Opinie 30 maart 2015

Zorgprofessional anno nu heeft kennis van zorg én financiën

De zorgbestuurder in 2015 is ook bedrijfseconoom. Aan accountants in bussiness en controllers de taak dit door te laten dringen.

Zorginstellingen hadden in het verleden niet altijd voldoende prikkels om doelmatig te werken. Het budgetsysteem leidde niet altijd tot lagere kosten, en instellingen hadden geen aanleiding om periodiek naar het rendement van afdelingen en zorgproducten kijken.

Overall inzicht in de cijfers, bijvoorbeeld op basis van een jaarverrekening, was bij wijze van spreken voldoende. Dan restte bij bezuinigingen niet meer dan de kaasschaafmethode.

Maandelijks inzicht in kosten is essentieel, zowel ten aanzien van de winst van producten als de kosten van zorgprocessen en bedrijfsvoering. De praktijk leert echter dat veel artsen geen oog hebben voor noodzakelijke bedrijfseconomische informatie. Dat maakt het werken voor accountants in business in de zorg er niet gemakkelijker op.

Ondertussen gaat het in de branche in 2015 niet altijd goed. In de ouderenzorg verandert de wereld bijvoorbeeld zeer snel. De tarieven zijn onderhandelbaar, het budget afhankelijk van de geleverde prestatie en de inkomsten onzeker. Veel instellingen staat het water hierdoor aan de lippen. Bij verloskundigen speelt een vergelijkbaar issue: verzekeraars proberen bepaalde eerstelijnstaken te verschuiven van gynaecologen naar verloskundigen, maar over de vergoeding is veel onduidelijkheid. Hun huishoudboekje staat inmiddels onder druk.

De spelregels binnen de zorg zijn veranderd. Een zorginstelling moet opbrengsten en kosten kunnen matchen. Dat hoef je een accountant in business niet uit te leggen - nu nog de zorgprofessionals. Dat de vergoeding is gebaseerd op een opbrengst per product of dienst, betekent dat je ook de kosten per product of dienst in beeld moeten hebben. Anders kun je een instelling niet besturen.

Net zoals een arts eerst gedegen onderzoek doet om de gezondheid van een patiënt in kaart te brengen voordat hij deze gericht kan behandelen, kan een zorgbestuurder een zorginstelling pas effectief laten functioneren als hij eerst de kosten in kaart heeft gebracht en weet aan welke knoppen hij kan draaien: een huishoudboekje, waarmee je kunt bepalen of je iets op langere termijn wel, niet of anders gaat doen.

De rol van accountants in business, cfo’s en controllers is hierbij doorslaggevend. Zonder sense of urgency vanuit de zorgbestuurder kan hij dit echter niet tot stand brengen. Veel artsen hebben nooit gewerkt in een écht private omgeving, waar je zonder inzicht in kosten failliet gaat. Je zou enigszins versimpeld kunnen stellen dat veel zorgbestuurders en artsen in hun dagelijkse werk financieel management nu benaderen vanuit inkomsten en uitgaven, en cash flow en vervolgens alleen per jaar naar kosten en winst kijken - en dan sterk leunen op de controlerend accountant.

Maandelijks inzicht in kosten, zowel ten aanzien van winstgevendheid (profitability analysis) als de operatie (operational efficiency) is essentieel. Eerst zal aan zorgprofessionals moeten worden uitgelegd dat een bedrijf zonder kosten en winstinformatie niet kan overleven; vervolgens kan het management control-systeem van de instelling worden aangepast. En zal een huishoudboekje met een RA of AA in de financiële functie snel op orde zijn.