw kantoor starten kunnen als ondernemer worden aangemerkt. Zij worden ook niet - in tegenstelling tot partners bij grote(re) kantoren - benoemd. Om overigens in een grote(re) organisatie te kunnen functioneren moet je zelfs eerder iets 'ambetelijks' in je karakter hebben. Immers, voor ondernemen is geen ruimte, maar wel voor het zich aanpassen aan de collectiviteit. Ook degenen die de leiding hebben van de grote(re) organisaties zijn benoemde functionarissen en geen mensen die zich als leider hebben gemanifesteerd. Sterker, opvallend gedrag wordt als regel niet gewaardeerd. Dan nog een algemeen tijdsverschijnsel, dat zich dus - helaas - ook bij accountantskantoren voordoet. Ging het vroeger om eerst een dient of een product leveren en daar dan vervolgens een beloning voor ontvangen. Tegenwoordig is veelal het uitgangspunt: ik wil geld en (als het dan moet) lever ik daartegenover wel een prestatie [ let in dit verband op het afschuwelijke woord "verdienmodel" ].

Jan Bouwens

Ik begrijp de frustratie omtrent de stilte die de kantoren opbrengen. Wat ik moeilijk kan begrijpen is dat de kantoren niet veel meer werk maken van de communicatie omtrent maatschappelijke bijdragen die zij WEL leveren. Het aantal keren dat het mis gaat is veel kleiner dan het aantal keren dat de audit faalt. Omdat alleen falen in de krant komt, kan het beeld ontstaan dat de accountant slecht werk lever. Het is echter de vraag of dat waar is. Het is niet ondenkbaar dat het beeld dat zich nu aan ons opdient vertekend is Verder zouden we eenduidig moeten vastleggen wat de rol is van de accountant. Natuurlijk, accountants stellen vast dat waardes in overeenstemming met de geldende regelgeving worden gepresenteerd in de verschillende verslagen. Maar betekent dat ook dat de accountant er op moet wijzen dat de gebruikte financiële instrumenten onnodig zijn? Zo ver zijn we nog niet, maar het is wel een punt dat KPMG nu wordt aangewreven. Dat zou binnen de vigerende regelgeving echter slechts opportuun zijn als de instrumenten het voortbestaan van het bedrijf zouden bedreigen. Van mij mag de rol van de accountant in dezen worden uitgebreid. Als we de rol van de accountant in die zin uitbreiden moeten we nadenken over hoe we de verslaggeving inrichten. Je zou dan moeten denken aan hoeveel dichter een onderneming naar een margin call opschuift in een verslagperiode, of hoe ver zij zijn opgeschoven naar een schending van debt covenants, of hoe ver de CDSen zijn gestegen (duidt op de kans op faillissement). Ik meen dat als we die kant opschuiven, we een relevanter jaarrekening kunnen bieden. Maar zo ver zijn we nog lang niet!

Jan Wietsma

Er is een stevige correlatie tussen de stijging van de partnersalarissen van de Big4 en die van de bestuurders van de banken. Zowel bankiers als accountants die zich bezig houden met assurance zijn geen ondernemers in de ware zin des woords. De accountant is wettelijk gemandateerd en een deel van hen heeft helaas vergeten daarover rekenschap af te leggen. Daarnaast is het veel accountants euvel te duiden dat zij als hoeders van het maatschappelijk verkeer zo slecht communiceren over hun rol in dat maatschappelijk verkeer. Daardoor wordt de schijn gewekt dat accountants vooral gaan voor klant- en eigenbelang. Waarbij dan vooral geschermd wordt met het fundamentele beginsel 'geheimhouding'. Accountants zouden geloofwaardiger zijn als ze aan het maatschappelijk verkeer duidelijk maken hoe ze de fundamentele beginselen integriteit, objectiviteit, deskundigheid en zorgvuldigheid, geheimhouding alsmede professioneel gedrag tegen elkaar heeft afgewogen. Daarbij geeft de VGC aan dat maatschappelijk belang boven klantbelang dient te gaan. Zo ingewikkeld is het allemaal niet. Wellicht ontkomen we er uiteindelijk niet aan om ook voor de bestuursvoorzitter van een assurancepraktijk een Bakenendenorm in te stellen. Gelet op het feit dat het om een wettelijk gemandateerd beroep gaat lijkt mij dit zeker het onderzoeken waard. Feit blijft dat de Big4 stil blijven te stil. Wie dagelijks in het maatschappelijk verkeer opereert verneemt vanzelf dat dit het accountantsberoep schade oplevert. Schade die niet door een beroepsorganisatie kan worden gerepareerd.

Marcel Pheijffer

Dank Dennis. Minstgenomen 'gedragen partners zich als ondernemers'. En terecht komt dan de vraag op: past dat wel bij de uitvoering van een wettelijke taak. De mening van bijvoorbeeld Jules Muis daarover kennen we....

