Opinie 15 september 2014

Schimmig onderonsje NBA en big four

Het lekken van de kabinetsplannen in de week voor Prinsjesdag is een vast Haags ritueel. Ook dit jaar weer. Onder accountants was lekken doorgaans ondenkbaar.

Zij koesteren de geheimhoudingsplicht als een kroonjuweel. Daar is sinds 11 september dit jaar kennelijk verandering in gekomen. Twee weken voor de officiële presentatie van de voorstellen van de werkgroep die zich buigt over de toekomst van het accountantsberoep, kon het FD op basis van "meerdere bronnen" al over de veranderplannen berichten. Of het FD goed is geïnformeerd, moet blijken. De NBA houdt het eindrapport nog steeds geheim dus de leden weten nergens van.

Formeel zijn de hervormingen die de werk- en stuurgroep eind september presenteren slechts wat denklijnen op eigen gezag. "Het is daarmee géén NBA-rapport", benadrukte NBA-directeur Berry Wammes onlangs. De discussie met de leden wordt pas opgestart wanneer het einddocument al is verstuurd naar het ministerie van Financiën, de Tweede Kamer, de pers en andere stakeholders.

Dan is een open discussie met de leden natuurlijk flauwekul. Ook FD-journalist Jeroen Piersma, die in tegenstelling tot de NBA-leden kennelijk wel het vertrouwen geniet van betrokkenen bij de werk- en stuurgroep, presenteerde de voorstellen in zijn artikel als definitieve plannen "van de sector".

Wanneer de voorstellen slechts bekend zouden zijn bij een kleine groep jonge honden, wat nette hoogleraren en enkele NBA'ers, viel daar nog mee te leven. Al zou ook dan het FD-lek aanleiding moeten zijn geweest de conceptplannen openbaar te maken en de ledendiscussie direct op te starten. Maar het rapport is nu óók al bekend bij de bestuurders van EY, PwC en KPMG, die in de stuurgroep zitten. De voorzitter van de stuurgroep én de NBA, Huub Wieleman, is partner bij Deloitte, dus daar zal het document eveneens al wel bekend zijn.

Dat de big four niet schromen om gretig gebruik te maken van hun voorsprong, werd vorige week duidelijk. Met het bekend maken van hervormingen die vrijwel naadloos aansluiten op de werkgroep, profileerde KPMG zich als 'first mover'. De Telegraaf, het FD en andere media gaven ruim baan aan KPMG om zich als eerste te presenteren met een agenda die in belangrijke mate onder auspiciën van de NBA tot stand is gekomen.

Tel uit je winst. Zo werden zij mooi in staat gesteld het eigen blazoen op te poetsen. Ook in de bestuurskamers van de andere grote kantoren zullen de plannen de komende weken ongetwijfeld worden geamendeerd en afgetikt, zodat op de dag van de presentatie (of eerder) ronkende persberichten van de big four kunnen verschijnen. Misbruik maken van voorkennis van bedrijfsgevoelige informatie is voor een accountant een doodzonde. Het is bizar dat de NBA dit misbruik ten behoeve van de grote kantoren faciliteert en andere accountantsorganisaties consequent buiten de deur houdt.

Het eerste slachtoffer van de hervormingen van het accountantsberoep is daarom de geloofwaardigheid van de NBA als democratische beroepsvereniging waarin de stem van ieder lid telt. In dit proces hebben de grote accountantsorganisaties niet alleen exclusieve voorinzage gekregen in de uitkomsten maar ook zeggenschap over de inhoud, waar gewone NBA-leden buiten zijn gehouden.

Het is onbestaanbaar dat een handjevol bestuurders van de big four een vinger in de pap hebben waar 20.000 NBA-leden niet eens het recept van mogen weten. Terwijl KPMG, EY, PwC en Deloitte zich de komende tijd als grote hervormers op het podium hijsen, zal de NBA nog wat achterafzaaltjes reserveren om een debat te voeren met de andere leden. Dat debat gaat nergens meer over.

Lees ook de reactie van NBA-voorzitter Huub Wieleman.