Dennis Doornbos

Partners zijn ondernemers...... Is dat nu werkelijk zo, in theorie klopt het model dan natuurlijk niet Marcel. Als je aan de ene kant zegt ze zijn ondernemer en aan de andere kant roept dat het maatschappelijk verkeer de uiteindelijke opdrachtgever is dan gaat er iets mis in de redenering van ondernemerschap. De structurele weeffout is wat mij betreft heel duidelijk en wordt met name veroorzaakt door de combinatie advies en controle. Advies, tja daar ga ik in mee, dat is 100% ondernemerschap, niks mis mee. Het gaat fout bij de combinatie, ik zal het proberen duidelijk te maken met een voorbeeld. Kantoor X heeft onlangs aangegeven dat er in de kosten wordt gesneden, op alle niveaus, dus ook "fee-earners". Daarnaast heeft dit kantoor te maken met diverse negatieve publiciteit, kwaliteitsissues. In hetzelfde persbericht wordt ook melding gemaakt van outsourcing van bepaalde werkzaamheden. Wat maak ik hier nu uit op: - winst per partner staat onder druk, met name in controle-praktijk, tariefsdruk betekent minder winst (overigens nog altijd acceptabel, zie opmerking Marcel) - om de winst op peil te houden (lees: niet achterblijven bij andere kantoren,.....ja serieus zo kijkt men er naar....) moeten er maatregelen genomen worden. Uitbesteding lijkt dan logisch, maar hoe valt dat te plaatsen in de issues die er nu leven? Gaat dit werkelijk kwaliteit opleveren, of is het gewoon de ouderwetse kaasschaaf methode die verder wordt toegepast? - kwaliteit van de mensen staat voorop, echter arbeidsvoorwaarden worden versoberd staat er in datzelfde verhaald......slechte formuleren natuurlijk, als je kwaliteit wil moet je de beste mensen willen hebben, en dat kost geld,...... - er wordt geen melding gemaakt van investeringen in mensen, opleiding ed om die kwaliteit omhoog te brengen - stel, de belastingdienst functioneert niet, ik heb nog nooit een minister horen roepen dat als de kwaliteit onder druk staat dat er dan mensen uit moeten en er verder wordt gesneden in kosten......klinkt als een simpel voorbeeld, maar mi is het ook zo simpel En dan de combinatie advies/controle, dat gezeur over dat de kwaliteit van de controle achteruit gaat indien er geen advies meer is, echt ik kan daar niet met mijn goede verstand bij. Ik heb zelf jarenlang in de controle gezeten, en ook in de adviespraktijk en het aantal keren dat ik heb zitten sparren met beide disciplines is zeer beperkt. We zouden terug moeten naar een discussie over normen, waarden, morele grondhouding. Dat kunnen we aanpakken door PKI cursussen en vele vele praatsessies, maar feit blijft dat er altijd een spanning zit tussen eigenbelang (wat verdien ik) en de rol die controlerende accountants hebben. En dan niet alleen bij OOB's, ook in de laag eronder gebeurt van alles (misschien wel meer) waar onafhankelijkheid en eigen belang ter discussie kunnen worden gesteld. Pak nu de handschoen op en herstel de structurele weeffout voordat het gedaan wordt door anderen. Zolang er combinatie van advies en controle blijven heb je te maken met 2 totaal verschillende stromingen waarvan de belangen echt uit elkaar lopen, iets wat mi niet kan als het gaat om de functie van een controlerende accountant. En let op, als er visie komt, geen lange termijn oplossing dan kun je er op wachten dat de politiek straks hard gaat ingrijpen....(zeker als we een linkse koers gaan krijgen, zie ook al de discussie over artsen die allemaal in loondienst zouden moeten volgens de linkse koers....wat is het verschil met een accountant??)

Marcel Pheijffer

Dank Jan. Mooie en rake reactie. Ik vind de discussie over partnerfee op zich niet zo spannend bij onomstreden kwaliteit. Maar eigenlijk wordt ie spannend gemaakt door het gezeur over het prijsdrukspook en de volgens de kantoren noodzakelijke bezuinigingen. Indien we een vergelijk maken van de partnerfee-ontwikkeling van 2000 tot heden en daarbij bijvoorbeeld ook het gemiddelde medewerkerssalaris meenemen, dan zal iedereen zien dat de nadruk op inzakkende budgetten feitelijk kattengejank is. Nog daargelaten dat partners gewoon ondernemers zijn. Die lopen risico en maken goede en slechte tijden mee. De kunst is om in goede tijden een potje over te houden voor mindere tijden. Kijkend naar mijn eerdere blogs dit jaar over de partnerfees en vermogens (zie met name blog Cijferanalyse II) zien we dat degenen die reeds meerdere jaren partner zijn genoeg vlees op de botten hebben om zich drukker te maken om de toekomst van ons vak dan om het najagen van spoken. Groet, Marcel

Jan Bouwens

Wat is dat eigenlijk leiderschap? Als het er om gaat de medewerker te stimuleren geldt het-goede-voorbeeld-geven-vanuit-de top als leiderschap. Voor zover de kwaliteit van de aan de maatschappij geleverde dienst toeneemt, mag het totale inkomen van het kantoor hiermee proportioneel toenemen. Als de leiders er alles aan doen de kwaliteit van het gelverde werk te vergroten, zouden we niet over salarissen moeten spreken. Het wordt tijd dat de kantoren duidelijk maken welke kwaliteit ze leveren. Een vlucht naar voren door erop te wijzen dat de taak van de accountant moet worden uitgebreid -zoals Deloitte bepleit- is in dit verband niet behulpzaam. In tegendeel, hiermee geeft men slechts aan dat men meer service aan het bedrijf wil leveren. Het bedrijf is echter NIET de klant!

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.

Relevantie Datum